Παχυσαρκία

Παχυσαρκία είναι κατάσταση κατά την οποία η αποθήκευση λίπους ξεπερνά κατά το δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) τον αριθμό 30. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας όρισε αυτό τον υπολογισμό σαν το πιο συμβατό για τον πληθυσμό.

Διαιρούμε το σωματικό μας βάρος με το τετράγωνο του ύψους. Δηλαδή αν έχουμε μια κοπέλα με βάρος 60 κιλά και ύψος 1,65 εκατοστά. 60:1,65×1,65=22,05. Το νούμερο θεωρείται φυσιολογικό γιατί κυμαίνεται στο 18-25 ΒΜΙ όπου είναι οι φυσιολογικές τιμές.

Παρακάτω θα εξετάσουμε τις συνέπειες στην υγεία καθώς και τους παράγοντες που συνήθως οδηγούν στη νόσο. Στο τελευταίο κομμάτι θα αναφέρουμε τη θέση των ανθρώπων που ασχολούνται με τις πολεμικές τέχνες απέναντι στη παχυσαρκία.

Με ΒΜΙ>30 τα προβλήματα είναι ορατά και διακρίνονται σε απλή παχυσαρκία όπου το σωματικό βάρος είναι λίγο πάνω από το 30 και σε νοσογόνο παχυσαρκία όπου τα νούμερα φεύγουν πολύ πάνω από το 30.

Ο οργανισμός καταναλώνει ενέργεια η οποία παρέχεται από τη διάσπαση της καθημερινής μας τροφής. Όταν η ενέργεια είναι περισσότερη από τις καύσεις που χρειαζόμαστε τότε ο οργανισμός μεταφέρει αυτό το πλεόνασμα σε αποθήκες ενέργειας (λιποκύτταρα) για να το χρησιμοποιήσει για διάφορες λειτουργίες όπως μεταφορείς βιταμινών, αντικραδασμική προστασία οργάνων πχ προστασία του βολβού του ματιού, κάλυψη κενών μεταξύ των οργάνων, κατασκευή ορμονών, δημιουργία υποδόριας θερμικής κάλυψης για καταστάσεις ψύχους. Εάν υπάρχει πλεόνασμα τότε αποθηκεύεται με σκοπό την επαναχρησιμοποίηση του. Τα λιποκύτταρα έχουν απεριόριστη δυνατότητα αποθήκευσης, αυξάνοντας το μέγεθος τους. Τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη μεγάλη αποθήκευση λίπους επιγραμματικά είναι: υπέρταση, χοληστερίνη, Διαβήτης, οστεοαρθρίτιδα, καρκίνος παχέος εντέρου, υπνηλία, ορμονικές διαταραχές, δύσπνοια και πολλά άλλα.

Η κύρια αιτία αύξησης λίπους είναι η πολυφαγία. Οι τροφές που προβάλλονται στις μέρες μας σαν ανέξοδες ή σαν ¨γρήγορη λύση¨ χρησιμοποιούν σα βάση τους τα κορεσμένα λιπαρά οξέα που είναι εύγεστα (μαγιονέζα, λίπη κρέατος, μαργαρίνες) αλλά ταυτόχρονα φορτώνουν τον οργανισμό με μεγάλες ποσότητες θερμίδων και αυξάνουν τη χοληστερίνη. Άλλη αιτία είναι η λάθος καθοδήγηση από τη παιδική ηλικία. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ένα παχύσαρκο παιδί θα είναι και παχύσαρκος ενήλικος.

Οι ορμονικές διαταραχές είναι ένας παράγοντας αύξησης λίπους πχ υπολειτουργία θυρεοειδούς αδένα, εμμηνόπαυση.

Το πέρασμα της ηλικίας έχει σαν συνέπεια τη μείωση των αναγκών του οργανισμού, αν συνεχιστεί η ίδια καθημερινή λήψη θερμίδων τότε έχουμε αύξηση των ποσοστών λίπους.

Πολλοί ενοχοποιούν τη διακοπή του καπνίσματος σαν παράγοντα αύξησης βάρους. Πράγματι η νικοτίνη επιταχύνει το μεταβολισμό. Όμως το ποσοστό της επιτάχυνσης είναι απειροελάχιστο. Υπολογίζεται ότι το βάρος κάποιου που έκοψε το κάπνισμα θα αυξηθεί 2-5 κιλά μόνο στο πρώτο χρόνο διακοπής και μετά σταθεροποιείται. Αυτό σημαίνει ότι αν τρώει μια φέτα ψωμί λιγότερη στη καθημερινή του διατροφή θα ισοσκελίσει τη διαφορά.

Το άγχος. Υπάρχει μια θεωρία κατά την οποία τα αρνητικά συναισθήματα δημιουργούν μια μείωση του μεταβολικού ρυθμού και ταυτόχρονα μια αύξηση της επιθυμίας για φαγητό. Είναι μια κατάσταση η οποία εκλαμβάνεται σαν κίνδυνος και ενεργοποιείται ένα σύστημα προστασίας το οποίο προσπαθεί να περιορίσει οτιδήποτε οδηγεί σε απώλεια ενέργειας.

Αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε παχυσαρκία. Σε αυτή τη περίπτωση κάθε προσπάθεια για αλλαγή διατροφικής συνήθειας καταλήγει σε κενό. Μόνο η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά.

Η συμβολή της πολεμικής τέχνης στη παχυσαρκία ξεκινά πρωτίστως από τις ανάγκες σε ενέργεια που δημιουργεί. Η θερμιδική κατανάλωση κατά τη διάρκεια μιας τακτικής αερόβιας προπόνησης με πολεμικό χαρακτήρα είναι άξια να βοηθήσει αποτελεσματικά σε συνδυασμό με ένα σωστό διαιτολόγιο στη διατήρηση του ιδανικού βάρους. Σε αντίθεση με άλλους τρόπους εκγύμνασης (Διάδρομος, στατικό ποδήλατο) ο χρόνος άσκησης στις πολεμικές τέχνες κυλά ευχάριστα διατηρώντας το ενδιαφέρων του αθλούμενου καθόλη τη διάρκεια.

Είναι λοιπόν αδιαμφισβήτητη η αξία της πολεμικής τέχνης στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όμως θα τα πιστεύατε όλα αυτά αν παίρνατε πληροφορίες από ένα παχύσαρκο εκπαιδευτή κατά τη πρώτη σας επίσκεψη σε μια σχολή;

Γνωρίζω εκ των προτέρων ότι θα λυπηθούν πολλοί με αυτά που θα διαβάσουν αλλά είναι ότι πιστεύω και μόνο.

Δε νοείται στις μέρες μας να προβάλεις τους τίτλους σου, τα μετάλλια και τα Dan, που με κόπο κατέκτησες στο παρελθόν, και να είσαι παχύσαρκος.

Αν θέλεις σήμερα να είσαι παράδειγμα τότε πρέπει να δείχνεις και να είσαι υγιείς.

Παχύσαρκοι, δυσκίνητοι εκπαιδευτές που χρησιμοποιούν τους μαθητές για να δείξουν εκείνοι αυτά που οι ίδιοι λόγω πάχους αδυνατούν, πρέπει να αποσύρονται διακριτικά.

Σκοπός του εκπαιδευτή είναι να δείξει στους μαθητές του ότι η πολεμική τέχνη είναι πρωτίστως μια μάχη εναντίον του κακού εαυτού και των ελαττωμάτων σου. Σε αυτή τη μάχη πρέπει ο δάσκαλος να είναι νικητής. Ο εκπαιδευτής είναι αυτός που με τη στάση του θα παροτρύνει τους μαθητές για αλλαγή. Στην ψυχολογία υπάρχει μια κατάσταση κινδύνου κατά την οποία το άτομο πρέπει να επιλέξει. Μάχη ή φυγή (fight or flight). Εδώ η συμβολή της πολεμικής τέχνης είναι τεράστια όσον αφορά τη σωστή αξιολόγηση και τη διατήρηση της ψυχραιμίας μας καθώς και τη λήψη απόφασης μέσα από λογικές διεργασίες. Πειθαρχία στη πολεμική τέχνη δε σημαίνει να σπάω ξύλα μόνο με τη δύναμη της σκέψης και όταν γυρίζω σπίτι να τρώω ότι βρω μπροστά μου. Η πειθαρχία και η αρμονία θα πρέπει να υπάρχει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Ωστόσο το συνηθέστερο πρόβλημα που συναντούμε είναι όταν έχουμε ένα παχύσαρκο που θέλει να ακολουθήσει πολεμική τέχνη. Εάν υπάρχει νοσογόνος παχυσαρκία τότε θα πρέπει να είμαστε αρνητικοί σε μια εγγραφή και σύσταση για μια ηπιότερη μορφή εξάσκησης χωρίς να σκεφτούμε καθόλου το κόστος. Εάν έχουμε ένα υπέρβαρο τότε θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και άλλους παράγοντες που μπορεί να είναι υψηλού ρίσκου όπως: ηλικία άνω των σαράντα, καπνιστής, καθιστική ζωή. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να συστήσουμε τεστ κοπώσεως, καρδιογράφημα και τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος γιατρού ότι μπορεί να λάβει μέρος σε πολεμική τέχνη. Ο χαρακτήρας της πολεμικής τέχνης κάνει πιο εύκολη την επιλογή σωματικού βάρους. Κάποιος υπέρβαρος ή παχύσαρκος να μη μπορεί να ασχοληθεί με τέχνες πλήρους επαφής και να ακολουθήσει κάτι ήπιο, τουλάχιστον μέχρι να χάσει όσα κιλά απαιτούνται. Οι πτώσεις, η έντονη καρδιοαναπνευστική προσπάθεια, οι γρήγορες κινήσεις με εναλλαγές στάσεων μπορεί να είναι έως επικίνδυνες για ένα άτομο υπέρβαρο που έρχεται για πρώτη φορά στο χώρο σας. Θα πρέπει όλοι να είμαστε ενημερωμένοι πάνω στο θέμα και να αξιολογήσουμε ανάλογα την όποια νέα εγγραφή. Οποιοδήποτε λάθος απόφαση σε αυτό το θέμα μπορεί να αποβεί εις βάρος του εκπαιδευτή.

Εξίσου θα πρέπει να ασχοληθούμε και με το υπάρχον δυναμικό του χώρου μας. Παρατηρούμαι σε τακτά χρονικά διαστήματα τη κάθε σωματική αλλαγή στους μαθητές μας και προτείνουμε λύσεις για να προλάβουμε τα χειρότερα. Η ζυγαριά θα πρέπει να έρθει στη σχολή μαζί με τα στρώματα. Οποιαδήποτε μεταβολή παρατηρήσετε θα πρέπει να επιβεβαιώνεται με τη ζύγιση. Στη συνέχεια θα πρέπει να συστήνεται κάποιες άμεσες λύσεις όπως λίγο τρέξιμο πριν το μάθημα και μερικές συστάσεις καλής διατροφής. Μην αντικαταστήσετε το διαιτολόγο γράφοντας δικά σας επινοήματα γιατί μπορεί να θέσετε σε κίνδυνο τη υγεία των μαθητών σας. Αν τη ίδια δίαιτα την είχατε δώσει και σε άλλα άτομα με επιτυχία δε σημαίνει ότι όποιος την εφαρμόζει αποδίδει. Από τη στιγμή που παρατηρήσατε από νωρίς την αλλαγή του μαθητή σας δε χρειάζεται ιδιαίτερο διαιτολόγιο για να επανέλθει στο φυσιολογικό του βάρος.

Η παχυσαρκία ανήκει στις συνηθέστερες αιτίες θανάτου. Πάνω από το μισό του δυτικού πολιτισμού είναι υπέρβαροι. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει όλοι να δραστηριοποιηθούμε και να προφυλαχθούμε. Η πολεμική τέχνη μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά όχι μόνο από τη πλευρά της σωματικής άσκησης αλλά και τη πλευρά της πειθαρχίας του σώματος και του πνεύματος. Μέσα από τη πολεμική τέχνη προάγεται η σωματική, πνευματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμου. Παράλληλα αναπτύσσεται η αρμονική σύνδεση με οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας. Ο ιδρυτής του Aikido Morihei Ueshiba μιλώντας για τη τέχνη του έλεγε ότι ¨προάγει την αρμονική σύνδεση του ατόμου με το σύμπαν¨ εννοώντας όλα τα παραπάνω. ¨Οποιοσδήποτε έρθει σε αντίθεση με αυτό, έρχεται σε αντίθεση με το σύμπαν.

Νίκος Κορρές