Η παρακίνηση είναι ένα θέμα αθλητικής ψυχολογίας όπου στις μη αγωνιστικές πολεμικές τέχνες δε συναντάται συχνά. Από μόνο του αποτελεί ειδικότητα σε αθλητικά πανεπιστήμια του εξωτερικού, έτσι η προσπάθεια που γίνεται σε αυτό το άρθρο είναι γενική και έχει σκοπό την παρουσίαση και όχι την ανάλυση του θέματος. Το γεγονός ότι ελάχιστοι εκπαιδευτές γνωρίζουν το αντικείμενο οδηγεί συνήθως το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών που ξεκινούν μια τέχνη σε μικρό διάστημα να σταματούν. Αν εξετάσουμε τους λόγους που οδήγησαν σε απομάκρυνση από τη τέχνη θα διαπιστώσουμε την έλλειψη στόχου και την αδιαφορία του εκπαιδευτή για την πρόοδο του μαθητή. Τα παλιότερα χρόνια στην Ελλάδα όχι μόνο δεν υπήρχε παρακίνηση, αντιθέτως οι περισσότεροι εξωγενείς παράγοντες όπως οικογένεια, φίλοι, εργασιακό περιβάλλον, θρησκευτική πίστη προσπαθούσαν να αποτρέψουν τους νέους από τις πολεμικές τέχνες με διάφορες απόκοσμες δικαιολογίες. Σήμερα οι πολεμικές τέχνες θεωρούνται από τους περισσοτέρους σαν μια από τις λίγες εναπομείναντες ¨αγνές¨ ενασχολήσεις. Συγχρόνως η έξαρση της βίας ( ψυχολογική, σωματική) καθιστά τη πολεμική τέχνη ασπίδα σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Οι σύγχρονοι γονείς κατανοούν τα οφέλη και όλο και περισσότεροι στέλνουν τα παιδιά τους σε εμάς. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε την εξέλιξη των μαθητών μας και να δείχνουμε ενδιαφέρον και αγάπη για το αντικείμενο που διδάσκουμε. Και μόνο αυτό μπορεί να αποτελεί παρακίνηση για ένα μαθητή.
Λέγοντας παρακίνηση εννοούμε τη προτροπή καταρχήν να ξεκινήσουν τη πολεμική τέχνη και κατόπιν την ενθάρρυνση με διάφορους τρόπους να συνεχίσουν.
Η παρακίνηση μπορεί να είναι εσωτερική, δηλαδή από τον ίδιο το μαθητή. Έχει σα στόχο τη βελτίωση της απόδοσης πχ τη παρακολούθηση ενός επίπονου σεμιναρίου ή τις εξετάσεις για κατάκτηση ζώνης, στην εσωτερική παρακίνηση ανήκει και η ανάγκη για επιβεβαίωση έναντι άλλων συναθλούμενων( να είναι ο καλύτερος απ΄ όλους στη τάξη του). Δηλαδή η εσωτερική παρακίνηση μπορεί να αφορά τη μεγιστοποίηση της προσωπικής απόδοσης ή την ανωτερότητα του αθλούμενου σε σχέση με άλλους στο κοντινό του περιβάλλον. Μελέτες αποδεικνύουν ότι αυτοί που προσανατολίζονται στη προσωπική τους βελτίωση, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια στις πολεμικές τέχνες. Εξωτερική παρακίνηση. Είναι η ενθάρρυνση που έχει ο αθλούμενος από το κοινωνικό του περίγυρο(οικογένεια, φίλοι) και το δάσκαλο του. Αφού ξεκινήσει κάποιος μια πολεμική τέχνη ο εκπαιδευτής θα πρέπει να κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο στη παρακίνηση του.
Η παρακίνηση των μαθητών μας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής εκπαίδευσης. Ο εκπαιδευτής χρησιμοποιεί δυο τρόπους προσέγγισης της τάξης με στόχο τη παρακίνηση. Την ατομική και την ομαδική.
Ατομική. Ξεκινά με τη προσωπική επαφή του εκπαιδευτή με τον ασκούμενο από τη πρώτη μέρα εγγραφής. Το ενδιαφέρον που θα δείξει ο δάσκαλος για το μαθητή, οι ερωτήσεις που θα κάνει γύρω από το παρελθόν του στις πολεμικές τέχνες, οι πιθανοί τραυματισμοί, το είδος δουλειάς του μαθητή (χειρωνακτική ή γραφείου), η πιθανή συχνότητα των μελλοντικών προπονήσεων δείχνουν τη αγάπη σας για το αντικείμενο και τη σοβαρότητα την οποία αντιμετωπίζετε τον κάθε μαθητή σας. Κατόπιν μπορείτε να αξιοποιήσετε αυτή τη σχέση που έχετε δημιουργήσει για να παροτρύνετε το μαθητή σας να συνεχίσει ή να πάρει μέρος σε αγώνες, εξετάσεις, σεμινάρια κτλ.
Ομαδική. Προσωπική μου άποψη είναι ότι υπάρχουν πολλών ειδών ομαδικές παροτρύνσεις αλλά προτιμώ να χρησιμοποιώ δύο. Διαχωρισμός και παρότρυνση. Λειτουργεί με απομόνωση και ηθική τόνωση συνήθως μέσω ενός αγώνα ή μιας επίδειξης συγκεκριμένης ομάδας η οποία αποτελείται από πολύ καλούς και μέτριους μαθητές. Η δεύτερη κατά σειρά προτεραιότητας είναι η επίδειξη από τον ίδιο το δάσκαλο μιας περίπλοκης τεχνικής. Η ηγετική φυσιογνωμία του δασκάλου θα πρέπει να ενισχύεται στη πράξη. Αυτό αποτελεί παρακίνηση στους ευρισκομένους για την τεχνική κατάρτιση του εκπαιδευτή ο οποίος δείχνει ότι όλοι, κανενός εξαιρουμένου, δείχνουν τι αξίζουν μέσα στο τατάμι. Ταυτόχρονα όλοι είναι άνθρωποι και όλοι κάνουν λάθη. Όπως είχε πει ένας ιάπωνας δάσκαλος ¨και οι πίθηκοι πέφτουν από τα δέντρα¨.
Η βελτίωση της παρακίνησης από τον εκπαιδευτή γίνεται με την αξιολόγηση του αθλούμενου με έμφαση στη σχέση προπόνηση-αποτέλεσμα και με το καθορισμό στόχων.
Οι στόχοι είναι το σημαντικότερο κομμάτι για κάθε εκπαιδευόμενο. Χωρίς στόχους ο μαθητής χάνει το ενδιαφέρον του και σταματά. Οι στόχοι πρέπει να αποσκοπούν στη βελτίωση της απόδοσης στη νίκη και τη διασκέδαση.
Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να γνωρίζει ότι: Οι στόχοι θα πρέπει να είναι λίγο ανώτεροι από τη τωρινή κατάσταση του αθλούμενου, να είναι επιτεύξιμοι και συγκεκριμένοι. Ας εξηγήσουμε. Όταν λέμε ανώτερο στόχο από τη παρούσα κατάσταση του αθλητή εννοούμε ότι έχουμε αξιολογήσει όσο καλύτερα μπορούμε τη κατάσταση του και επιδιώκουμε να θέσουμε ένα δύσκολο αλλά πραγματοποιήσιμο στόχο. Έτσι ο στόχος γίνεται πρόκληση για τον αθλούμενο. Επιτεύξιμοι στόχοι είναι οι ρεαλιστικοί στόχοι οι οποίοι χρειάζονται προσδιορισμό επιπρόσθετων στόχων για να πραγματοποιηθούν πχ. ¨Για να πάρεις μέρος στις επόμενες εξετάσεις θα πρέπει να έρχεσαι τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα και να αυξήσεις τη φυσική σου κατάσταση¨. Τέλος όταν λέμε συγκεκριμένοι εννοούμε τη δημιουργία 1. Ιδανικού στόχου πχ μαύρη ζώνη. 2. Μακροπρόθεσμου στόχου πχ σε αυτό το έτος να δώσω δυο φορές εξετάσεις για ζώνη. 3. Βραχυπρόθεσμου πχ αυτή την εβδομάδα να πάω πέντε φορές για προπόνηση για να καλύψω το χάσμα των γιορτών. Όπως γίνεται κατανοητό σε κάθε περίπτωση μπορεί να υπάρχουν και επιμέρους (βοηθητικοί) στόχοι. Για παράδειγμα στα παραπάνω, η απώλεια συγκεκριμένου αριθμού κιλών.
Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους τους αθλούμενους ότι κανένας στόχος δεν είναι επιτεύξιμος αν δε περιλαμβάνεται μέσα σε αυτόν και η βελτίωσης της απόδοσης. Ζητήστε από τους μαθητές σας να γράφουν τους στόχους τους και να τους διαβάζουν τακτικά, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να τους κάνουν γνωστούς σε όλη τη τάξη. Σε αρκετούς η δημοσιοποίηση των στόχων αποτελεί παρακίνηση.
Τα πλεονεκτήματα του καθορισμού στόχων στις πολεμικές τέχνες είναι πολλά. Αρκεί να πούμε την αύξηση της απόδοσης, αύξηση της συχνότητας προπονήσεων, αντοχή στη κούραση και το πόνο, αποτελεσματικότερη προπόνηση, εξαφάνιση αναβλητικότητας και παθητικότητας, αύξηση της αυτοπεποίθησης.
Η οργάνωση, η πειθαρχία, ο σεβασμός στο δάσκαλο, η τόλμη είναι τα στοιχεία εκείνα τα οποία θα βοηθήσουν την επίτευξη των στόχων, έτσι ο μαθητής κατανοεί ότι μέσω των ηθικών αξιών πραγματοποιείται η επιτυχία. Αυτό είναι και το ζητούμενο, να αντιληφθούμε ότι για να πετύχουμε πρέπει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
Νίκος Κορρές
Διαβάστε το άρθρο
« Κρυολόγημα και πολεμική τέχνη»
