Δεν είμαι ειδικός στο ιάι: ασκήθηκα σ’ αυτό (κυρίως στο ιάιντο της ΖΝΚΡ και λίγο στο ιάι της Μούσο Τζίκιντεν Έισιν-ρίου) για περίπου επτά χρόνια όταν ξεκίνησε το ντότζο Φουρίου του Σπύρου Δροσουλάκη και έφτασα ως το δεύτερο νταν, βαθμό αρκετά χαμηλό ώστε να μου επιτρέπει να έχω γνώμη με ιδιαίτερη βαρύτητα. Ωστόσο και μόνο το γεγονός ότι επτά χρόνια (επιμελούς) άσκησης δεν αρκούν για να μπορεί κανείς να έχει ολοκληρωμένη άποψη για το ιάιντο, είναι μια ένδειξη ότι ίσως οι κατηγορίες εναντίον του να μην έχουν ιδιαίτερη βάση. Ή εν πάση περιπτώσει, ότι συχνά αποτελούν μια κάπως επιφανειακή κριτική που αγνοεί μερικά ουσιώδη στοιχεία και του ιαπωνικού πολιτισμού και του μπούντο.
...τα κάτα του κέντο που εκτελούνται με μπόκουτο θα μπορούσαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο όμως η πραγματικότητα έχει αποδείξει ότι τα κάτα έχουν χάσει τη λειτουργικότητά τους αφού οι ασκούμενοι τα μελετούν πλημμελώς και μόνο εν όψει εξετάσεων νταν...Κατ’ αρχάς, μια βασική επισήμανση: το ιάιντο δημιουργήθηκε από την ΖΝΚΡ προκειμένου οι ασκούμενοι στο κέντο να διατηρήσουν μια επαφή με το αληθινό ξίφος από το οποίο οι διαφορετικές διαστάσεις, γεωμετρία και χρήση του σινάι τους απομακρύνουν· τα κάτα του κέντο που εκτελούνται με μπόκουτο θα μπορούσαν να παίξουν αυτόν τον ρόλο όμως η πραγματικότητα έχει αποδείξει ότι τα κάτα έχουν χάσει τη λειτουργικότητά τους αφού οι ασκούμενοι τα μελετούν πλημμελώς και μόνο εν όψει εξετάσεων νταν. Στο μέτρο λοιπόν που το κέντο πρέπει να παραμείνει κοντά στο βασικό του πλαίσιο που ορίζεται ως “η πειθάρχηση του χαρακτήρα μέσω της εφαρμογής των αρχών του (ξίφους) κατάνα” (https://www.kendo.or.jp/en/knowledge/kendo-concept/), η ΖΝΚΡ οφείλει να προσφέρει μια εξάσκηση που να περιλαμβάνει το όπλο αυτό.
Κατά τη γνώμη μου, και πλέον έχοντας μια σχετικά πλήρη εικόνα για το πώς λειτουργούν τα πράγματα τουλάχιστον στην Ιαπωνία, οποιαδήποτε συζήτηση αντιμετωπίζει το ιάιντο διαχωρισμένο από το κέντο, ξεκινάει από λάθος αφετηρία οπότε πιθανότατα θα έχει και λάθος τερματισμό. Προφανώς μπορεί κάποιος να ασκηθεί στο ιάιντο χωρίς να ασκείται στο κέντο -ακόμα και στην Ιαπωνία υπάρχουν άνθρωποι που το κάνουν- όμως η αντίληψή τους θα είναι περιορισμένη και σίγουρα απομακρυσμένη από αυτό που είχαν στον νου τους οι άνθρωποι που αποφάσισαν να δημιουργήσουν το ιάιντο και που είναι επιφορτισμένοι με την εξέλιξή του. Και οι οποίοι, είναι κεντόκα χάνσι όγδοα νταν, δηλαδή οι μόνες και αδιαμφισβήτητες αυθεντίες στο αντικείμενο.
...Με άλλα λόγια, η αγωνιστική διάσταση, κάτι που βρίσκεται στην καρδιά του κέντο, ήταν που έπαιξε κεφαλαιώδη ρόλο και στη δημιουργία του ιάιντο και αυτό είναι επίσης κάτι που συχνά διαλανθάνει την προσοχής αρκετών από τους επικριτές του...Σύμφωνα με το αντίστοιχο πλαίσιο της ΖΝΚΡ για το ιάιντο (https://www.kendo.or.jp/en/knowledge/iaido-concept/) και καθώς η σχέση μεταξύ κέντο και ιάιντο παρομοιάζεται με τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, υπήρξε το 1966 μια πρώτη απόπειρα ενός παν-ιαπωνικού πρωταθλήματος ιάιντο που κατέδειξε τα προβλήματα που υπήρχαν λόγω των πολλών διαφορετικών ρίου και που οδήγησε, το 1969 στη δημιουργία του πρώτου σετ κάτα –ήταν επτά και το 1980 προστέθηκαν άλλα τρία και το 1999 για να φτάσουν στα δώδεκα που διδάσκονται σήμερα. Με άλλα λόγια, η αγωνιστική διάσταση, κάτι που βρίσκεται στην καρδιά του κέντο, ήταν που έπαιξε κεφαλαιώδη ρόλο και στη δημιουργία του ιάιντο και αυτό είναι επίσης κάτι που συχνά διαλανθάνει την προσοχής αρκετών από τους επικριτές του.
Αν αυτό ακούγεται περιορισμένο, αξίζει να θυμίσουμε ότι η ελληνική γλώσσα, με όλον της τον πλούτο, εκφράζεται με 24 γράμματα και ότι η δυτική μουσική πετυχαίνει το ίδιο με τους δώδεκα ήχους της χρωματικής κλίμακας –ουκ εν τω πολλώ το ευ αλλά εν τω ευ το πολύ και όλα αυτά. Ακριβώς επειδή το σημείο εστίασης είναι περιορισμένο, ο ασκούμενος μπορεί να μάθει το υλικό μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα και στη συνέχεια να αφιερώσει τον χρόνο της εξάσκησής του εστιάζοντας σε λεπτομέρειες και τελειοποιώντας τις· επίσης, και από την πλευρά του δασκάλου, ένα τέτοιο σύστημα κάνει πιο εύκολη την εκπαίδευση ακόμα και αν πρόκειται για μεγάλα ντότζο με πολλούς μαθητές.
... Αν κανείς δοκιμάσει να κάνει έστω και το πρώτο κάτα από τα δώδεκα του ΖΝΚΡ Ιάι με σίνκεν καταλαβαίνει αμέσως πόσο “πραγματικό” και πόσο “πολεμικό” είναι!...Όσο για την πολεμική διάσταση του πράγματος, υπάρχει μια ακόμα λεπτομέρεια που συχνά παραβλέπεται αν και σ’ αυτή, τα πράγματα είναι διαφορετικά στην Ιαπωνία από ότι στο εξωτερικό: το ιάιντο πρέπει να εξασκείται χρησιμοποιώντας πραγματικό ξίφος/σίνκεν και αυτό στην Ιαπωνία ξεκινάει από αρκετά νωρίς –στο εξωτερικό αντίθετα, μεταξύ του κόστους των όπλων, της ευκολίας πρόσβασης σ’ αυτά και τους διάφορους νομοθετικούς περιορισμούς, πολύ περισσότεροι ασκούμενοι μένουν στα ομοιώματα που έχει επικρατήσει να αποκαλούνται “ιάιτο” (στην Ιαπωνία, η λέξη χρησιμοποιείται και για τα σίνκεν που χρησιμοποιούνται στο ιάι) τα οποία είναι σαφώς ασφαλέστερα. Αν κανείς δοκιμάσει να κάνει έστω και το πρώτο κάτα από τα δώδεκα του ΖΝΚΡ Ιάι με σίνκεν καταλαβαίνει αμέσως πόσο “πραγματικό” και πόσο “πολεμικό” είναι!
Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
Κερδίσατε 2 δωρεάν μαθήματα γνωριμίας στις συνεργαζόμενες σχολές του Πανελλήνιου Οδηγού Πολεμικών Τεχνών!
