Και βεβαίως μέσα σ’ όλα αυτά, τίθεται και το ερώτημα: με τα ντότζο κλειστά και με τα μέτρα περιορισμού σε ισχύ, τι μπορεί να κάνει ένας πολεμικοτεχνίτης ώστε να παραμείνει σε... μάχιμη κατάσταση; Περισσότερο από τους ανθρώπους που απλώς θυμούνται τα γυμναστήρια μετά το Πάσχα και εν όψει της παραλίας που το ακολουθεί από κοντά, υποτίθεται ότι οι ασκούμενοι στις πολεμικές τέχνες, ακολουθούν έναν διαρκή “δρόμο”, εξ ου και όλη η φιλολογία περί “ντο” (道) από την οποία δεν έχουμε ξεφύγει ούτε κι εμείς εδώ στον ΠΟΠΤ, και σ’ αυτά εδώ τα κείμενα(
Η διαδρομή ενός...δρόμου) και αλλού.
Αν όντως ισχύει ότι παίρνουμε την εξάσκησή μας σοβαρά, η απάντηση δεν χρειάζεται καν να γραφτεί –αλλά θα την γράψω μια και αυτή είναι η δουλειά μου: ακόμα και κλεισμένοι μέσα στο σπίτι, ακόμα και χωρίς τατάμι ή παρκέ, ακόμα και χωρίς εξοπλισμό, ακόμα και χωρίς σενσέι και σεμπάι η εξάσκηση μπορεί να συνεχιστεί και θα συνεχιστεί. Θα πήγαινα μάλιστα ένα βήμα παραπάνω λέγοντας ότι, για όσους η εξάσκηση αυτή είναι πράγματι κάτι σημαντικό, έτσι κι αλλιώς το σημαντικότερο κομμάτι της, ούτως ή άλλως δεν γίνεται στο ντότζο αλλά γίνεται στο σπίτι, όχι τις ημέρες των μαθημάτων αλλά τις άλλες.
Αν και δεν είναι κάτι που λέγεται συχνά από τους δασκάλους πολεμικών τεχνών, παραμένει κρυμμένο σε κοινή θέα: τις ημέρες που πάμε στο ντότζο, κάνουμε μάθημα, όχι προπόνηση. Βεβαίως κάνουμε πρακτική εξάσκηση γιατί η φύση του αντικειμένου μας είναι τέτοια που το μάθημα δεν είναι θεωρητικό (ή εν πάση περιπτώσει, στο μεγαλύτερο μέρος του συνήθως δεν είναι θεωρητικό) όμως όπως συμβαίνει και με κάθε άλλο μάθημα –σχολείο, πανεπιστήμιο, γλώσσες, οδήγηση ή άλλη δεξιότητα- αν δεν υπάρξει αυτό που λέμε “προπόνηση”, δηλαδή κατ’ ιδίαν μελέτη, το μάθημα δεν αρκεί. Εκτός αν ανήκουμε σε κάποια ιδιαίτερη μειονότητα που πηγαίνει στο ντότζο καθημερινά.
Ξέρουμε όλοι τέτοιους ανθρώπους: αθλητές υψηλών επιδόσεων, ερασιτέχνες με πολύ ειδικές δουλειές, συχνά φοιτητές ή γόνοι πλούσιων οικογενειών· στην Ιαπωνία υπάρχουν και κάποιες άλλες ειδικές περιπτώσεις όπως τα μέλη των ομάδων μεγάλων εταιρειών που συμμετέχουν σε εταιρικά πρωταθλήματα (ειδικά στο κέντο, είναι αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο και μάλιστα ένας καλός τρόπος να ζήσει κανείς μόνο από τη συγκεκριμένη τέχνη –το ίδιο συμβαίνει εν πολλοίς και με τους κεντόκα της ιαπωνικής αστυνομίας). Γι αυτούς το ντότζο είναι δεύτερο σπίτι οπότε μπορούν να κάνουν εκεί και την μελέτη τους, μετά ή πριν τα μαθήματα ή τα μαθήματα να είναι και η μελέτη τους.
Αν όλοι αυτοί είναι ένα 10% για το υπόλοιπο 90% η μόνη λύση είναι η κατ’ οίκον μελέτη – και όχι μόνο την περίοδο του περιορισμού λόγω επιδημίας! Όποια και αν είναι η πολεμική τέχνη ή το μαχητικό άθλημα ή το σύστημα αυτοάμυνας που μελετάει καθένας μας, σίγουρα υπάρχουν κομμάτια του που μπορούν να γίνουν κατά μόνας: βηματισμοί, ασκήσεις ισορροπίας και κίνησης του σώματος, τεχνικές ενδυνάμωσης ή ακόμα και η θεωρία που συνοδεύει το πρακτικό μέρος, είναι πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς ακόμα και σε περιορισμένο χώρο –όσο για τον χρόνο, υποτίθεται ότι αυτόν πλέον τον έχουμε όλοι σε αφθονία.
Όσοι έχουμε λίγο χώρο παραπάνω μπορούμε μάλιστα να αυτοσχεδιάσουμε ένα μικρό γυμναστήριο: ένας σάκος, μια μακιουάρα τοίχου, μια μπάρα με μερικά κιλά ένα ζευγάρι κέτλμπελ μπορούν να κάνουν θαύματα για τις δεξιότητές μας ό,τι και αν είναι αυτό που μελετάμε. Και αν οι οικονομικές μας δυνατότητες είναι τόσο περιορισμένες που δεν μπορούμε να ξοδέψουμε ούτε λίγα χρήματα, το Ίντερνετ είναι γεμάτο από προτάσεις για γυμναστική χωρίς όργανα ή χωρίς βάρη –αρκετές από αυτές υπάρχουν και στο YouTube με τα σχετικά βίντεο. Αν δε θέλουμε να σπάσουμε κάπως την κλεισούρα, υπάρχει πάντοτε το 6 στο 13033 και οι άδειοι πλέον δρόμοι.
Συχνά παραβλέπουμε την αθλητική διάσταση της εξάσκησης στις πολεμικές τέχνες –για το συγκεκριμένο αδίκημα, είμαι περισσότερο ένοχος από άλλους καθώς επί χρόνια υποστήριζα μετά παρρησίας το αντίθετο, κυρίως λόγω μιας βαθιάς παιδιόθεν απέχθειας προς τον επαγγελματικό αθλητισμό και μιας εξίσου βαθιάς αλλά λίγο μεταγενέστερης αγάπης προς το ροκ εν ρολ και τον τρόπο ζωής που προέβαλε. Όμως μην κοροϊδευόμαστε: αυτό που κάνουμε είναι άθληση ή γυμναστική ή σωματική βελτίωση ή όπως αλλιώς θέλει να το αποκαλέσει κανείς και μπορεί να γίνει καλά μόνο όταν το σώμα μας μπορεί να το υποστηρίξει και αυτό μπορούμε να το καταφέρουμε και εκτός ντότζο.
Θα πήγαινα μάλιστα ένα βήμα μακρύτερα επιστρέφοντας στην αρχή του κειμένου αυτού: αν δεν μπορούμε να το καταφέρουμε εκτός ντότζο, τότε η συζήτηση περί “δρόμου” δεν έχει αντικείμενο –όπως δεν έχει και η συζήτηση περί “εφαρμογής” και περί “αποτελεσματικότητας”. Αν τα ντότζο, οι χακάμες, τα σπαθιά και οι πανοπλίες μας είναι τόσο αναγκαία, μάλλον η ενασχόλησή μας είναι πιο επιφανειακή από όσο νομίζουμε –στην καλύτερη περίπτωση δεν είναι τόσο σημαντική για μας ώστε να μας αναγκάσει να σκεφτούμε τρόπους για να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες, ειδικά αν πρόκειται για παροδικές όπως αυτή. Και αυτό θα πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις.
Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
