Διαβάζω συχνά άρθρα που διατείνονται πως οι πολεμικές τέχνες βοηθούν ένα παιδί να αναπτύξει αυτοπεποίθηση και να μάθει να αμύνεται. Ως σύμβουλός ψυχικής υγείας και εκπαιδεύτρια πολεμικών τεχνών, θέλω να καταθέσω πως αυτά τα χαρακτηριστικά δεν συμβαίνουν απαραίτητα σε όλα τα παιδιά που ασχολούνται με τις πολεμικές τέχνες. Mπορούν να επιτευχθούν ανάλογα με την περίπτωση και την ψυχοσύνθεση του κάθε παιδιού.
Ένα παιδί που ασχολείται με πολεμικές τέχνες δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μάθει και να αμύνεται, για να αντιμετωπίζει τυχόν σωματικούς κινδύνους της πραγματικής ζωής. Θα ήταν-εξάλλου- εντελώς ανεύθυνο από τους ενήλικες να αξιώνουν από τα παιδιά κάτι τέτοιο, καθώς χρέος των πρώτων είναι να μεριμνούν για τη σωματική ακεραιότητα των δεύτερων. Θεωρώ, επίσης, πως είναι παρακινδυνευμένο να λέει κανείς πως οι πολεμικές τέχνες χτίζουν ανθρώπους με αυτοπεποίθηση. Αντιθέτως, μπορεί να καλλιεργήσουν και ανθρώπους με ναρκισσισμό, τάσεις επιβολής και σαδισμού προς τους άλλους. Εξάλλου, στο χώρο των παραδοσιακών πολεμικών τεχνών δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί δάσκαλοι ήταν ιδιαίτερα επιλεκτικοί σε ποιους και τι θα διδάξουν, όταν έκριναν πως ο χαρακτήρας κάποιων μαθητών τους δεν είχε ροπή προς την αρετή.
Φόβοι, που εκφράζουν συχνά κάποιοι γονείς, πως ένα παιδί που διδάσκεται πολεμικές τέχνες, μπορεί να αναπτύξει επιθετικότητα, δεν είναι αβάσιμοι. Θεμιτό είναι να εκφράζονται οι προβληματισμοί και οι γονείς να είναι σκεπτικιστές. Όπως έχω γράψει, σε δημοσιευμένο άρθρο στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών, με τίτλο: «
Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και η συνάφεια του με τις πολεμικές τέχνες», η επιθετικότητα στα παιδιά-σύμφωνα με την αναπτυξιακή ψυχολογία-προκαλείται από ποικίλους παράγοντες όπως, τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών (ορμέμφυτο επιθετικό ένστικτο, ιδιοσυγκρασία, τραυματικές εμπειρίες), τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού περιβάλλοντος (αυστηρή ή ελαστική ανατροφή, τη μίμηση προτύπων, την ενδο-οικογενειακή βία, τη συναισθηματική αμφιθυμία και αποστέρηση) και τη στάση των γονιών απέναντι στη βία.
Εν κατακλείδι, πιστεύω ότι οι πολεμικές τέχνες μπορούν να ωφελήσουν πολλά παιδιά και καταθέτω τους βασικότερους λόγους:
1. ΑΥΤΟΡΎΘΜΙΣΗ. Το παιδί αποκτά ψυχραιμία και μαθαίνει τον αυτοέλεγχο, επίσης, να χειρίζεται και να εξωτερικεύει το άγχος, το θυμό και άλλα αρνητικά συναισθήματα, διοχετεύοντας την ενέργειά του με έναν υγιή τρόπο.
2. ΚΙΝΗΤΡΟ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. Πρόκειται για μια έμφυτη ανάγκη σε παιδιά και ενήλικες, αλληλεπίδρασης με το φυσικό και κοινωνικό τους περιβάλλον. Είναι μια εσωτερική ενόρμηση, να πειραματίζονται για να διαπιστώσουν αν μπορούν να τα καταφέρουν για να τελειοποιήσουν τις δεξιότητές τους, για να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους -εν γένει- και τελικά να απολαύσουν την αίσθηση που θα αποκομίσουν, βιώνοντας συναισθήματα ικανοποίησης. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να δοκιμάσει, να μάθει και να καταφέρει, αποκτώντας ψυχική πληρότητα από κάτι τέτοιο.
3. ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ. Μέσα από την κουλτούρα των πολεμικών τεχνών, το παιδί γνωρίζει μια φιλοσοφία διαφορετική από τη δική του. Μαθαίνει έτσι να αποδέχεται και να σέβεται τη διαφορετικότητα αλλά και να εξοικειώνεται με αυτή.
4. ΙΣΟΡΟΠΗΜΕΝΗ ΕΚΓΥΜΝΑΣΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. Οι πολεμικές τέχνες, γυμνάζουν ομοιόμορφα το μυοσκελετικό σύστημα, χωρίς μεγάλες επιβαρύνσεις, πράγμα πολύ σημαντικό για την ομαλή σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού.
6. ΝΙΚΗ ΧΩΡΙΣ ΜΑΧΗ. Το καλύ¬τερο συναίσθημα είναι να φεύγει κανείς από μια μάχη γνωρίζοντας τι θα μπορούσε να είχε κάνει, αλλά δε χρειάστηκε, ή να κερδίζει μια μάχη χωρίς καν να τη δώσει! Αυτή είναι η πεμπτουσία των πολεμικών τεχνών. Να εκπαιδεύεται κανείς, ώστε να λύνει τις διαφορές του ειρηνικά. Μέσα από μια τέτοια θεώρηση, το παιδί μαθαίνει να υποχωρεί όπου χρειάζεται, να αποφεύγει προστριβές άνευ σημασίας, όπως και να επιλέγει τις μάχες που αξίζει ή πρέπει να δώσει.
7. ΜΕΤΟΥΣΙΩΣΗ. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες βοηθά ένα παιδί να μετουσιώσει, να μετατοπίζει δηλαδή δημιουργικά τη λύπη ή τον πόνο του, για μια δυσάρεστη στιγμή ή γεγονός της ζωής του, δίνοντάς του την ευκαιρία να πενθήσει μέσα από μια δημιουργική ενασχόληση που θα το βοηθήσει να επανέλθει πολύ πιο γρήγορα.
8. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ. Οι συμμετοχές σε σεμινάρια με μέλη άλλων χωρών ή πόλεων, φέρνουν σε επαφή το παιδί με συνομήλικους άλλης κουλτούρας, διευρύνοντας τους ορίζοντές και τις γνωριμίες του.
9. ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ. Τα περισσότερα αθλήματα έχουν μια ηλικιακή ημερομηνία λήξης και μετά από κάποια χρόνια είναι αρκετά δύσκολο να βελτιωθεί ή και να συνεχίσει να ασχολείται κάποιος. Αντιθέτως, οι πολεμικές τέχνες- σε πολλές περιπτώσεις- προσφέρουν βελτίωση όσο μεγαλώνει κανείς και αποκτά εμπειρία, με το πέρασμα των χρόνων. Πρόκειται για μια ενασχόληση που μπορεί να συντροφεύει το παιδιά για πάντα, αν το επιθυμούν.
10. ΔΕ ΜΕΤΡΑ Η ΕΠΙΔΟΣΗ. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες δε συνεπάγεται και πρωταθλητισμό. Αν ένα παιδί δεν το επιθυμεί μπορεί να χαίρεται και να βελτιώνεται με τους δικούς του προσωπικούς ρυθμούς, χωρίς καμία εξωτερική πίεση για επίδοση.
11. ΔΕ ΜΕΤΡΑ Η ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΡΩΜΗ. Οι πολεμικές τέχνες είναι εξαιρετική δραστηριότητα για κάθε σωματότυπο παιδιού και για τα δυο φύλα, καθώς η απόδοση και η εκμάθηση δεν επηρεάζονται σε καμία περίπτωση, από το σωματικό ύψος, τη δύναμη ή το φύλο.
Σοφία Ξυγαλά
