Από τη μικρή μου πείρα στις πολεμικές τέχνες αντιλαμβάνομαι ότι ελάχιστοι είναι οι εκπαιδευτές που εφαρμόζουν τα προστάγματα της αθλητικής επιστήμης όπως αυτά διατυπώνονται στις μέρες μας. Ο λόγος είναι προφανής, δε γνωρίζουν ή φοβούνται να αποδεχτούν ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρχαν σοβαρές ελλείψεις σε ότι διδάχθηκαν από καταξιωμένους δασκάλους. Η εγκυρότητα των απόψεων κάθε δασκάλου πολεμικών τεχνών είναι συνυφασμένη από εκατοντάδες παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι το τι ίσχυε στην αθλητική επιστήμη εκείνης της εποχής. Για παράδειγμα σε ένα νέο αθλητή του Σούμο πριν αρκετά χρόνια έπρεπε οι παλιότεροι αθλητές να τον υποβάλλουν σε μια διαδικασία ξαφνικού τεντώματος των προσαγωγών με τη δικαιολογία να κερδίσει την κατάλληλη ευλυγισία. Μπορεί τώρα να μας ακούγεται παράλογο αλλά θεωρώ το ίδιο παράλογο σύγχρονοι εκπαιδευτές πολεμικών τεχνών να ξεκινούν το πρόγραμμά τους με διατατικές ασκήσεις χωρίς ζέσταμα (υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καταξιωμένων δασκάλων στο Aikido). Με αυτά που γράφω δεν αμφισβητώ την αυθεντία κανενός στη πολεμική τέχνη που διδάσκει αλλά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πολεμική τέχνη στη σύγχρονη εποχή. Συμφωνώ απόλυτα με την άποψη ότι σε μια πραγματική επίθεση δεν έχω το χρόνο να προετοιμαστώ σωματικά και ψυχολογικά. Ταυτόχρονα συμφωνώ ότι μέχρι να μάθω τι πρέπει να κάνω θα πρέπει να είμαι σε σωματική και ψυχική ετοιμότητα έτσι ώστε κάθε προπόνηση να με βρίσκει απόλυτα προετοιμασμένο. Μόνο έτσι η γνώση γίνεται βίωμα. Αν σε κάθε προπόνηση τραυματίζομαι το πιθανότερο είναι να βρεθώ κατευθείαν στο νοσοκομείο, χωρίς να χρειαστεί να περάσω από κανένα σκοτεινό σοκάκι. Η σύγχρονη προπονητική στο κομμάτι της ρεαλιστικότητας επισημαίνει ότι χρειάζεται μια αλληλεπίδραση πολλών χαρακτηριστικών (γρήγορη αντίληψη, σίγουρη απόφαση, άμεση αντίδραση) η οποία είναι επιτεύξιμη μετά από πολλές ώρες προπόνησης. Για να μπορέσουμε να έχουμε πολλές προπονήσεις χρειαζόμαστε καθοδήγηση από ανθρώπους που γνωρίζουν τον τρόπο. Θεωρώ ότι το ζέσταμα είναι σημαντικό κομμάτι της πολεμικής τέχνης. Θα πρέπει να χωρίζεται σε γενικό, το οποίο αφορά γενικές ασκήσεις προετοιμασίας του σώματος για αθλητική δραστηριότητα και επιμέρους το οποίο είναι στοχευόμενο στις μυϊκές ομάδες που λαμβάνουν πρωταγωνιστικά μέρος στην εκάστοτε τέχνη.
Ένας νέος παράγοντας που οι παλιότερες αντιλήψεις αντικρούουν τις νέες είναι η διατροφή. Τα παλιότερα χρόνια η ποιότητα των τροφών ήταν τελείως διαφορετική από τη σημερινή. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί πραγματικά να μην υπήρχε η ανάγκη για την παρουσία συγκεκριμένης διατροφής, στις μέρες μας όμως είναι αναγκαία η παρουσία συγκεκριμένου διαιτολογίου το οποίο να καλύπτει επαρκώς όλες τις ανάγκες του οργανισμού για θρεπτικά στοιχεία. Η ανάγκη αποκατάστασης μετά τη καταπόνηση όλων των συστημάτων που επιφέρει μια προπόνηση σε πολεμική τέχνη καθώς και η κακής ποιότητας τροφή που βρίσκεται γύρω μας κάνει τη λήψη θρεπτικών στοιχείων αναγκαία για την ασφαλή λειτουργία του οργανισμού.
Είναι αξιοπερίεργο ότι όσους μεγάλους δασκάλους έχω συναντήσει κανένας δε μου έχει μιλήσει για την αξία της σωστής διατροφής στην εκμάθηση της πολεμικής τέχνης. Ίσως όλοι να είχαν στη πορεία τους τη διατροφή που τους κάλυπτε ποσοτικά και ποιοτικά. Σίγουρο όμως είναι ότι στις μέρες μας αθλητική δραστηριότητα χωρίς διατροφικό πλάνο θεωρείται καταστροφή. Κατά τη γνώμη μου αν δεν ακολουθείται έστω ένα απλό πρόγραμμα διατροφής ίσως είναι καλύτερα να διακόψετε τη πολεμική τέχνη που κάνετε (αν είναι σωματικά επίπονη) γιατί οι ανάγκες που δημιουργεί για θρεπτικά στοιχεία δεν μπορούν να καλυφθούν, με αποτέλεσμα συχνούς τραυματισμούς, υπερκόπωση, διακοπή και επανάληψη των αποτυχημένων προσπαθειών για ένταξη στη τάξη.
Μια διατροφή θα πρέπει να καλύπτει τις καθημερινές μας ανάγκες από: πρωτεΐνη, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, μέταλλα και νερό. Είναι λάθος να μετράμε μόνο τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε γιατί μπορεί να έχουμε ικανοποιητικό βάρος όμως να υποσιτιζόμαστε λόγο κακών διατροφικών επιλογών. Η επιλογή ενός σωστού διαιτολογίου δεν είναι και τόσο δύσκολη δουλειά. Θεωρώ ότι το διαιτολόγιο της ορθόδοξης πίστης με μερικές προσθήκες και διατηρώντας ένα μεγάλο μέρος των νηστειών μπορεί να αποτελέσει μια εύκολη λύση που θα σας τροφοδοτήσει με όλα τα θρεπτικά στοιχεία και ταυτόχρονα θα καθαρίσει μέσω της νηστείας, το πεπτικό σωλήνα από κάθε είδους υπολείμματα. Μπορεί η ποσότητα θρεπτικών στοιχείων να σας φαίνεται μικρή αλλά σίγουρα είναι μεγαλύτερη από κάποιον που τρώει κάθε μέρα οτιδήποτε γλυκό, αλμυρό και λιπαρό κάνοντας τον εγκέφαλο του να εκκρίνει ουσίες που του δημιουργούν εθισμό και ψυχικές νόσους. Όταν μιλάμε για διατροφικό πλάνο δεν εννοούμε δίαιτα, αλλά την εκμάθηση ενός τρόπου καθημερινής επιλογής τροφών οι οποίες θα μας ικανοποιούν γευστικά και θα μας τροφοδοτούν με όλα τα απαραίτητα συστατικά για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας. Η έντονη αθλητική δραστηριότητα δημιουργεί μικροτραυματισμούς στις μυϊκές ίνες καθώς και ένα όξινο περιβάλλον το οποίο για να επανέλθει στο φυσιολογικό χρειάζεται τις κατάλληλες συνθήκες οι οποίες δημιουργούνται από τη σωστή διατροφή. Αν κάτι δε πάει καλά τότε οι μικροτραυματισμοί αθροίζονται με αποτέλεσμα την υπερκόπωση. Είναι το γνωστό ¨κάψιμο¨ που συναντάμε στο ποδόσφαιρο ή τα ¨κατάγματα υπερκόπωσης¨ στο στίβο. Αν χρειάζεστε περισσότερες συμβουλές θα πρέπει να επισκεφθείτε διαιτολόγο, αναλύοντας του πλήρως την εβδομάδα σας από όλες τις σωματικές δραστηριότητες, εκείνος θα είναι σε θέση να σας δώσει το κατάλληλο διατροφικό πλάνο.
Το επόμενο κεφάλαιο που θα ήθελα να θίξω είναι η συμπεριφορά του δασκάλου στη παρότρυνση των μαθητών. Σίγουρα όλοι έχετε γνωρίσει δασκάλους οι οποίοι δε λένε καλή κουβέντα κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Πολλοί από εσάς θεωρείται ότι αυτοί οι δάσκαλοι είναι καλύτεροι από άλλους οι οποίοι ανταμείβουν τακτικά με καλά σχόλια τους μαθητές τους. Στη πολεμική τέχνη ο δάσκαλος που λέει καλά λόγια θεωρείται ένας μη αξιόπιστος επαγγελματίας ο οποίος θέλει να έχει πολλούς μαθητές. Στην αντίπερα όχθη ο δάσκαλος που κριτικάρει κάθε μικρό ή μεγάλο λάθος του μαθητή είναι αυτός που νομίζουμε ότι τον ενδιαφέρει πραγματικά η τέχνη χωρίς να συμμερίζεται τις συνέπειες των λόγων του. Ευτυχώς δεν είναι έτσι. Η εξέλιξη της αθλητικής ψυχολογίας τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι ραγδαία και τα αποτελέσματα λένε ότι πέρα από τη ψυχοσύνθεση του αθλητή μεγάλο ρόλο παίζει η παρότρυνση του προπονητή, η ενδυνάμωση και η ψυχική τόνωση τόσο στη προετοιμασία όσο και στον αγώνα. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Έγκειται στη πείρα του προπονητή να χρησιμοποιεί τους κατάλληλους τρόπους για να χειρίζεται τη κάθε προσωπικότητα ξεχωριστά και όχι να διαμορφώνει προσωπικότητες με βάση δικές του αντιλήψεις. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση του αθλητή καθώς και η ανασφάλεια που δημιουργείται σε ένα μεγάλο αγώνα ή τουρνουά με αποτέλεσμα τη διαρκή δεύτερη θέση μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας κακής ψυχολογικής προσέγγισης από τη πλευρά του προπονητή. Η αθλητική ψυχολογία συνιστά τη προετοιμασία του αθλούμενου από τη πρώτη μέρα ένταξης του στη τάξη μέχρι το τελευταίο στάδιο που είναι η νίκη ή αποτυχία σε ένα αγώνα. Επιπλέον διδάσκει τη συμπεριφορά σε μια τάξη με ανθρώπους που δεν ενδιαφέρονται να γίνουν πρωταθλητές ή επαγγελματίες. Όλοι πρέπει να έχουν τις κατάλληλης προσοχής και ψυχολογικής φροντίδας από τη πλευρά τη προπονητή. Είναι ασυνέπεια και δείγμα τεμπελιάς προς τη πολεμική τέχνη που διδάσκουν όσοι εκπαιδευτές μπαίνουν στη τάξη, μοιράζουν μερικούς εξευτελισμούς και ταπεινωτικούς χαρακτηρισμούς στους μαθητές τους και φεύγουν επιζητώντας την επευφημία γιατί έδειξαν πόσο καλοί είναι. Πλανώνται οικτρά και η σύγχρονη κοινωνία με τα ψυχολογικά προβλήματα που ήδη έχει θα τους απορρίξει παραδειγματικά. Κανένας αθλούμενος δε θέλει σε αυτή τη φάση με τη παγκόσμια οικονομική κρίση και τη ανεργία να του κτυπά την πόρτα (αν δε έχει ήδη μπει) να του μιλά ταπεινωτικά, να τον υποβιβάζει και να του λέει πόσο ηλίθιος είναι που δε μπορεί να κάνει μια απλή τεχνική. Ο σύγχρονος άνθρωπος χρειάζεται τη κατάλληλη υποστήριξη και μέριμνα του εκπαιδευτή έτσι ώστε να αγαπήσει τη πολεμική τέχνη και να βρει μέσα από αυτή τη διέξοδο που χρειάζεται. Σωματική και ψυχολογική. Να γνωρίσει την ιστορία, το εθιμοτυπικό, τους κανόνες που διέπουν το χαρακτήρα της τέχνης και μέσα από αυτή να εξελιχθεί και ο ίδιος. Ταυτόχρονα επιζητά να γυμνάσει το σώμα του και να αποκτήσει τη γνώση έτσι να ανταποκριθεί σε μια στιγμή που θα κινδυνεύσει η σωματική του ακεραιότητα (αυτοάμυνα). Η αγάπη του εκπαιδευτή για το αντικείμενο που διδάσκει πρέπει να είναι εμφανής από την αρχή έως το τέλος του μαθήματος.
Τελειώνοντας πρέπει να αναφέρουμε ότι τα πρότυπα στις πολεμικές τέχνες έχουν αλλάξει. Η γνώση του αντικειμένου οφείλει να είναι ευρεία. Αυτός είναι και ο λόγος που οι σύγχρονες πολεμικές τέχνες κάνουν πέρα οποιονδήποτε δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί επαρκώς. Είναι μια σκληρή εποχή για τους παλιότερους και ένα εύφορο έδαφος για όσους έχουν όρεξη να μεταδώσουν επιστημονικά τεκμηριωμένα τη πολεμική τέχνη. Τα τεχνάσματα των παλιότερων εκπαιδευτών για να προσεγγίσουν μαθητές ακουμπούσαν πολλές φορές το υπερφυσικό φάσμα. Ο ρόλος του εκπαιδευτή είναι από τη φύση του ηγετικός, έτσι προσελκύει συχνά νοσηρές προσωπικότητες που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να έχουν μερικούς ¨αφοσιωμένους¨ μαθητές, οι οποίοι, στα όρια του μαζοχισμού, πληρώνουν για να ταπεινώνονται και να τραυματίζονται. Σήμερα με τη ταχύτατη μετάδοση της γνώσης κάθε τι που λέγεται από το δάσκαλο μπορεί να επαληθεύεται από το διαδίκτυο καθώς και μια μεγάλη βιβλιογραφία. Σαν εκπαιδευτές μη σταματάτε ποτέ να επιμορφώνεστε και να αμφισβητείτε, αυτό δείχνει στους μαθητές σας το πάθος σας για τη τέχνη.
Nίκος Κορρές
Διαβάστε το άρθρο του Νίκου Κορρέ
Για ποιο λόγο να ασχοληθεί κάποιος με τις πολεμικές τέχνες
