Πριν είκοσι περίπου χρόνια, σε ένα άρθρο μου για την αληθινή ζωή της γκέισας και πώς οι Ιάπωνες προστάτεψαν τον ιερό, γι΄ αυτούς, θεσμό από τους «αμερικάντσι» (αμερικάνους) μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, εκθείαζα τη βαθιά προσήλωση και πίστη τους στα έθιμα και την πατρίδα τους. Στο σημερινό άρθρο, επιθυμώ να κατονομάσω μια ντροπιαστική σελίδα της ιστορίας τους που έλαβε χώρα περίπου εκείνη την εποχή.
Γνωρίζουμε σήμερα, τις φρικαλεότητες των Ιαπώνων στην Κίνα και την Κορέα κατά την εισβολή τους εκεί και τις γενοκτονίες προς τον κινέζικο και κορεατικό πληθυσμό, με σκοπό την απόλυτη κυριαρχία του έθνους τους σε ολόκληρη την Άπω Ανατολή. Αποτελεί, ίσως, το πιο γνωστό σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας τους. Η περίπτωση όμως των «γυναικών ανακούφισης»-όπως ονομάστηκαν κατ’ ευφημισμό-ήταν άγνωστη στον κόσμο, μέχρι πρότινος, όταν ο Ιάπωνας ιστορικός Γιοσίμι Γιοσιάκι βρήκε κάποια ντοκουμέντα που αποκάλυπταν μια πραγματική θηριωδία και καταβλήθηκε μια προσπάθεια, διεθνώς, για μια «δικαίωση» έστω και αργοπορημένα για τις χιλιάδες γυναίκες της Ασίας, που χαρακτηρίστηκαν σκανδαλωδώς, «παράπλευρη απώλεια» πολέμου.
...Αιχμαλωτίστηκαν, απάχθηκαν, εξαπατήθηκαν και εξαναγκάστηκαν σε σεξουαλική υποτέλεια σε ιαπωνικούς στρατιωτικούς οίκους ανοχής, όπου βιάστηκαν συστηματικά και κακοποιήθηκαν από τους Ιάπωνες στρατιώτες...
Το διαβόητο σύστημα σεξουαλικής διακίνησης της ιαπωνικής κυβέρνησης ξεκίνησε το 1931 και διήρκεσε μέχρι το 1945. Περιλάμβανε κυρίως γυναίκες και ανήλικα κορίτσια από όλη την ιαπωνική αυτοκρατορία και τις κατεχόμενες περιοχές. Οι μελετητές πιστεύουν ότι το σύστημα στρατολόγησε 200.000 θύματα, αν και οι εκτιμήσεις περιλαμβάνουν ένα φάσμα από 20.000 έως σχεδόν 500.000 άτομα. Αιχμαλωτίστηκαν, απάχθηκαν, εξαπατήθηκαν και εξαναγκάστηκαν σε σεξουαλική υποτέλεια σε ιαπωνικούς στρατιωτικούς οίκους ανοχής, όπου βιάστηκαν συστηματικά και κακοποιήθηκαν από τους Ιάπωνες στρατιώτες. Προέρχονταν από την επικράτεια της Ανατολικής Ασίας (Φιλιππίνες, Μαλαισία, Ταϊβάν, Ινδονησία, Κίνα, κ.α.) ωστόσο, η συντριπτική πλειονότητα - 80% ή περισσότερο - προέρχονταν από την Κορέα.
Το 1990, γυναικείες ομάδες στη Ν. Κορέα ίδρυσαν το ‘Κορεατικό Συμβούλιο για τις Γυναίκες που συντάχθηκαν για Στρατιωτική Σεξουαλική Σκλαβιά’. Το Συμβούλιο διεκδίκησε, μεταξύ άλλων, αποδοχή της ενοχής από την Ιαπωνία και οικονομική αποζημίωση για τα θύματα. Το 1991, μια ομάδα επιζώντων γυναικών, σπάζοντας δεκαετίες σιωπής, κατέθεσε ομαδική αγωγή κατά της ιαπωνικής κυβέρνησης για αποζημίωση λόγω παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ιαπωνική κυβέρνηση απέρριψε τις εκκλήσεις για αποζημίωση.
Το 1992, ο Ιάπωνας ακαδημαϊκός ιστορικός, Γιοσίμι Γιοσιάκι, δημοσίευσε τα ευρήματά του με τεκμηριωμένα στοιχεία τα οποία αποδείκνυαν πως ο Ιαπωνικός Αυτοκρατορικός Στρατός συμμετείχε τόσο στην ίδρυση όσο και στη λειτουργία «στρατιωτικών σταθμών άνεσης». Ο τότε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Kίτσι Μιγιάζαβα, δρομολόγησε άμεσα δύο επίσημες έρευνες για το θέμα.
Στις 4 Αυγούστου 1993, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου, Γιοχέι Κόνο, έκανε μια δήλωση μετά την ολοκλήρωση των κυβερνητικών ερευνών σύμφωνα με την οποία, ο ιαπωνικός αυτοκρατορικός στρατός είχε εξαναγκάσει γυναίκες να εργάζονται σε στρατιωτικούς οίκους ανοχής κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου.
Η ιαπωνική κυβέρνηση, αρχικά, αρνήθηκε ότι οι γυναίκες είχαν εξαναγκαστεί, ωστόσο με επίσημη δήλωση του Κόνο, αποδέχτηκε ότι:
1. Ο τότε ιαπωνικός στρατός συμμετείχε, άμεσα ή έμμεσα, στη δημιουργία και διαχείριση των «σταθμών ανακούφισης».
2. Η στρατολόγηση των «γυναικών ανακούφισης» διεξήχθη κυρίως από ιδιωτικούς υπαλλήλους που ενήργησαν ανταποκρινόμενοι στο αίτημα του στρατού.
3. Σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες στρατολογήθηκαν παρά τη θέλησή τους, με εξαναγκασμό, εξαπάτηση, κ.λπ.
4. Κατά καιρούς, διοικητικό/στρατιωτικό προσωπικό συμμετείχε άμεσα στις προσλήψεις.
5. Ζούσαν στη μιζέρια σε «σταθμούς ανακούφισης» κάτω από συνθήκες εξαναγκασμού.
...Αν μπορούσα να εμποδίσω τον ήλιο να δύσει, θα το έκανα, γιατί όποτε έπεφτε η νύχτα, άρχιζαν να μας βιάζουν. Ήταν 12 ετών τότε...
Ξεκίνησε ένα παγκόσμιο κίνημα για την απόδοση δικαιοσύνης. Η πεταλούδα έγινε το σύμβολο του κινήματος των γυναικών αυτών. Μια από αυτές, η Ναρίτσκα, αρχίζει να κλαίει καθώς σκέφτεται την παιδική της ηλικία στις Φιλιππίνες κατά τη διάρκεια του Β' παγκοσμίου πολέμου. «Αν μπορούσα να εμποδίσω τον ήλιο να δύσει, θα το έκανα, γιατί όποτε έπεφτε η νύχτα, άρχιζαν να μας βιάζουν». Ήταν 12 ετών τότε.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία: «Οι περισσότερες γυναίκες είχαν απαχθεί ή παραπλανηθεί ή ακόμη και αγοραστεί ενώ, συχνά, αναφέρονταν σε αυτές και τις «υπηρεσίες» που με την επιβολή βίας προσέφεραν στους Ιάπωνες στρατιώτες, ως «γυναίκες ανακούφισης» ή «γυναίκες αναψυχής» […] Γυναίκες και κορίτσια- μικρότερα κατά κύριο λόγο των 20 ετών- κρατούνταν για μήνες ή και χρόνια. Πολλές δε από αυτές, αν όχι οι περισσότερες, είχαν σε αυτά τα κέντρα, την πρώτη τους σεξουαλική εμπειρία [...] Μετά τον πόλεμο, υπέφεραν από διαταραχή μετατραυματικού στρες, σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες και κατεστραμμένα αναπαραγωγικά συστήματα. Πολλές αντιμετωπίστηκαν ως παρίες, τις οποίες απέφευγαν οι ίδιες οι οικογένειές τους.»
Οι «σταθμοί ανακούφισης» βρίσκονταν σε όλη την επικράτεια της Ιαπωνίας και στα κατεχόμενα μέρη και υπολογίζονται πάνω από τριακόσιοι. Οι γυναίκες εκεί βιάζονταν καθημερινά από δέκα έως πενήντα φορές, για χρόνια, ενώ υπέμεναν σεξουαλικά βασανιστήρια, σωματική κακοποίηση, ασιτία, απειλές θανάτου, αναγκαστικές αμβλώσεις και στείρωση. Σύμφωνα με διάφορες αναφορές -ιδίως μια μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη που δημοσιεύθηκε το 1996- πολλές από τις γυναίκες παρηγοριάς εκτελέστηκαν στο τέλος του Β' παγκοσμίου πολέμου. Περίπου 75% υπολογίζεται ότι απεβίωσαν κατά τη διάρκεια της ομηρίας τους.
(Συνεχίζεται)
Σοφία Ξυγαλά
ΠΗΓΕΣC. Sarah Soh: The Comfort Women: Sexual Violence and Postcolonial Memory in Korea and Japan. Editions University of Chicago Press; 2009.
Jeewon Lee, Young-Sook Kwak, Yoon-Jung Kim, Eun-Ji Kim, E Jin Park, Yunmi Shin, Bun-Hee Lee, So Hee Lee, Hee Yeon Jung, Inseon Lee, Jung Im Hwang, Dongsik Kim, and Soyoung Irene Lee : Psychiatric Sequelae of Former “Comfort Women,” Survivors of the Japanese Military Sexual Slavery during World War II.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5912496/
Ministry of foreign affairs in Japan: The views of the Government of Japan on issues of history including “comfort women”.
https://www.mofa.go.jp/policy/page3e_000118.htmlPeipei Qiu: Chinese Comfort Women: Testimonies from Imperial Japan's Sex Slaves. Editions Oxford University Press 2014.
Yoshiaki Yoshimi: Comfort Women. Editions Columbia University Press 2002.
Διαβάστε το δεύτερο μέρος του άρθρου εδώ