Παρότι οι έρευνες δείχνουν ότι τα μικρά παιδιά δεν έχουν διαφορετικές προτιμήσεις στα παιχνίδια ανάλογα με το φύλο τους και ενδιαφέρονται εξίσου για τα μωρά μέχρι τα τρία έτη τους, γιατί άραγε αργότερα τα αγόρια προτιμούν τις πολεμικές τέχνες και τη μπάλα και τα κορίτσια το μπαλέτο και τις κούκλες; Τούτη η επιλογή είναι αποκλειστικά δική τους; Πόσες φορές οι ίδιοι οι γονείς αναρωτιούνται για τη δραστηριότητα που ταιριάζει καλύτερα στο γιο ή στην κόρη τους; Πόσες φορές έχουν-με βεβαιότητα-θεωρήσει ότι πρέπει ο γιος τους να ξεκινήσει πολεμικές τέχνες ή ποδόσφαιρο για να γίνει πιο αντράκι και, περίπου ανάλογα, το κοριτσάκι τους να κάνει μπαλέτο, να μάθει πιάνο και γαλλικά για να γίνει μια κοπελίτσα καλής ανατροφής;
Δεν ξέρω αν μόνο η γενιά των γονιών μου ήταν καθηλωμένη σε τέτοιες πεποιθήσεις, στη δική μου οικογένεια αυτή η νοοτροπία ήταν παγιωμένη, αλλά φοβάμαι πως απ’ ότι δείχνουν οι αναλύσεις αλλά και το έμφυλο μάρκετινγκ, δυστυχώς, εξακολουθούν να διαιωνίζονται. Όμως, αυτές οι υποδείξεις των μεγάλων, τι βαθύτερο κρύβουν; Την επιθυμία να κάνουν τα παιδιά τους αυτό που επιτάσσει η κοινωνία, αυτό που θεωρείται ‘καθώς πρέπει’, αυτό που είναι βολικό για τους ίδιους; Ποιοι φόβοι κρύβονται πίσω απ’ όλες αυτές τις επιθυμίες;
Πολλά ερωτήματα στα οποία θα προσπαθήσω να απαντήσω εξηγώντας γιατί αυτή η φαινομενικά αθώα υπόδειξη των μεγάλων είναι δυνατόν να καθορίσει την πορεία ενός ανθρώπου, το επάγγελμά του, τις κοινωνικές του δεξιότητες αλλά και τον τρόπο που συμπεριφέρεται, μπορεί κι ολόκληρη τη ζωή του.
Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά μαθαίνουν από τους ενήλικες ότι τα δυο φύλα κάνουν διαφορετικά πράγματα και είναι προορισμένα για τα περισσότερα απ’ αυτά. Τα αγόρια δεν κλαίνε, είναι σκληρά και παλεύουν, τα κορίτσια είναι φρόνιμα, χαριτωμένα, περιποιημένα και προσέχουν την εμφάνισή τους. Τα παιδιά συμπεριφέρονται καθ’ υπόδειξη, διδάσκονται τι να προτιμούν, τι περιμένει η κοινωνία απ’ αυτά, χωρίς να τους παρέχεται η ελευθερία της προσωπικής επιλογής. Παράλληλα, οι προκαταλήψεις για τα δύο φύλα χτίζουν στερεότυπα που δεν βοηθούν σε τίποτα, αντιθέτως προάγουν μια ηθελημένη τάση ανημπόριας στα κορίτσια και μια τάση σκληρότητας στη συμπεριφορά των αγοριών. Οι πρόσφατες έρευνες στη βιολογία αποδεικνύουν ότι τα αγόρια δεν είναι-λόγω φύλου-πιο ικανά στις θετικές επιστήμες και τα κορίτσια στην ενσυναίσθηση. Ομοίως, τα αγόρια δεν είναι αδέξια για να συμμετέχουν στις οικιακές φροντίδες και τα κορίτσια ακατάλληλα για επιστημονικά επαγγέλματα.
Συνεπακόλουθα, τα παιχνίδια δεν καθορίζουν σε κανένα βαθμό τον σεξουαλικό προσανατολισμό των παιδιών. Η προτίμηση των αγοριών, στην προσχολική ηλικία, για ποικίλου τύπου παιχνίδια τρομάζει πολλές φορές τους γονείς, ωστόσο, η αρρενωπότητα και η θηλυκότητα έχουν πολλαπλούς τρόπους έκφρασης, αυτό αποκαλύπτει η ίδια η πολυπλοκότητα του ανθρώπου και δεν υπάρχει λόγος να βάζουμε ταμπέλες γιατί εξυπηρετούν τις προκαταλήψεις γιατί άθελά μας σεξουαλικοποιούμε τα κορίτσια από τόσο νωρίς, καθοδηγώντας τα να είναι όμορφα, γλυκά και πειθήνια, ενώ ταυτόχρονα ωθούμε τα αγόρια να είναι πιο σκληρά και βίαια, εντείνοντας το χάσμα των φύλων τόσο πρώιμα. Αργότερα, αναρωτιόμαστε για τα αποτρόπαια περιστατικά έμφυλης βίας στον κόσμο των ενηλίκων και όχι μόνο…
Τα παιχνίδια αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη γνωστική ανάπτυξη και την απόκτηση δεξιοτήτων των παιδιών. Εξάπτουν τη φαντασία τους και όσο μεγαλύτερη ποικιλία υπάρχει στην ενασχόληση παιχνιδιών τόσο περισσότερα ερεθίσματα δίνονται στα παιδιά. Γνωρίζουμε πολύ καλά από μελέτες, ότι ουδέτερα παιχνίδια με εκπαιδευτικές, επιστημονικές, σωματικές και εικαστικές πληροφορίες ενεργοποιούν τη φαντασία και προάγουν την αυτοεκτίμησή των ανήλικων. Όταν ενθαρρύνουμε τα παιδιά να εξοικειωθούν με πληθώρα παιχνιδιών για να πειραματιστούν και να επιλέξουν αυτά που τους αρέσουν πραγματικά και όχι αυτά που θεωρούμε κατάλληλα για το φύλο τους, τους δίνουμε αυτόματα την ευκαιρία να διευρύνουν τις γνώσεις, τους ορίζοντες και τις επιλογές τους. Κι αυτό λειτουργεί και στο απώτερο μέλλον καθώς καθορίζει σε μεγάλο βαθμό της μελλοντικές επαγγελματικές επιλογές τους.
Η Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια ψυχολογίας στο παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε.) του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) γράφει: «Ο έμφυλος διαχωρισμός των παιχνιδιών, εκτός από το γεγονός ότι στερεί τα παιδιά από την απόκτηση ενός μεγαλύτερου εύρους δεξιοτήτων και εμπειριών, μπορεί να οδηγήσει σε εκφοβισμό των παιδιών που υπερβαίνουν τις κοινωνικές προδιαγραφές του κυρίαρχου ανδρισμού και της θηλυκότητας».
Φυσικά, τα ουδέτερα ως προς το φύλο παιχνίδια δε θα εκτοπίσουν όλα τ’ άλλα, απλά θα προσθέσουν μια διεύρυνση επιλογών για τα παιδιά. Αγόρια, κορίτσια μπορούν να παίζουν με τα ίδια παιχνίδια αλλά και με διαφορετικά, επιτρέποντάς τους να επιλέγουν με τι θέλουν να ασχοληθούν-ανεξαρτήτου φύλου-με αυτό τον τρόπο τα βοηθάμε να απελευθερώσουν το προσωπικό τους δυναμικό, τα ταλέντα τους και τα ωθούμε στο να καθορίσουν το δικό τους μέλλον όπως αυτά επιθυμούν, εκπαιδευτικό και επαγγελματικό.Κερδίσατε 2 δωρεάν μαθήματα γνωριμίας στις συνεργαζόμενες σχολές του Πανελλήνιου Οδηγού Πολεμικών Τεχνών!
