Όπως έχω γράψει παλαιότερα, για την αυτοάμυνα έχει χυθεί πολλή μελάνη- και προσθέτω-δυστυχώς και… αίμα. Ένα ερώτημα που πλανάται και πάνω σ’ αυτό εξυφαίνονται ουκ ολίγες διαφωνίες, είναι αν μπορεί τελικά, να διδαχθεί. Έχω ακούσει πολλές απόψεις από ασκούμενους και εκπαιδευτές όλων των επιπέδων και ολόκληρου του φάσματος των πολεμικών και μαχητικών τεχνών και συμμετείχα στο παρελθόν σε αρκετές δημόσιες και ιδιωτικές συζητήσεις. Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν κατέληγαν οι περισσότερες με πολιτισμένο τρόπο. Υποθέτω –μάλλον- ότι όλοι όσοι εμπλεκόμαστε με τις πολεμικές τέχνες, για κάποιο λόγο, δεν διαθέτουμε μεγάλη ανοχή στη διαφορετικότητα και τη διαφωνία, με ότι σημαίνει τούτο. Πάραυτα, επιθυμώ να καταθέσω την άποψη, με την οποία ταυτίστηκα.
Θυμάμαι μια αντιπαράθεση που είχε ξεκινήσει σχετικά με ένα ολιγοήμερο σεμινάριο εκμάθησης αυτοάμυνας για γυναίκες, υπόσχοντας πλήρη ικανότητα αυτοπροστασίας μετά το πέρας του. Φοβούμαι πως μαγικές συνταγές στην αυτοάμυνα δεν υπάρχουν. Η εξάσκηση, η εφαρμογή και η συνεχής επανάληψη, καθώς και η μαχητική παιδεία που αποκτά κάποιος ασκούμενος με τον καιρό, είναι τα καλύτερα εφόδια-που θα τον ακολουθούν σε μια συμπλοκή. Για να μάθει κανείς να εφαρμόζει τεχνικές, χρειάζεται χρόνο. Είναι αδύνατον χωρίς καμία παιδεία, μαχητική, ή έστω αθλητική, μέσα από κάποια ολιγοήμερα σεμινάρια ή μαθήματα να κατορθώσει κανείς να δρα και όχι να αντιδρά.
Μια αποδεδειγμένη πρακτικά αλήθεια είναι τούτη: αυτό που κάνει κάποιος σε ένα χώρο εξάσκησης αυτό ακριβώς θα κάνει όταν χρειαστεί να το ανακαλέσει. Αυτό ομολόγησαν οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι διαφορετικών σχολών, όταν κάποτε -στο κοντινό παρελθόν- οικιοθελώς συμμετείχαν σε ελεύθερη μάχη, για να διαπιστώσουν κατά πόσο είναι εφαρμόσιμα, όσα μάθαιναν. Ωστόσο, στη συντριπτική τους πλειοψηφία όλοι συμφώνησαν πόσο άτσαλοι ήταν στις τεχνικές τους κάτω από την επίδραση του στρες, την ώρα της μάχης και παρότι τις εφάρμοζαν άριστα στα μαθήματα. Γιατί; Επειδή η ελεύθερη αυτή μάχη, κατέληγε στο έδαφος και πολλές τεχνικές που εξασκούσαν για χρόνια, στην πράξη ήταν άχρηστες και αναποτελεσματικές, για να αναφέρω ένα παράδειγμα. Σημειώνω, ότι οι ασκούμενοι ήταν έμπειροι στην πολεμική τους τέχνη, με πολλά χρόνια συνεπούς εξάσκησης στην πλάτη τους.
Υπογραμμίζω με τη σειρά μου, πως ακόμα και μια μακρόχρονη εκπαίδευση επικεντρωμένη στην τεχνική της αυτοάμυνας δεν εξασφαλίζει τίποτα. Στις πραγματικές, τις αληθινές συμπλοκές, ποτέ κανείς δεν ξέρει τον αντίπαλο, επιπλέον ούτε τις συνθήκες και το περιβάλλον: μπορεί να βρέχει, να έχει παγετό, ο χώρος να είναι γεμάτος κοφτερά χαλίκια, να γλιστράει από το νερό, μπορεί να είναι στενός και να είναι αναγκασμένος λόγω παρκαρισμένων αυτοκινήτων να παλέψει μόνο όρθιος. Μπορεί να φοράει ένα στενό τζιν ή μπουφάν που να δυσκολεύει τις κινήσεις του. Τέλος, δεν είναι επιλογή του να… κινδυνέψει, μπορεί να έχει μόλις φάει, ή να έχει πιει δυο-τρία ποτά. Το χειρότερο; Δεν υπάρχει διαιτητής για να του σώσει τη ζωή όταν κινδυνέψει και μπορεί ο αντίπαλος κάλλιστα να τον… σκοτώσει. Στο FBI, οι καταγραφές δολοφονικών συμπλοκών στο δρόμο, για να αναφερθώ σε ένα παράδειγμα, αποδεικνύουν με γλαφυρό τρόπο, ότι όταν δέχεται κάποιος την πρώτη μαχαιριά, καταλαβαίνει τι έγινε όταν δει τα αίματα. Συνήθως, δεν προλαβαίνει καν να δει το φονικό όπλο. Γιατί; Γιατί οι πραγματικές συμπλοκές δεν συμβαίνουν καθόλου, όπως προσομοιώνονται στις σχολές πολεμικών τεχνών.
Στο ερώτημα, αν διδάσκεται η αυτοάμυνα θα απαντήσω πως ναι, αλλά κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις και χωρίς να εξασφαλίζει εγγυημένο αποτέλεσμα. Παλαιότερα, είχα γράψει πως ως εκπαιδεύτρια δίδασκα την αυτοάμυνα μέσα στο πλαίσιο ενός μαθήματος και όχι ξεχωριστά. Συνεχίζω να συμφωνώ ως προς αυτό, γιατί ο κάθε ασκούμενος πρέπει να έχει μια ολοκληρωμένη και σφαιρική εκπαίδευση. Απλώς θεωρώ πως υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες τεχνικές που αν αυτοματοποιηθούν είναι τελικά χρήσιμες σε μια συμπλοκή. Οι τεχνικές αυτές που πρέπει να διδάσκονται είναι κοινές τεχνικές απέναντι σε άοπλο ή ένοπλο αντίπαλο, ακριβώς γιατί κανείς ποτέ δε θα δει ένα μαχαίρι και επίσης θα πρέπει να εφαρμόζει κοινές τεχνικές απέναντι σε οποιοδήποτε αντικείμενο κρατάει ο αντίπαλός του που συνήθως το βλέπει την τελευταία στιγμή, (εξαιρούνται τα όπλα με σφαίρες). Όταν κάποιος σε σημαδεύει με ένα πιστόλι, δεν ισχύει κανένας κανόνας τεχνικής, αλλά η λογική του «δίνω αυτό που θέλει».
Ολοκληρώνω, σημειώνοντας ότι πέρα απ’ όλα, η πρόληψη είναι η καλύτερη αυτοάμυνα. Ένας φρόνιμος νους πρέπει πρώτιστα να αποφεύγει οδούς, δρόμους και… ‘μονοπάτια’ που θα τον εκθέσουν σε ανούσιους κινδύνους. Το πρώτο πράγμα που θα κάνω κοιτώντας ένα ύποπτο σκηνικό, είναι να δω αν μπορώ να διαφύγω και να απομακρυνθώ για να το αποφύγω. Η απομάκρυνση είναι πρώτη μου προτεραιότητα και οφείλω να τη βλέπω ως την καλύτερη λύση.
Τέλος, αν επιθυμεί κάποιος να κάνει ένα βήμα παραπάνω, ίσως τότε καταφέρει να κερδίζει τις ‘μάχες’ του πριν καν τις δώσει! Πώς; Πρόκειται για μια προσωπική αναζήτηση του καθενός για την απάντηση. Σε επόμενο άρθρο του πανελλήνιου οδηγού πολεμικών τεχνών θα αναφερθώ εκτενέστερα σ’ αυτό.
Σοφία Ξυγαλά
