Το πρώτο μέρος του άρθρου μου -Οι γυναίκες της "ανακούφισης" -μία σκοτεινή σελίδα στην ιστορία της Ιαπωνίας- που δημοσιεύτηκε πριν λίγες ημέρες στον πανελλήνιο οδηγό πολεμικών τεχνών έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης αλλά και ερωτημάτων σχετικά με την επίσημη στάση της ιαπωνικής κυβέρνησης εκείνης της εποχής.
Σήμερα συνεχίζω με το δεύτερο μέρος του άρθρου.
Το 1995, η ιαπωνική κυβέρνηση ίδρυσε το ‘Ταμείο Ασιατισσών Γυναικών’ ως προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος. Ωστόσο, το ταμείο χρηματοδοτήθηκε από δωρεές ιδιωτών, όχι κρατικά χρήματα. Η τελευταία αποζημίωση δόθηκε τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και το Ταμείο έκλεισε οριστικά το 2007. Ήταν το έτος της πρώτης θητείας του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε, ο οποίος δήλωσε ότι, πάραυτα, δεν υπήρχαν στοιχεία εξαναγκασμού των γυναικών αυτών, για να ανακαλέσει, βέβαια, αργότερα. Στις 15 Μαΐου 2013, στη δεύτερη θητεία του, επανατοποθετήθηκε δημόσια εκ μέρους της Κυβέρνησης.
Ακολούθησε, σύντομα, μια επίσημη δήλωση της Κυβέρνησης της Ιαπωνίας στις 6 Νοεμβρίου 2013:«Λόγω της πρόσφατης προσοχής σε θέματα που αφορούν στην ιστορία, συμπεριλαμβανομένων των «γυναικών ανακούφισης», θα θέλαμε να επαναλάβουμε τις απόψεις της Ιαπωνικής Κυβέρνησης για αυτά τα θέματα ως εξής: Η Ιαπωνία έχει βαθιά συνείδηση της ευθύνης της στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και θεωρεί ότι είναι πραγματικά σημαντικό να αντιμετωπίσει ειλικρινά το παρελθόν. Σε διάφορες περιπτώσεις, η Ιαπωνία έχει εκφράσει ξεκάθαρα αισθήματα τύψεων και συγγνώμης και την αποφασιστικότητά της να διασφαλίσει ότι μια τέτοια ατυχής ιστορία δεν θα επαναληφθεί ποτέ, όπως φαίνεται στη δήλωση του τότε πρωθυπουργού, στις 15 Αυγούστου 1995. Αυτό αντανακλά, πλήρως, τα συναισθήματα του υπουργικού συμβουλίου του Άμπε και ολόκληρη η θέση που σκιαγραφήθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις υιοθετείται από το υπουργικό συμβούλιο του Άμπε.
Ο Πρωθυπουργός Άμπε και οι προκάτοχοί του δηλώνουν την αμέριστη συμπάθεια και ευαισθησία προς τις γυναίκες που βίωσαν αμέτρητο πόνο και ταλαιπωρία ως «γυναίκες ανακούφισης». Η Ιαπωνία έχει εκφράσει την ειλικρινή της συγγνώμη και μεταμέλεια σε όλες αυτές τις γυναίκες, σε διάφορες περιπτώσεις, όπως η δήλωση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου Γιοχέι Κόνο το 1993.
Η Ιαπωνία θεωρεί τις γειτονικές της χώρες, δηλαδή τη Δημοκρατία της Κορέας, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, σημαντικούς γείτονες. Ο πρωθυπουργός Άμπε αποδίδει πολύ μεγάλη αξία στις σχέσεις με αυτές τις χώρες και σκοπεύει να καταβάλει περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση των δεσμών, καθώς και να συνεισφέρει στην ειρήνη και την ευημερία της περιοχής.
...όταν παρασχέθηκαν τα χρήματα της αποζημίωσης, οι αντίστοιχοι πρωθυπουργοί (εξ ονόματος της κυβέρνησης) έστειλαν μια προσωπικά υπογεγραμμένη επιστολή, εκφράζοντας συγνώμη και μεταμέλεια, απευθείας, στην καθεμία πρώην «γυναίκα ανακούφισης» ως μια άνευ προηγουμένου έκφραση ειλικρινούς μεταμέλειας...
Αναγνωρίζοντας ότι το ζήτημα των «γυναικών ανακούφισης» ήταν μια σοβαρή προσβολή της τιμής και της αξιοπρέπειας μεγάλου αριθμού γυναικών, η κυβέρνηση της Ιαπωνίας, μαζί με τον λαό της Ιαπωνίας, συζήτησαν σοβαρά τι θα μπορούσε να γίνει για να εκφραστεί η ειλικρινής τους συγγνώμη και μεταμέλεια. Ως εκ τούτου, ιδρύθηκε στις 19 Ιουλίου 1995 το ‘Ταμείο Ασιατισσών Γυναικών’ για να επεκτείνει την αποζημίωση από τον ιαπωνικό λαό στις πρώην «γυναίκες ανακούφισης». Συγκεκριμένα, το Ταμείο παρείχε αποζημιώσεις σε πρώην «γυναίκες ανακούφισης» στη Δημοκρατία της Κορέας, στις Φιλιππίνες και στην Ταϊβάν που επιθυμούσαν να τις λάβουν. Επιπλέον, παρείχε κεφάλαια για ιατρική υποστήριξη και πρόνοια σε αυτές τις χώρες, οικονομική υποστήριξη για την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων για τη φροντίδα ηλικιωμένων στην Ινδονησία και οικονομική υποστήριξη για το πρόγραμμα πρόνοιας, το οποίο βοηθά στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης όσων υπέφεραν από ανίατη φυσική κατάσταση και ψυχολογικές πληγές κατά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο στην Ολλανδία. Επιπλέον, όταν παρασχέθηκαν τα χρήματα της αποζημίωσης, οι αντίστοιχοι πρωθυπουργοί (εξ ονόματος της κυβέρνησης) έστειλαν μια προσωπικά υπογεγραμμένη επιστολή, εκφράζοντας συγνώμη και μεταμέλεια, απευθείας, στην καθεμία πρώην «γυναίκα ανακούφισης» ως μια άνευ προηγουμένου έκφραση ειλικρινούς μεταμέλειας.
Σε όλη την ιστορία, η αξιοπρέπεια των γυναικών και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα έχουν συχνά παραβιαστεί κατά τη διάρκεια των πολλών πολέμων του παρελθόντος. Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας αποδίδει ύψιστη σημασία και δεσμεύεται να κάνει ό,τι μπορεί για να διασφαλίσει ότι ο 21ος αιώνας θα είναι απαλλαγμένος από περαιτέρω παραβιάσεις της γυναικείας αξιοπρέπειας και των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.»
Το 2018, η κυβέρνηση της Ν. Κορέας ακύρωσε τη συμφωνία λέγοντας ότι δεν αντικατοπτρίζει τις επιθυμίες των επιζώντων γυναικών ή τη δύναμη του αισθήματος περί δικαίου του λαού της Ν. Κορέας. Τα τελευταία 30 χρόνια, επιζώσες από την Κορέα, την Ταϊβάν, τις Φιλιππίνες, την Κίνα και την Ολλανδία (είχαν απαχθεί και ολλανδικής καταγωγής γυναίκες στην Ινδονησία) καταθέτουν αγωγές κατά της ιαπωνικής κυβέρνησης. Η Ιαπωνία ισχυρίζεται ότι οι μεταπολεμικές αξιώσεις είχαν διευθετηθεί με τη Διεθνή Συνθήκη Ειρήνης του Σαν Φρανσίσκο το 1951. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 11, οι Ιάπωνες αποδέχονταν τις αποφάσεις του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου για την Άπω Ανατολή καθώς και άλλων Συμμαχικών Δικαστηρίων Εγκλημάτων Πολέμου και όφειλαν να διαθέσουν αποζημιώσεις σε συμμαχικά έθνη και πρώην αιχμαλώτους του Β’ παγκόσμιου πολέμου. Επίσης, επικαλείται τη διμερή συμφωνία του 1965 ανάμεσα στα δυο κράτη σύμφωνα με την οποία, η Ιαπωνία παραχώρησε το ποσό των οκτακοσίων εκατομμυρίων δολαρίων με τη μορφή επιδοτήσεων και ευνοϊκών δανείων για την οριστική διευθέτηση του ζητήματος των αποζημιώσεων.
Το 2019 ξέσπασε εμπορικός και οικονομικός πόλεμος μεταξύ των δύο χωρών. Πρόσφατα, σε μια προσπάθεια επίλυσης του θέματος ο υπουργός εξωτερικών της Ν. Κορέας, Παρκ Τζιν, ανακοίνωσε τη δημιουργία ιδρύματος της Ν. Κορέας για την αποζημίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους, χωρίς την άμεση ιαπωνική εμπλοκή. Η πρωτοβουλία του, χαιρετίστηκε από την Ιαπωνία.
Σοφία Ξυγαλά
ΠΗΓΕΣC. Sarah Soh: The Comfort Women: Sexual Violence and Postcolonial Memory in Korea and Japan. Editions University of Chicago Press; 2009.
Jeewon Lee, Young-Sook Kwak, Yoon-Jung Kim, Eun-Ji Kim, E Jin Park, Yunmi Shin, Bun-Hee Lee, So Hee Lee, Hee Yeon Jung, Inseon Lee, Jung Im Hwang, Dongsik Kim, and Soyoung Irene Lee : Psychiatric Sequelae of Former “Comfort Women,” Survivors of the Japanese Military Sexual Slavery during World War II.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5912496/
Ministry of foreign affairs in Japan: The views of the Government of Japan on issues of history including “comfort women”. https://www.mofa.go.jp/policy/page3e_000118.html
Peipei Qiu: Chinese Comfort Women: Testimonies from Imperial Japan's Sex Slaves. Editions Oxford University Press; 2014.
Yoshiaki Yoshimi: Comfort Women. Editions Columbia University Press; 2002.
Διαβάστε το πρώτο μέρος του άρθρου εδώ
