Τα τελευταία πενήντα χρόνια η παιδική διατροφή αποτελεί σημείο πλουτισμού για βιομηχανικούς κολοσσούς. Παιδικό πρωινό, παιδικά σνακ, παιδικά γεύματα κλπ. Στο κόσμο αυτών των επιχειρήσεων λένε “τα παιδιά είναι οι καλύτεροι πελάτες”. Για ποιο λόγο όμως μια ολόκληρη βιομηχανία περιστρέφεται γύρω από την παιδική διατροφή; Το παιδικό γεύμα είναι κάτι διαφορετικό;
Ας δούμε λοιπόν τι συμβαίνει πραγματικά. Μέχρι την ηλικία των 11 έως 12 χρονών οι διατροφικές ανάγκες του παιδιού δεν είναι τόσο σημαντικές. Ωστόσο από την ηλικία των 2 μέχρι τα 11 θα πρέπει σαν γονείς να χτίσουμε το τρόπο διατροφής που θα συνοδεύει το παιδί μας για το υπόλοιπο της ζωής του. Αν υποθέσουμε ότι ένα παιδί σε αυτή την ηλικία χρειάζεται 1200-1300 θερμίδες, δεν θα πρέπει καμία θερμίδα απ' αυτές να υπάρχει άσκοπα στον οργανισμό του. Οι σημαντικότερες λειτουργίες που αναπτύσσονται είναι οι εγκεφαλικές, θερμορυθμιστικές, εσωτερικά όργανα, ύψος. Τα κύρια θρεπτικά συστατικά είναι οι υδατάνθρακες, στο μεγαλύτερο ποσοστό, πρωτεΐνη, λιπαρά από πηγές όπως το ελαιόλαδο, ιχθυέλαια και οι βιταμίνες (A,D, C, ασβέστιο).
Επιπροσθέτως βάζουμε το νερό, γιατί σε αυτό το στάδιο το νερό παίζει καθοριστικό ρόλο στη θερμορύθμιση η οποία δεν έχει ολοκληρωθεί. Αν επιλέξετε μέσα σε αυτό το όριο να δώσετε για παράδειγμα ένα αλλαντικό τότε θα πρέπει να γνωρίζετε ότι έχετε προσφέρει ένα προϊόν με μηδενικά ωφέλιμα συστατικά στερώντας του κάτι που θα το βοηθήσει στην ανάπτυξη του, από την άλλη αν πιστεύετε ότι και να φάει λίγες θερμίδες παραπάνω δε χάλασε ο κόσμος, εξάλλου όπως λένε και οι παλιότεροι θα το πάρει σε ύψος, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι απ' αυτή την ηλικία επιβαρύνεται ένα οργανισμό ο οποίος μετά από 40-50 χρόνια ασταμάτητης λειτουργίας το πιθανότερο είναι να παρουσιάσει επιπλοκές.
Στις μικρές ηλικίες, πιθανόν λόγω της έντονης εγκεφαλικής λειτουργίας, οι ανάγκες του οργανισμού για γλυκόζη είναι μεγάλες. Με απλά λόγια ζητούν συχνά γλυκά. Θα πρέπει οι πηγές που προσφέρεται να καλύπτουν την επιθυμία του και ταυτόχρονα να δίνουν και άλλα συστατικά που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη. Φρούτα, μέλι, ταχίνι, είναι μερικά από τα γλυκαντικά που θα πρέπει να προσφέρεται. Φροντίστε αυτές τις ουσίες να μην τις δίνετε στο πρωινό γεύμα γιατί ανεβάζουν μια σειρά από ορμόνες οι οποίες διεγείρουν έντονα την όρεξη με αποτέλεσμα το παιδί να πεινά συνέχεια. Προτιμήστε γάλα, ψωμί, τυρί, δημητριακά χωρίς ζάχαρη για πρωινό. Ανάμεσα στα γεύματα προτιμήστε ένα φρούτο ή ένα τοστ με τυρί και ντομάτα που θα έχετε φτιάξει εσείς.
Το μεσημεριανό θα πρέπει να είναι στηριγμένο στη μεσογειακή διατροφή γιατί αυτή ταιριάζει στη χώρα μας. Λαχανικά με διάφορους συνδυασμούς, όσπρια, σαλάτες, ελαιόλαδο, δημητριακά, φρούτα, ξηροί καρποί, πατάτες, γάλα, γιαούρτι είναι σε καθημερινή βάση. Ψάρια, πουλερικά και αυγά είναι σε εβδομαδιαία βάση και τελευταίο το κρέας που μπορεί να υπάρχει μια έως δυο φορές το μήνα. Το απόγευμα ξεκινούν οι παιδικές δραστηριότητες. Ένα παιδί που ασκείται στις πολεμικές τέχνες δημιουργεί ενεργειακές ανάγκες οι οποίες μπορούν να καλυφτούν από ένα φρούτο πριν τη προπόνηση. Προτιμήστε μπανάνα ή μήλο μια ώρα πριν τη προπόνηση. Αν αργήσετε να το δώσετε είναι καλύτερα να καταναλωθεί μετά την προπόνηση. Κάντε τουλάχιστον ένα διάλειμμα στη προπόνηση για να πιει λίγο νερό. Η ποσότητα νερού δε θα πρέπει να είναι μικρή όπως νομίζουν οι περισσότεροι, ωστόσο δε θα πρέπει να δημιουργεί φούσκωμα. Πειραματιστείτε έτσι ώστε να βρείτε την ιδανική μέγιστη ποσότητα. Το βραδινό πρέπει να είναι λίγο και χορταστικό ταυτόχρονα. Σαλάτα ή ένα τοστ με ένα ποτήρι γάλα είναι αρκετά.
Στις ηλικίες 11-16 χρονών συντελείται η οστική και μυϊκή ανάπτυξη καθώς και ένα πλήθος ορμονικών λειτουργιών. Είναι σημαντικότερη περίοδος ανάπτυξης. Οι θερμιδικές ανάγκες αυξάνονται κατά πολύ. Σε πολλές περιπτώσεις διπλασιάζονται. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή στη ποιότητα των τροφών που επιλέγουμε. Οι ανάγκες για πρωτεΐνη και υδατάνθρακες μεγαλώνουν. Έτσι λοιπόν δίνουμε έμφαση σε ψάρια, πουλερικά (2-3 φορές την εβδομάδα), αυγό (1-2 φορές την εβδομάδα), κρέας (1φορά στις 10 μέρες). Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να καλύπτουν το 60% της καθημερινής πρόσληψης. Πατάτες, ρύζι, όσπρια, δημητριακά, μακαρόνια, λαχανικά, φρούτα θα πρέπει να βρίσκονται στο ημερήσιο πλάνο. Σε αυτή την ηλικία δεν επιτρέπονται μεγάλα διατροφικά λάθη γι αυτό και γνώμη μου είναι ότι θα πρέπει να επισκεφθείτε ένα διαιτολόγο ο οποίος θα εξατομικεύσει το διαιτολόγιο του εφήβου. Αν μάλιστα ο έφηβος ασκείται σε πολεμικές τέχνες τότε θα πρέπει να δείτε το θέμα της διατροφής πολύ σοβαρότερα από τον απλό ημερήσιο κορεσμό του.
Συχνά σε αυτή την ηλικία κάποια γεύματα γίνονται έξω από το σπίτι και εκεί θα πρέπει να στρέψουμε τη προσοχή μας. Θα πρέπει να αποφεύγονται γλυκά, τηγανητά, αλλαντικά, αναψυκτικά, τσιπς, σοκολάτες, αλκοόλ. Οι διατροφικές επιλογές του εφήβου είναι αυτές που έχουμε καλλιεργήσει σαν γονείς από την παιδική ηλικία. Θα πρέπει να γίνει βίωμα σε κάθε έφηβο ότι καμία θερμίδα δε πρέπει να είναι ανούσια στον οργανισμό μας.
Βασικά διατροφικά λάθη
- Υποχρεώνουμε το παιδί να αδειάσει το πιάτο.
- Υπερβολική κατανάλωση χυμών.
- Το γλυκό δίνεται ως επιβράβευση.
- Το παιδί τρώει διαφορετικό φαγητό από τους γονείς.
- Το παιδί τρώει με ανοιχτή τηλεόραση ή παίζοντας.
- Το παιδί δε τρώει ποτέ γλυκό.
- Ακατάστατες ώρες φαγητού.
- Πολύ συχνά σνακ ανάμεσα στα γεύματα.
- Τυποποιημένα γεύματα και ταχυφαγεία.
- Εναλλακτικό γεύμα αν δε του αρέσει το φαγητό της υπόλοιπης οικογένειας.
- Απειλές σε περίπτωση που δε τρώει το φαγητό του.
Διατροφικές συμβουλές
- Προτιμούμε μικρές μερίδες και αν πεινάει συμπληρώνουμε.
- Τα υγρά που καταναλώνουμε στη παιδική ηλικία είναι το νερό και το γάλα.
- Ότι τρώνε οι γονείς τρώει και το παιδί. Προσοχή λοιπόν τι τρώμε και εμείς.
- Φτιάχνουμε ωραία πιάτα με χρώματα και σχέδια έτσι ώστε να προσελκύουν το παιδί.
- Φροντίζουμε τακτικά να ψωνίζουμε και να μαγειρεύουμε μαζί.
- Η ώρα του φαγητού είναι εκτός των άλλων μια οικογενειακή συγκέντρωση. Καθόμαστε όλοι στο τραπέζι χωρίς εξωτερικές παρεμβολές (τηλεόραση).
- Μη χρησιμοποιείται ακραίες θερμοκρασίες και γεύσεις.
- Μην αναλύεται στο παιδί το περιεχόμενο του φαγητού.
Ο ρόλος του δασκάλου πολεμικών τεχνών στη διατροφή των μαθητών του
Ο δάσκαλος αποτελεί πρότυπο για τους μικρούς μαθητές του. Όταν βρίσκεστε έξω από το φυσιολογικό σωματότυπο δημιουργείται λάθος σωματικό πρότυπο. Αναλογιστείτε τις ευθύνες σας και φροντίστε να παραμένετε σταθερός στα φυσιολογικά επίπεδα.
Τακτικά αναφέρετε τη σημασία της σωστής διατροφής στη πολεμική τέχνη και τη μεγιστοποίηση της απόδοσης. Συμβουλεύεται τους γονείς να επισκέπτονται διαιτολόγο όταν υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από το φυσιολογικό. Μη πέσετε στη παγίδα να βγάλετε εσείς διαιτολόγιο.
Τελειώνοντας πρέπει να επισημάνουμε ότι το παρών άρθρο έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Κανένα άρθρο δε μπορεί να αποτελέσει από μόνο του οδηγό διατροφής. Ο μόνος ο οποίος μπορεί να εξατομικεύσει και να καθοδηγήσει τις διατροφικές μας επιλογές έχοντας την απαραίτητη επιστημονική κατάρτιση είναι ο διαιτολόγος.
Νίκος Κορρές
