Έγραφα στο προηγούμενο κείμενο σχετικά με ορισμένες βασικές σκέψεις που οφείλει να έχει κανείς στο νου του όταν ξεκινάει τη διαδρομή του σε μια πολεμική τέχνη. Προσπάθησα να κάνω το κείμενο όσο πιο γενικό γινόταν ώστε να έχει εφαρμογή σε όσο το δυνατόν περισσότερες σχολές πολεμικών τεχνών. Όμως το κείμενο εκείνο, δίνει περισσότερη έμφαση στο θεωρητικό μέρος, στην «προεργασία» θα μπορούσε να πει κανείς πριν διαβεί για πρώτη φορά το κατώφλι της σχολής –το κείμενο που ακολουθεί ασχολείται περισσότερο με την ίδια την πρώτη προπόνηση.
Οι σχολές ενημερώνουν πάντοτε τους υποψήφιους μαθητές για τον εξοπλισμό που θα χρειαστούν –στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται κάποια ειδική φόρμα την οποία την αγοράζει κανείς είτε από την ίδια τη σχολή (σχεδόν όλες έχουν κάποια συμφωνία με κάποιον προμηθευτή), είτε από κάποια ειδικά καταστήματα. Ένας σάκος με την ειδική αυτή φόρμα, ένα ζευγάρι παντόφλες ή σαγιονάρες και ένα σετ μπάνιου (για το ντους που θα ακολουθήσει την προπόνηση, προϋποτεθίστω ότι η σχολή διαθέτει τέτοια υποδομή), είναι ο εξοπλισμός που στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί –και όχι μόνο για την πρώτη φορά!
Καλό είναι να φτάσει κανείς αρκετά νωρίτερα ώστε να μπορέσει να ντυθεί με την ησυχία του∙ συχνά οι φόρμες έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες που ίσως δυσκολέψουν έναν αρχάριο όμως σ’ αυτό μπορεί να βοηθήσει κάποιος πιο έμπειρος συνασκούμενος ή, αν δεν υπάρχει κανείς άλλος, ο ίδιος ο εκπαιδευτής. Η προπόνηση γίνεται συνήθως σε κάποιο χώρο με παρκέ ή, αν η τέχνη έχει ρίψεις και πτώσεις, με στρώματα που στην αρχή μπορεί να φανούν σκληρά αλλά που συνηθίζονται σε ένα βάθος πέντε-δέκα προπονήσεων –κατά κανόνα, οι ασκούμενοι είναι ξυπόλητοι ή φορούν ειδικά παπούτσια τα οποία αποτελούν μέρος της ενδυμασίας της εξάσκησης και τα οποία οι μαθητές αγοράζουν μαζί με τις φόρμες.
Αν η προπόνηση γίνεται με γυμνό πόδι, ο ασκούμενος πηγαίνει από τα αποδυτήρια στο χώρο της προπόνησης φορώντας τις παντόφλες/σαγιονάρες που έχει φέρει (στις σχολές ιαπωνικών τεχνών, ο κανόνας είναι να βγαίνουν τα παπούτσια σχεδόν από την είσοδο, ακολουθώντας το ιαπωνικό έθιμο). Γενικά είναι καλό να έχει κανείς μαζί του πάντοτε ένα ζευγάρι παντόφλες/σαγιονάρες ειδικά γι αυτή τη χρήση –πολλές σχολές μάλιστα, επιτρέπουν στους μαθητές να αφήνουν τις παντόφλες τους στο χώρο ώστε να μπορούν να αλλάζουν άμεσα.
Κάποια στιγμή, οι υπόλοιποι ασκούμενοι θα μπουν στο χώρο και θα ξεκινήσουν να κάνουν κάποια χαλαρή προθέρμανση∙ στις περισσότερες τέχνες η προθέρμανση είναι το αρχικό μέρος του μαθήματος όμως για κάποιον ανεξήγητο λόγο, συχνά βλέπει κανείς την προθέρμανση αυτή να μην ακολουθεί τους βασικούς κανόνες γυμναστικής (αερόβια άσκηση ακολουθούμενη από διατάσεις) οπότε αν ο χρόνος το επιτρέπει είναι καλό να κάνει κανείς κάτι μέχρι να αρχίσει το κανονικό μάθημα. Η είσοδος του εκπαιδευτή θα σημάνει και την αρχή του μαθήματος –για το πώς συμπεριφέρεται κανείς από εκεί και μετά, ισχύει ο χρυσός κανόνας «βλέπω τι κάνουν οι άλλοι και το κάνω κι εγώ».
Ο παραπάνω κανόνας, πέραν της προφανούς εφαρμογής του σε οποιοδήποτε νέο περιβάλλον, έχει διπλή αξία στις σχολές πολεμικών τεχνών επειδή, όντας προϊόντα (συνήθως) ασιατικών πολιτισμών, οι πολεμικές τέχνες περιλαμβάνουν και μια σειρά εθιμοτυπικών συμπεριφορών με τις οποίες οι δυτικοί δεν είναι εξοικειωμένοι: υποκλίσεις, κάθισμα στα γόνατα, χρήση κάποιων όρων από τη γλώσσα που μιλιέται στη χώρα από την οποία προέρχεται η τέχνη κ.λπ. Αν και ο βαθμός υιοθέτησης όλων αυτών των συμπεριφορών ποικίλλει από την τέχνη και, κυρίως, από τη σχολή και τον εκπαιδευτή, οι περισσότεροι αρχάριοι αισθάνονται πολύ αμήχανοι όταν τις αντιμετωπίζουν οπότε είναι καλό να μιμούνται τη συμπεριφορά των πιο προχωρημένων –η αμηχανία θα εξαφανιστεί μετά τη δεύτερη ή την τρίτη προπόνηση!
Το πρώτο μέρος της προπόνησης (ή, πιο σωστά, του μαθήματος –καθώς περί αυτού πρόκειται) συνήθως περιλαμβάνει εκτός από την όποια προθέρμανση, κάποιες προπαρασκευαστικές ασκήσεις για κινήσεις που χρησιμοποιούνται μέσα στις τεχνικές της τέχνης –σε μια τέχνη που περιλαμβάνει πτώσεις, οι ασκήσεις αυτές μπορεί να είναι οι ίδιες οι πτώσεις, ενώ σε μια τέχνη που περιλαμβάνει χτυπήματα ή λακτίσματα, οι ασκήσεις πιθανότατα θα είναι σειρές από τα χτυπήματα ή τα λακτίσματα κατά μόνας, ώστε οι ασκούμενοι να μπορέσουν να εντοπίσουν με τη βοήθεια του εκπαιδευτή κάποια λάθη και να τα διορθώσουν πριν αρχίσουν να τα χρησιμοποιούν μέσα στις τεχνικές. Όταν αυτή η φάση ολοκληρωθεί, ξεκινάει η δεύτερη, δηλαδή οι ίδιες οι τεχνικές –αυτό που ο περισσότερος κόσμος αντιλαμβάνεται όταν λέει «πολεμικές τέχνες».
Στις περισσότερες σχολές, το μάθημα των τεχνικών γίνεται με τη μορφή αρχικά μιας επίδειξης από τον εκπαιδευτή με τη βοήθεια κάποιου προχωρημένου μαθητή∙ κατά τη διάρκεια της επίδειξης, ο εκπαιδευτής εξηγεί τι κάνει και γιατί και επισημαίνει ορισμένες λεπτομέρειες και κάποια συνηθισμένα λάθη. Όταν η επίδειξη ολοκληρωθεί (συνήθως εντός 2-3 λεπτών), οι ασκούμενοι κάνουν ζευγάρια και προσπαθούν να κάνουν όσο καλύτερα μπορούν αυτό που είδαν –είναι εμφανές ότι στο σημείο αυτό, η βοήθεια από έναν προχωρημένο συνασκούμενο είναι κεφαλαιώδης και ότι, παρά την αμηχανία που αναφέραμε παραπάνω, ο αρχάριος θα ωφεληθεί τα μέγιστα αν επιδιώξει να… ζευγαρώσει με κάποιον προχωρημένο. Και όχι, αυτό δεν είναι ταλαιπωρία για τον τελευταίο καθώς, τουλάχιστον σε μια καλά οργανωμένη σχολή, οι προχωρημένοι θυμούνται ότι υπήρξαν κι αυτοί αρχάριοι και θα κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν.
Το μεγαλύτερο μέρος της προπόνησης θα κυλήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο –σε ένα ωριαίο μάθημα, θα υπάρξει η δυνατότητα για να εξεταστούν τουλάχιστον έξι τεχνικές και οι ασκούμενοι θα τις κάνουν, καθένας ανάλογα με το επίπεδό του και χωρίς καμία υπερβολική απαίτηση προς τους αρχάριους (αν η σχολή είναι καλή, τα μαθήματα θα πάνε τόσο ομαλά που ο αρχάριος δε θα καταλάβει καν πότε έπαψε να είναι αρχάριος!) Συνήθως, το τελευταίο πεντάλεπτο της προπόνησης θα αφιερωθεί σε ελεύθερο παίξιμο ή σε ασκήσεις χαλάρωσης –αυτό που στον αθλητισμό λέγεται «αποθεραπεία»- και θα ακολουθήσει ένα μικρό τελετουργικό λήξης (αντίστοιχο με αυτό της έναρξης) πριν οι μαθητές πάρουν το δρόμο τους για τα αποδυτήρια ή τα ντους.
Αυτό είναι όλο; Ουσιαστικά ναι! Όπως γράψαμε και στο προηγούμενο κείμενο, οι πολεμικές τέχνες είναι κατά βάση μια μέθοδος γυμναστικής οπότε αυτό που βασικά κάνει κανείς είναι επαναλήψεις συγκεκριμένων κινήσεων προκειμένου να αποκτήσει μια σειρά δεξιοτήτων. Αν κανείς δεν τις δει σαν κάτι «εξωτικό» εξαιτίας είτε των προκαταλήψεών του, είτε ορισμένων ασυνήθιστών τους χαρακτηριστικών (τα οποία, ωστόσο, είναι καθημερινή υπόθεση στους πολιτισμούς από τους οποίους προέρχονται) δε θα έχει κανένα πρόβλημα να τις εντάξει στην καθημερινότητά του και να ωφεληθεί ποικιλοτρόπως από αυτές.
Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
Διαβάστε το πρώτο μέρος:
Ξεκινώντας μια πολεμική τέχνη, μέρος πρώτο: Το γενικό πλαίσιο
