Κουβεντιάζοντας με πελάτες μου, κυρίως από το χώρο του αθλητισμού, ακούω πολύ συχνά τη φράση: «αυτό που κάνω με βοηθά να γίνω καλύτερος άνθρωπος». Τη ίδια ακριβώς φράση την έχω ακούσει και από πολλούς ανθρώπους που είναι ερωτευμένοι και λένε πως ο/η σύντροφός τους, τους κάνει καλύτερους ανθρώπους.
Ο αμερικάνος ψυχολόγος Καρλ Ρότζερς, θεωρεί την αυτοπραγμάτωση ως μια ορμέμφυτη τάση του ανθρώπου για ελεύθερη αυτό-έκφραση. O συνάδελφός του Άμπραχαμ Μάσλοου συμφωνεί μαζί του και την αναγνωρίζει ως μια ανάγκη που έπεται αυθορμήτως. μετά την κάλυψη των βιολογικών αναγκών του ανθρώπου. Η αυτοπραγμάτωση σε αντίθεση με τις βιολογικές ανάγκες (πείνα, δίψα, ύπνος, αναπαραγωγή) είναι μια ψυχολογική ανάγκη που προβάλει όταν το ανθρώπινο ον νιώθει πλήρως ικανοποιημένο από τις βιολογικές του ανάγκες.
Τι σημαίνει, όμως, αυτοπραγμάτωση; Ερμηνεύεται ως μια βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να απολαύσει όσα του παρέχονται, να βιώσει βαθιά αγάπη και ευτυχία. Να εκπληρώσει πνευματικές, ψυχικές και σωματικές ανάγκες με συνεπακόλουθο την εσωτερική ηρεμία και γαλήνη. Ο κάθε άνθρωπος θέλει να είναι ευτυχισμένος, ή για να το διατυπώσω καλύτερα, θέλει να ζει μια ζωή απαλλαγμένη από τον πόνο.
Οι πολεμικές τέχνες από… αρχαιοτάτων χρόνων αποτελούσαν τη ‘σκάφη’ για το στόχο τούτο. Οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι πολεμικών τεχνών φημίζονταν για την μακάρια γαλήνη τους, απαλλαγμένοι από κάθε είδους συναισθήματα που ήταν ικανά να τους διαταράξουν. Ωστόσο, πολλοί από αυτούς ζούσαν στην απομόνωση, μακριά από εντάσεις και συγκινήσεις. O άνθρωπος, όμως, είναι ένα συντροφικό θηλαστικό που έχει επιλέξει να ζει ομαδικά, γιατί δεν αντέχει την μοναξιά. Οι διαπροσωπικές σχέσεις, αναπόφευκτα, έχουν εντάσεις, δυσκολίες και οι κοινωνίες που έχουμε οργανώσει και ζούμε σήμερα, είναι δύσκολες για την προαγωγή της… γαλήνης.
Στον κόσμο της ψυχολογίας, θεωρείται, πως ένας άνθρωπος που μπαίνει στην επίπονη διαδικασία να γνωρίσει καλά τον εαυτό του, τα σκοτεινά κομμάτια του- για να τα αποδεχτεί,- είναι εφικτό να κατακτήσει ένα υψηλό ποσοστό ευτυχίας, απαλλαγμένος από ενοχές, φόβους και κρυμμένους θυμούς που τον βασανίζουν, να αγγίξει δηλαδή την αυτοπραγμάτωση.
Όταν ασχολούμαστε με κάτι που μας προκαλεί χαρά, βιώνοντας μικρές στιγμές χαράς και ξεγνοιασιάς, μπορούμε να κατακτήσουμε την προσωπική μας αυτοπραγμάτωση; Το σίγουρό είναι πως, κάποιος μαθαίνει και καταφέρνει πράγματα, σε πνευματικό, ψυχικό και σωματικό επίπεδο και πετυχαίνει στόχους, αυξάνει την αυτοπεποίθησή του, νιώθει καλύτερα, νιώθει ασφαλής, γεμάτος, αποκτά εσωτερική ικανοποίηση. Απάντηση στο ερώτημα δε θα αποπειραθώ να δώσω, έχουν γραφτεί πολλά κατεβατά και νουθεσίες για το πώς να κατακτήσει κανείς την αυτοπραγμάτωση. Πιστεύω βαθιά πως –δυστυχώς- όλα όσα δημοσιεύονται αποτελούν μονάχα θεωρίες. Γιατί; Γιατί ο καθένας μας, έχει τους δικούς του προσωπικούς δαίμονες, την ιδιαίτερη ‘ψυχοπαθολογία’ του και έτσι οι γενικευμένες διδασκαλίες/οδηγίες είναι πολύ δύσκολο να γίνουν πράξη… Δεν υπάρχουν κανόνες κατάκτησης της αυτοπραγμάτωσης, ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα απόλυτα προσωπικό ταξίδι. Άλλωστε, η λέξη ‘αυτοπραγμάτωση’, ερμηνεύεται διαφορετικά για τον καθένα και αν κάποιος που ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες, επιστρέφει στο σπίτι του μετά από ένα μάθημα νιώθοντας «γεμάτος», πλήρης, καλύτερος άνθρωπος, τότε μπορώ να πω με βεβαιότητα πως για τον ίδιο είναι μια μέθοδος αυτοπραγμάτωσης. Τούτο όμως έχει να κάνει και με το τι θέλει ο κάθε άνθρωπος να πετύχει, όταν επικεντρώνεται σε μια ενασχόληση. Για έναν άνθρωπο, αυτοπραγμάτωση είναι η κατάκτηση δύναμης και η εξουσίας, για κάποιον άλλο μια ζωή ξέγνοιαστη, για έναν τρίτο η άντληση γνώσης, ή η κατάκτηση της αθανασίας ή του παραδείσου. Οι πολεμικές τέχνες σε όλα τα επίπεδα, ψυχολογικά, σωματικά και πνευματικά έχουν το βάθος που απαιτείται ώστε να βοηθήσουν έναν άνθρωπο που θέλει να καλλιεργηθεί πνευματικά να το πετύχει. Αυτό που πρέπει να ξέρει ο καθένας- και που έχω τονίσει και σε παλαιότερα άρθρα μου για λογαριασμό του Πανελλήνιου Οδηγού Για τις Πολεμικές Τέχνες- είναι πως οι «ποιότητες» του κάθε ανθρώπου που έχουν εσωτερικευτεί σε μικρή ηλικία, καθορίζουν σε ασυνείδητο επίπεδο, σε μεγάλο βαθμό την ενήλικη πορεία και τις πράξεις του.
Πρόσφατα, παρακολούθησα τη διάλεξη μιας διακεκριμένης ελληνίδας ψυχολόγου που έκλεινε με το στοχαστικό ερώτημα: «Τι δίνει νόημα στη ζωή σας και τι κάνετε καθημερινά για να το πετύχετε;». Αλήθεια, ποιο είναι το νόημα της ζωής; Πως μπορεί να το αναζητήσει κανείς; Μπορεί να κρύβεται σε απλά καθημερινά πράγματα που μας δίνουν χαρά, ευχαρίστηση και ηρεμία; Αν κάποιος, στο τέλος την ημέρας μπορεί να απαντήσει παραπάνω ερώτηση, τότε νομίζω πως έχει ανακαλύψει το μεγάλο μυστικό της αυτοπραγμάτωσης, για την οποία γράφονται τόσα πολλά…
Σοφία Ξυγαλά
