Η κινέζικη κοσμογονία στηρίζεται στην αλληλεπίδραση των φαινομένων και στην συνεχή αλλαγή. Όλα αλλάζουν μέσα σε ένα μεταβαλλόμενο σύμπαν και η ισορροπία μεταξύ όλων των όντων και κόσμων είναι αυτό που δημιουργεί ζωή. Είναι καθοριστική η ανάγκη επίτευξης της ισορροπίας σε όλες τις πτυχές της ζωής. Κατά κάποιο τρόπο μιλά για την «εφαρμογή των μακροσκοπικών αρχών στις μικροκοσμικές πρακτικές της καθημερινότητας». Όταν είμαστε συντονισμένοι με τον κοσμικό ρυθμό κάτι καλύτερο συμβαίνει. Σύμφωνα με την κινέζικη ιατρική η καλή υγεία οφείλεται «στην εξάλειψη της υπερβολής και στην κάλυψη των ελλείψεων».
Γιν και Γιάνγκ «Το Τάο είναι ένα αλλά έγινε ζευγάρι, έπειτα τριάδα, ώσπου γέννησε τα μύρια πράγματα. Όλα τα πλάσματα σέρνουν τον ίσκιο πίσω τους και δέχονται το φως από μπροστά. Αυτές οι δύο δυνάμεις γίνονται αρμονικές στην άυλη αναπνοή» Τάο Τε Κινγκ, κεφ. 42
... η σχέση των δύο πόλων Γιν- Γιάνγκ δεν είναι στατική, αλλά είναι ένας κύκλος που συνεχώς αλλάζει.Η νύχτα ακολουθεί την ημέρα, ο χειμώνας ακολουθεί το καλοκαίρι, το φεγγάρι αρχίζει να μικραίνει μετά την πανσέληνο, ο άνδρας εμπεριέχει την θηλυκή αρχή και η γυναίκα την αρσενική...
Η έννοια του Γιν και του Γιάνγκ είναι ίσως η πιο θεμελιώδης αρχή στην κινέζικη κοσμοθεωρία. Το Γιν και το Γιανγκ αντιπροσωπεύουν τις δύο αδιαχώριστες όψεις του Όλου. Μαλακό και σκληρό, κάτω και πάνω, μέσα και έξω, κρύο και ζεστό κλπ. Αντιπροσωπεύουν την θεωρία της δυαδικότητας αλλά και την έννοια των συμπληρωματικών πόλων, οι οποίοι δεν μπορούν να υπάρξουν μόνοι τους. Η αλληλοεπίδραση μεταξύ τους δημιουργεί το σύμπαν. Αυτό καθρεφτίζεται και στο ανθρώπινο σώμα και βρίσκει την εφαρμογή του στις πολεμικές τέχνες. Το Γιν θεωρείται η θηλυκή αρχή που σχετίζεται με το κρύο, τη νύχτα, το φεγγάρι, το σκοτάδι, την ησυχία, την δεκτικότητα και την εποχή του χειμώνα. Το Γιάνγκ συνδέεται με την αρσενική αρχή, τον ήλιο, τη ζέστη, το φως, τη ζωτικότητα, την ημέρα και το καλοκαίρι. Το αν μια συνθήκη θεωρείται Γιν ή Γιάνγκ εξαρτάται από το ρόλο που παίζει σε αλληλεπίδραση με άλλα πράγματα και αυτό είναι μία κατάσταση που αλλάζει συνεχώς. Επομένως η σχέση των δύο πόλων Γιν- Γιάνγκ δεν είναι στατική, αλλά είναι ένας κύκλος που συνεχώς αλλάζει. Η νύχτα ακολουθεί την ημέρα, ο χειμώνας ακολουθεί το καλοκαίρι, το φεγγάρι αρχίζει να μικραίνει μετά την πανσέληνο, ο άνδρας εμπεριέχει την θηλυκή αρχή και η γυναίκα την αρσενική. Εν ολίγοις όταν η ανάπτυξη φτάσει στο ανώτερο σημείο της, θα αλλάξει στην αντίθετη κατάσταση.
Την ιδέα του Γιν και του Γιάνγκ την συναντάμε πρώτη φορά στο Ι Τζινγκ, το «Βιβλίο των Αλλαγών» πριν από τρείς χιλιάδες χρόνια περίπου στην Κίνα. Το σύμβολο του Γιν-Γιάνγκ είναι παγκοσμίως γνωστό. Απεικονίζει δύο φιγούρες που μοιάζουν με ψάρια μέσα σε έναν κύκλο. Η μαύρη πλευρά συμβολίζει την Ακινησία (Γιν), ενώ η λευκή πλευρά συμβολίζει την κίνηση (Γιάνγκ). Σε κάθε πλευρά υπάρχει ένα κύκλος αντιθέτου χρώματος που σημαίνει ότι κάθε κατάσταση εμπεριέχει και την αντίθετή της. Η ισορροπία μεταξύ αυτών των δυνάμεων είναι καθοριστική. Όταν το Γιάνγκ φτάνει στην πλήρη εξέλιξή του μετατρέπεται σε Γιν και το αντίστροφο. Το σύμβολο Γιν – Γιάνγκ ‘υιοθετήθηκε’ από το Τάι Τσι Τσουάν για να εκφράσει τις βασικές αρχές της τέχνης. Χωρίς την σαφή κατανόηση αυτών των αρχών και την εφαρμογή τους στις πολεμικές τέχνες ο ασκούμενος δεν μπορεί να εμβαθύνει στην τέχνη που ακολουθεί και παραμένει σε μία επιφανειακή προσέγγιση. Ο δάσκαλος παίζει καθοριστικό ρόλο ως προς την μετάδοση αυτών των αρχών στους μαθητές του.
Το Τάι Τσι Τσουάν είναι μια άσκηση της οποίας ο στόχος είναι να ενσωματώσει ο ασκούμενος αυτές τις αρχές έτσι ώστε ολόκληρο το σώμα να είναι σε ισορροπία. Χρειάζεται αρκετή πρακτική μέχρι να γίνουν αντιληπτές αυτές οι αρχές γιατί στην αρχή δεν είναι εύκολα κατανοητές. Σιγά σιγά αυτό αλλάζει, όλα τα μέρη του σώμα αρχίζουν να συνδέονται και τελικά μπορεί να κάποιος να χρησιμοποιήσει αυτές τις αρχές για να κυριαρχήσει επί του αντιπάλου του. Το μαλακό εναλλάσσεται με το σκληρό, το γρήγορο με το αργό, το κλείσιμο με το άνοιγμα, η κίνηση μπροστά και πίσω αναλόγως τις υπάρχουσες συνθήκες.
...Η ιδέα των συμπληρωματικών πόλων φαίνεται επίσης με το πάνω και το κάτω μέρος του σώματος. Ενώ το στιβαρό μέρος του σώματος δίνει δύναμη, σταθερότητα και ρίζωμα, το πάνω μέρος του σώματος είναι χαλαρό, ρευστό και ελαφρύ...
Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης στο Τάι Τσι δίδεται ιδιαίτερη σημασία στο Γιν και το Γιάνγκ και έτσι μπορούμε να νοιώσουμε το άδειο χέρι με το γεμάτο. Αν η δεξιά πλευρά του σώματος είναι γεμάτη (Γιάνγκ) η αριστερή είναι άδεια (Γιν) και το ίδιο βεβαίως ισχύει για τα πόδια που κινούνται μπροστά και πίσω. Μια παρόμοια σχέση υπάρχει επίσης μεταξύ του πάνω μέρος του σώματος και του κάτω. Ο συντονισμός λοιπόν των αυτών των αρχών δίνει στο σώμα ισορροπία και σύνδεση. Επίσης οι μεταθέσεις του βάρους από το ένα πόδι στο άλλο φανερώνουν αυτήν την σχέση. Όταν το ένα πόδι είναι γεμάτο κρατώντας το βάρος του σώματος και το άλλο άδειο και ελεύθερο, μπορεί να κινηθεί. Η σαφής κατανόηση αυτής της αρχής επιτρέπει στον ασκούμενο να κινείται εύκολα κατά την πρακτική ή την εφαρμογή της τέχνης. Η ιδέα των συμπληρωματικών πόλων φαίνεται επίσης με το πάνω και το κάτω μέρος του σώματος. Ενώ το στιβαρό μέρος του σώματος δίνει δύναμη, σταθερότητα και ρίζωμα, το πάνω μέρος του σώματος είναι χαλαρό, ρευστό και ελαφρύ.
Η ικανότητα διάκρισης μεταξύ του Γιν και του Γιάνγκ επιτρέπει σε κάποιον να κατανέμει σωστά αποτελεσματικά την δύναμη στην πρακτική αλλά και προσδιορίζει την ισορροπία και την δύναμη του αντιπάλου. Αν κάποιος δεν μπορεί να αναγνωρίσει πως το βάρος κινείται ευδιάκριτα μπρος-πίσω μεταξύ των δύο ποδιών, το πάνω και το κάτω μέρος του σώματος δεν μπορούν να λειτουργήσουν μαζί και να συνδεθούν, οπότε δεν μπορούμε να απορροφήσουμε την δύναμη του αντιπάλου και να την χρησιμοποιήσουμε εναντίον του.
Πολλοί άνθρωποι στη Δύση καταλαβαίνουν το Τάι Τσι σαν μία αργή, ήπια και διαλογιστική κίνηση. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για την βελτίωση της υγείας, της φυσικής κατάστασης και της ποιότητας ζωής (Γιν). Το Τάι Τσι είναι όμως είναι και μια πολεμική τέχνη που αναπτύσσει πολεμικές ικανότητες (Γιάνγκ). Ο ασκούμενος εναλλάσσει και συντονίζει τις δύο δυνάμεις έτσι ώστε, στην πρακτική, η φόρμα να είναι χαλαρή, απαλή, ισορροπημένη, εξωτερικά ήρεμη αλλά και εσωτερικά δυνατή «σαν μια βελόνα κρυμμένη σε βαμβάκι».
Το θέμα αυτό είναι πολύ μεγάλο και βεβαίως του πρέπει μεγαλύτερη ανάπτυξη. Στην παρούσα φάση όμως, μέσα από αυτό το άρθρο, η πρόθεσή μου είναι να γίνει μια πρώτη, βασική προσέγγιση αυτών των υψηλών εννοιών που θα δημιουργήσει το ενδιαφέρον για περισσότερη αναζήτηση και κατανόηση.
Ελευθερία Καζαντζή
