Ο ναός Σαολίν, αναγνωρισμένος και προστατευμένος πια επίσημα ως τόπος παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) αποτελεί πλέον, ένα εξέχων ιστορικό μέρος ανα τον κόσμο. Ωστόσο τα κτίσματα και τα αρχαία μνημεία δεν είναι το μόνο που έχει απομείνει από την ιστορική του παράδοση. Ίσως το πιο σημαντικό, είναι το ίδιο το έμψυχο δυναμικό που έφερε ανέκαθεν στα σπλάχνα του. Τους πασίγνωστους πλέον, θρυλικούς μοναχούς Σαολίν, γνωστούς για την ιδιαίτερη κουλτούρα τους που συμπεριλαμβάνει και την ίδια την Πολεμική Τέχνη που έχει πάρει το όνομά τους, το "Σαολίν Κουνγκ Φου".
Αν και το Κουνγκ Φου στην Κίνα φέρει μια ιστορία πάνω από 4000 χρόνια, η τέχνη του Σαολίν Κουνγκ Φου τα τελευταία 1500 χρόνια, αποτέλεσε όχι μόνο μια ζωντανή βιβλιοθήκη των διαφορων στυλ Κουνγκ Φου που είχαν αναπτυχθεί έως τότε, αλλά επιπλέον τα εξέλιξε και τα διατήρησε στην κυριολεξία με θρησκευτική ευλάβεια, μιας και τα συμπεριέλαβε στις μοναστικές υποχρεώσεις των μοναχών του μοναστηριού.
Τα τελευταία 40 χρόνια όμως, η τέχνη αυτή έχει βγει έξω από το μοναστικό κύκλο και έχει σημειώσει ραγδαία ανάπτυξη και στη δύση, διεκδικώντας πλέον μια σεβαστή θέση στο στερέωμα των Πολεμικών Τεχνών εμπνέοντας πολλούς λάτρεις, όχι μόνο της μαχητικής του τέχνης, αλλά και του συνόλου της κουλτούρας του ανα τον κόσμο.
Εκτός από τη μεγάλη γκάμα και το πλούσιο κινησιολογικό εύρος δεξιοτήτων σκιαμαχίας άοπλων αλλά και ενόπλων παραδοσιακών φορμών (πάνω από 700), ενσωματώνει το σύνολο των πολεμικών τεχνικών της Κίνας που περιλαμβάνει τεχνικές χτυπημάτων και άμυνας χεριών - ποδιών, τεχνικές ρίψεων καθώς και τεχνικές αρπαγής και κλειδωμάτων. Όμως ας δούμε αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του σύμφωνα με το πρόσφατο εγχειρίδιο που εξέδωσε ο ίδιος ο ναός Σαολίν και φέρει την υπογραφή του ίδιου το ηγουμένου του ναού, αξιοσέβαστου 30ου πατριάρχη του ναού Σαολίν, Σι Γιουνγκ Σιν.
Σύμφωνα με τις πολεμικές τέχνες του ναού Σαολίν, το Σαολίν Κουνγκ Φου βασίζεται στα εξής χαρακτηριστικά. 1.Είναι πρακτικό, βαθύ και ουσιαστικό.
Για πολλές γενιές οι μοναχοί Σαολίν ακολούθησαν αυστηρά τις εντολές του βουδιστικού παρακλαδιού που ονομάζεται "Τσαν" (ή Ζεν στα Ιαπωνικά), ακολουθωντας μια απλή, ασκητική ζωή. Σαν αποτέλεσμα αυτός ο αυστηρός και μοναστικός τρόπος ζωής να έχει ενσωματωθεί στο σύστημα και στην άσκηση του Σαολίν Κουνγκ Φου.
Ο σκοπός του Σαολιν Κουνγκ Φου αρχικά, ήταν να παρέχει αυτοάμυνα και προστασία στην μοναστική κοινότητα του ναού. Γι' αυτό το λόγο, συμπεριλάμβανε εκτός των άλλων μοναστικών καθηκόντων και την σωματική ανάπτυξη μέσω της πολεμικής τέχνης του Κουνγκ Φου. Σαν αποτέλεσμα, η δομή των κινήσεων αυτής της πολεμικής τέχνης, αναπτύχθηκε και συνεχίζει να ασκείται για να εξυπηρετήσει τους δυο παραπάνω σκοπούς. Την δύναμη, συνδυασμένη με την πνευματικότητα.
Στο Σαολίν Κουνγκ Φου δεν υπάρχει τίποτα το φανταστικό, υπερβολικό ή υπερφυσικό και ο συνδυασμός των παραπάνω δυο χαρακτηριστικών διασφαλίζει τον έλεγχο της δύναμης με το ανάλογο ηθικό υπόβαθρο χωρίς το ένα να αναιρεί ή υπερτερεί του άλλου.
2. Επιδιώκει την ενότητα του Chan (Ζεν) και Quan (Γροθιά).
Η πρακτική του Σαολίν Κουνγκ Φου, περιλαμβάνει τρία επίπεδα. Στην προκαταρκτική φάση, οι ασκούμενοι απλώς εξασκούν τις μορφές του Σαολίν Κουνγκ Φου για να αναπτύξουν την φυσική τους κατάσταση. Το ενδιάμεσο στάδιο είναι η ενότητα του "Τσαν" και του "Τσουάν", στην οποία οι ασκούμενοι έχουν κατακτήσει (κατανοήσει) τις κινήσεις "μέσω της καρδιάς" και μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν με επιδεξιότητα, ταχύτητα και δύναμη.
Όπως αναφέρεται στο Αρχαίο Εγχειρίδιο της Πυγμής, "ένας ικανός ασκούμενος είναι αυτός που καταφέρνει κινήσεις απρόβλεπτες και απαρατήρητες από τους αντιπάλους του", η υψηλότερη δε κατάσταση, επιτυγχάνεται όταν η κίνηση είναι υπό τον απόλυτο έλεγχο και την άμεση καθοδήγηση του μυαλού. Στην πραγματικότητα, η αληθινή μάχη διεξάγεται με τη δύναμη του "μυαλού" και όχι όπως φαίνεται μόνο εξωτερικά (μορφή). Σαν επακόλουθο, ορίζεται η ανάγκη οι ασκούμενοι για να βελτιώσουν την απόδοσή τους, να οδηγηθούν στο μονοπάτι του Τσαν (Chan = διαλογισμός).
O διαλογισμός Τσαν, γεννά τη σοφία. Αυτή η σοφία παράγεται από την ενότητα του Τσαν και των πολεμικών τεχνών και είναι επίτευγμα υψίστης σημασίας. Το Σαολίν Κουνγκ Φου ως σωματική άσκηση εκτελείται πια σε μια διαλογιστική κατάσταση υπό την καθοδήγηση της εσωτερικής σοφίας που σταδιακά αποκαλύπτεται στον ασκούμενο. Από τότε που το Σαολίν Κουνγκ Φου αναμείχθηκε με την γενέτειρα του Τσαν, μπορούμε να πούμε ότι η φιλοσοφία αυτή, έχει επηρεάσει και διαποτίσει κάθε πτυχή του. Συνεπώς η ενότητα του "Τσαν" και του "Τσουάν" αποτελεί ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό του Σαολίν.
3. Είναι δυνατό και αποτελεσματικό.
Οι περισσότερες ρουτίνες γροθιάς (άοπλων φορμών) δεν αποτελούνται με περισσότερα από 36 σετ κινήσεων ωστόσο κάθε τέτοιο σύνολο κινήσεων, είναι καλά οργανωμένο. Κάθε ρουτίνα μπορεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε οι ασκούμενοι να συγκεντρώνουν όλη τους την ενέργεια στην εξάσκηση και να ολοκληρώσουν ομαλά τις κινήσεις χωρίς να σταματάνε. Αυτό ευνοεί τη βελτίωση και την αφομοίωση κάθε κίνησης (συμπεριλαμβανομένης της κίνησης των χεριών, των ματιών, του σώματος, των ποδιών, του ύφους, της δύναμης, της τεχνικής, κ.α.). Χαρακτηριστικό είναι ότι αποφεύγει τα μειονεκτήματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια μιας εξοντωτικής μεγάλης σειράς κινήσεων, όπως η έλλειψη συγκέντρωσης και ενέργειας που εμπεριέχουν τον κίνδυνο της επιπολαιότητας και της μειωμένης απόδοσης.
4. Το σώμα κινείται με γραμμικό τρόπο.
Οι περισσότερες κινήσεις μιας τυπικής φόρμας Σαολίν Κουνγκ Φου συμπεριλαμβανομένης της κίνησης προς τα πάνω, προς τα κάτω, προς τα εμπρός και προς τα πίσω, γίνονται σε ευθεία γραμμή. Αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία του χτυπήματος (επίθεσης) και της υποχώρησης (άμυνας) αποδίδοντας ταυτόχρονα ισχυρή δύναμη.
5. Ο κορμός και τα άνω άκρα κινούνται εναλλακτικά προς τα μέσα και προς τα έξω.
Πρώτον, οι κινήσεις του κορμού προς τα μέσα και προς τα έξω καθιστούν δύσκολο για τους αντιπάλους να προβλέψουν την κίνηση των ασκούμενων.
Δεύτερον, χαρακτηριστικό στην τεχνική της γροθιάς Σαολίν είναι το χτύπημα με γροθιά "Γιν" (γυρισμένη γροθιά προς τα κάτω) και η υποχώρηση με τη γροθιά "Γιανγκ" (γυρισμένη γροθιά προς τα πάνω), που σχηματίζουν τις κινήσεις εναλλαγής προς τα μέσα και προς τα έξω των άνω άκρων. Αυτό το χαρακτηριστικό αυξάνει την ικανότητα να επιτίθεται από τη μία μεριά και να παρέχει ταυτόχρονα προστασία από την άλλη.
6. Τα χέρια δεν είναι ούτε λυγισμένα ούτε τεντωμένα. Η τεχνική του Σαολίν Κουνγκ Φου σε πρακτικές εφαρμογές θα μπορούσε να είναι «υπερβολική» ή «υποτονική». Προκειμένου να αποφευχθούν τέτοια προβλήματα, το χτύπημα με γροθιά ή παλάμη πραγματοποιείται συνήθως ενώ τα χέρια διατηρούν μια θέση, ώστε να είναι ούτε λυγισμένα ούτε τεντωμένα αλλά περισσότερο "κλειδωμένα", με σκοπό να παράγουν τη μέγιστη ισχύ τους συνδυασμένη με τον απόλυτο έλεγχο.
7. Είναι μια πολεμική τέχνη προσανατολισμένη στην αυτοάμυνα.
Το Σαολίν Κουνγκ Φου δεν χρησιμοποιείται αποκλειστικά μόνο για επίθεση ή μόνο για άμυνα. Αντίθετα, οι κινήσεις επίθεσης και άμυνας είναι άρρηκτα συνυφασμένες και διαδέχονται η μία την άλλη. Ωστόσο, δίνει μεγαλύτερη σημασία στην αυτοάμυνα παρά στην επίθεση, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη προστασία για τους ασκούμενους.
8. Οι κινήσεις του πάνω και του κάτω μέρους του σώματος είναι καλά συντονισμένες.
Ενώ ξεκινάει ένα χτύπημα που εστιάζει στο πάνω μέρος του σώματός, κοιτώντας τον αντίπαλο στα μάτια, προβλέπουμε στο πως θα ανταποκριθούμε στην κίνησή του. Στη μέση της επίθεσης, επίσης κάποιος πρέπει να παρατηρεί και τις κινήσεις των ποδιών και των πελμάτων για να προβλέψει την επόμενη κίνησή του αντιπάλου. Με αυτό τον τρόπο θα επιτευχθεί και ο έλεγχος των κάτω άκρων του αντιπάλου έτσι ώστε τα πόδια του να μην μπορούν να κινηθούν για να χτυπήσουν.
9. Τονίζει τις ανασυρόμενες κινήσεις του σώματος.
Οι κινήσεις ανάσυρσης ή υπαναχώρησης του σώματος ευνοούν τόσο την άμυνα όσο και την επίθεση και αντανακλούν τα επιδέξια χαρακτηριστικά των κινήσεων Σαολίν Κουνγκ Φου, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση σε αυτού του είδους κινήσεις του σώματος, σε σύγκριση με άλλες κινεζικές πολεμικές τέχνες.
10. Περιλαμβάνει πολλές κινήσεις ποδιών.
Οι κινήσεις των ποδιών Σαολίν εφαρμόζονται ιδιαίτερα σε κρυφές επιθέσεις και χρησιμοποιούνται όταν τα χέρια των ασκούμενων είναι απασχολημένα, απλωμένα ή κλειδωμένα, ή όταν πιάνουν τον αντίπαλό τους. Δεδομένου ότι τα πόδια μπορούν να παράγουν τρομερή δύναμη, το Κουνγκ Φου Σαολίν αξιοποιεί την πλήρη απόδοση στην ικανότητα τους.
11. Οι ασκούμενοι βγάζουν σταθερές και ηχηρές κραυγές.
Ενώ ασκούνται σε ρουτίνες πολεμικών τεχνών, οι μοναχοί Σαολίν κατά διαστήματα βγάζουν δυνατές κραυγές. Ο σκοπός είναι να απελευθερώσουν την ενέργεια ή αλλιώς "Τσι" και τη δύναμη του σώματος που είναι αποθηκευμένη στο "Ταντιέν" καθώς και να εκφοβίσουν ή να αποσπάσουν την προσοχή του αντιπάλου.
12. Δίνεται έμφαση στην ενίσχυση τόσο της εσωτερικής όσο και τη σωματικής δύναμης.Το Σαολίν Κουνγκ Φου δίνει έμφαση τόσο στις τεχνικές Τσι Γκονγκ (Qi Gong) όσο και στις τεχνικές φυσικής προπόνησης για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της δύναμης, της θέλησης, του Τσι (Qi) και του συνολικού σθένους των ασκούμενων. Αυτά όλα ενοποιούνται στο Σαολίν Κουνγκ Φου.
13. Αναδεικνύει την αρχή της αρμονίας.
Το Σαολίν Κουνγκ Φου είναι μια σωματική άσκηση που όπως προαναφέρθηκε, εκτελείται υπό την καθοδήγηση της διαλογιστικής κατάστασης του Τσαν, ώστε ο νους και το σώμα να λειτουργούν ώς "ένα". Έτσι κάποιος είναι ικανός να θέσει σε εφαρμογή τις πολλές στρατηγικές ιδέες και τακτικές που περιλαμβάνει. Οι σοβαροί μελετητές δεν θα πρέπει ούτε να υπερεκτιμούν ούτε να υποτιμούν τις δυνατότητες των αντιπάλων τους. Θα πρέπει να είναι ταπεινοί, ήρεμοι και νηφάλιοι ώστε στις διάφορες στρατηγικές μάχης να παίρνουν σωστές αποφάσεις καθώς κάθε κίνηση που γνωρίζουν έχει τη δική της συγκεκριμένη χρήση και σε τελική ανάλυση πρέπει να χρησιμοποιείται για να φέρει την αρμονία και όχι τη συγκρουση.
Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο "Σαολίν Κουνγκ Φου" (έκδοση του 2020) του σεβάσμιου πατριάρχη του ναού Σαολίν, Σι Γιουνγκ Σιν
Ελεύθερη απόδοση: Χρήστος Παναγόπουλος (Γιαν Σαν) 34ής γενιάς μάχιμων Σαολίν - Δάσκαλος παραδοσιακού Σαολίν, Τάι Τσι και Τσι Γκονγκ στην Κόρινθο.
