Πολλές φορές στη διάρκεια της αθλητικής μου πορείας, αλλά και κατά τη διάρκεια της μαθητείας μου στις πολεμικές τέχνες, ένιωθα τρομερή ανασφάλεια όταν ήμουν υποχρεωμένη να σταματώ τις προπονήσεις και την εξάσκηση στις αργίες των εορτών και των καλοκαιρινών διακοπών. Ένιωθα ότι θα χάσω τη φόρμα μου, όλα όσα κατάφερα να αποκτήσω με τόσο κόπο και κατά συνέπεια, θα μείνω πολύ πίσω.
Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Για να χάσει κάποιος τη φόρμα του συνυφαίνονται ποικίλοι αρνητικοί παράγοντες και λάθη. Ένας σωστός προγραμματισμός μπορεί να ωφελήσει έναν αθλητή ή απλό ασκούμενο, ακόμα και κατά την αποχή από τις προπονήσεις, λόγω εορτών.
Στο παρόν άρθρο του Πανελλήνιου Οδηγού για τις Πολεμικές Τέχνες, θα επικεντρωθώ στην ολιγοήμερη διακοπή των εορτών που περιλαμβάνει συνήθως 10-15 μέρες και όχι στη μεγάλη αποχή των καλοκαιρινών διακοπών, όπου τα πράγματα αλλάζουν λιγάκι.
Προσωπική μου πεποίθηση είναι πως δεν κάνει κακό η ξεκούραση στις γιορτές. Επτά με δέκα μέρες είναι ένας ιδανικός συνδυασμός για να επιτρέψει κάποιος στον οργανισμό του να κάνει μια ολική επαναφορά και να φορτίσει της μπαταρίες του, σωματικά και ψυχικά. Η αποχή μπορεί να είναι παθητική (για τους απλούς ασκούμενους που το επιθυμούν) ή ενεργητική ειδικά για τους αθλητές που έχουν αθλητικές υποχρεώσεις.
Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, η αποχή από την προπόνηση δημιουργεί κάποια ελλείμματα στους αθλητές, αν υπερβαίνει το δεκαήμερο. Μια διακοπή της μιας εβδομάδας-ειδικά αν έχει προηγηθεί μια σειρά προπονήσεων μεγάλης έντασης και χαμηλού όγκου-ίσως και να επιβάλλεται. Καλό είναι λοιπόν, πριν την όποια βραχύβια παύση προπονήσεων, να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα που θα διατηρήσει στα επιθυμητά επίπεδα τον αθλητή κατά την επιστροφή του. Η διαλειμματική προπόνηση είναι ιδανική για κάτι τέτοιο, με μια μέρα ξεκούρασης στο μεσοδιάστημα των προπονήσεων.
Στην ενεργητική αποχή, οι αθλητές μπορούν, ατομικά, να ακολουθήσουν ένα ήπιο πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσης: βάρη, αντιστάσεις (λάστιχα κλπ.) κοιλιακούς, ραχιαίους, ειδικά αν βρίσκονται σε φάση αποκατάστασης από τραυματισμό ή αν τους ταλαιπωρούν μικροτραυματισμοί. Ασκήσεις πολλών επαναλήψεων και χαμηλού όγκου, δυο φορές την εβδομάδα αρκούν. Η διαλειμματικού τύπου προπόνηση ενδείκνυται και σε αυτή την περίπτωση.
Για τους απλούς ασκούμενους που δεν έχουν αγώνες και πίεση για υψηλή απόδοση σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, επιτρέπεται μια ολιγοήμερη παθητική αποχή που αποφορτίζει μυϊκά και πνευματικά. Είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία με τον ελεύθερο χρόνο που έχει ο καθένας, να επιλέξει το διάβασμα βιβλίων ή την παρακολούθηση βίντεο σχετικών με τις πολεμικές τέχνες, τροφή για πνευματική μελέτη. Επιπλέον, μπορεί να γίνει εκτεταμένη άσκηση διαλογισμού από καθιστή ή όρθια θέση ή εναλλακτικά να εφαρμοστεί κάποιο πρόγραμμα αναπνευστικών ασκήσεων που ωφελεί σε πολλαπλά επίπεδα. Για όσους έχουν τη διάθεση για κάτι παραπάνω, μπορεί να προστεθεί τζόκινγκ χαμηλής έντασης και διάρκειας.
Θα ήθελα να σημειώσω κάτι τελευταίο που συχνά αγνοείται. Για τους αθλητές και τους εκπαιδευτές/προπονητές, η προπόνηση εμπεριέχει μεγαλύτερη ευθύνη από αυτή του απλού ασκούμενου· η περίοδος των εορτών είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για πραγματική ξεκούραση. Η βραχύβια αποχή από την εξάσκηση μπορεί να απομακρύνει τον κίνδυνο της επαγγελματικής εξουθένωσης των εκπαιδευτών/προπονητών καθώς και του συνδρόμου υπερπροπόνησης των αθλητών. Για το τελευταίο, έχει δημοσιευτεί άρθρο στο παρελθόν από τον Πανελλήνιο Οδηγό για τις Πολεμικές Τέχνες. Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης προκαλείται από μεγάλο ή χρόνιο άγχος. Επιδρά στην παραγωγικότητα και την ενεργητικότητα σταδιακά, προκαλεί πλήξη και απογοήτευση στον εργαζόμενο επαγγελματία, ειδικά όταν απουσιάζει η επιβράβευση και η αναγνώριση της δουλειάς και του κόπου του. Δε διαγιγνώσκεται εύκολα και για να αποφευχθεί πρέπει να υπάρχουν εργασιακά διαλλείματα, που σχετίζονται με εναλλακτικές μεθόδους ψυχαγωγίας, παρακολούθηση επαγγελματικών σεμιναρίων, συζήτηση με συναδέλφους και διακοπές.
Τέλος, η επιστροφή στις προπονήσεις και το κανονικό πρόγραμμα, απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα και προσοχή. Επιβεβλημένη είναι η σταδιακή επιβάρυνση στις προπονήσεις, η κυκλική επιβάρυνση συνίσταται και πάλι για την ομαλή επανένταξη στον κανονικό ρυθμό. Μικρή διάρκεια προπονήσεων με υψηλό ρυθμό εκτέλεσης αποτελεί την ιδανική μέθοδο στην περίοδο προσαρμογής. Θα πρότεινα στους εκπαιδευτές/προπονητές να τολμήσουν τη μικρότερη διάρκεια του κυρίου μέρους της προπόνησης και να δώσουν μεγαλύτερο χρόνο απ’ ότι συνήθως στην προθέρμανση, τις διατάσεις και την αποθεραπεία.
Καλές γιορτές!
Σοφία Ξυγαλά
