Τα παλιά χρόνια η άσκηση του Κουνγκ Φου γινόταν σε μορφή σκιαμαχίας με ένα νοητό αντίπαλο και κινήσεις που προσομοίαζαν τεχνικές μάχης με ένα φανταστικό αντίπαλο. Οι τεχνικές συλλέγονταν σε ένα σύνολο (σειρά) κινήσεων έτσι σχεδιασμένο, ώστε να περιλαμβάνει όλα τα βασικά στοιχεία μια μάχης, όπως γροθιές (Τσουάν), λακτίσματα (Τουέι), κλειδώματα (Να) καθώς και ρίψεις (Σουάι). Με αυτόν τον τρόπο διατηρούσαν και μετέδιδαν οι δάσκαλοι, τις τεχνικές τους ζωντανές χωρίς να εξαρτώνται από κάποιο παρτενέρ, συνασκούμενο ή άλλον αντίπαλο. Αυτές οι μορφές άσκησης στις μέρες μας ονομάζονται "παραδοσιακές" και τις βρίσκουμε σε αρκετά συστήματα πολεμικών τεχνών που φέρουν κυρίως μια ιστορία.
Παράδειγμα οι μοναχοί Σαολίν ασκούνταν στα απόκρημνα βουνά της οροσειράς "Σουνγκ" που περιβάλλει το γνωστό μοναστήρι. Οι μοναχοί στις μέρες ειρήνης έπρεπε να διατηρούν τη φυσική τους κατάσταση ενθυμούμενοι τις τεχνικές μάχης που είχαν σχεδιάσει προσεκτικά έπειτα από παρατήρηση της φύσης (τρόποι άμυνας και επίθεσης διαφόρων ζώων) αλλά και τη μελέτη γενεών και γενεών πάνω σε πραγματικές συνθήκες υπεράσπισης τους.
Αυτός ο τρόπος συναντάται και σε άλλες μορφές πολεμικών τεχνών ,όπως το καράτε με τα λεγόμενα "Κατα" ή το ταεκβοντο με τα "Πουμσε" κ.α., αλλά ακόμα και στην κλασική πυγμαχία όπου ο αθλητής δεν έχει την ευκαιρία πάντα να εκπαιδεύεται με κάποιον αντίπαλο και πρέπει μόνος του να διατηρήσει τη φόρμα του και την φυσική του κατάσταση χτυπώντας στο αέρα (Shadow boxing).
Αυτός ο τρόπος της άσκησης στην Κίνα ονομάστηκε "Τάο Λου" (σε ελεύθερη μετάφραση, σειρά κινήσεων ή φόρμες) και πολλές φορές γινόταν απομονωμένα σε μικρούς βράχους ή σε μέρη με λίγο χώρο και μεγάλο βαθμό δυσκολίας στην ισορροπία και στην εκτέλεση των κινήσεων. Χαρακτηριστικά, για το Σαολίν Κουνγκ Φου υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι "αν έχεις ένα χώρο που μπορεί να κοιμηθεί ένα βόδι φτάνει για να εξασκηθείς".
Αυτό διατηρούσε τους μαχητές σε περιόδους απραξίας ετοιμότατους, ευέλικτους και δυνατούς και δεδομένου ότι για τους Σαολίν η εξάσκηση αποτελούσε μέρος των θρησκευτικών τους καθηκόντων, είναι αυτό που διατήρησε αναλλοίωτο το ιδιαίτερο αυτό πνεύμα καλλιέργειας του Κουνγκ Φου, ως τις μέρες μας.
Μάλιστα ακόμα και τα διάφορα στυλ της Κίνας, πήραν χαρακτηριστικά ανάλογα του τόπου εξάσκησής τους. Παράδειγμα στα νότια συστήματα του Κουνγκ Φου δεδομένου ότι ασκούνταν κοντά σε ποτάμια και λίμνες που το έδαφος ήταν περιορισμένο, παρατηρούμε ότι οι κινήσεις τους είναι κόφτες, μικρές και τα βήματα ελάχιστα, όπως το "Γούιν Τσουν" που ασκήθηκε κυρίως στο Νότο. Ενώ αντίθετα στα συστήματα που ασκούνταν στον βορρά, είχαν άπλετο χώρο για εξάσκηση και γι' αυτό το λόγο χαρακτηρίζονται από άλματα, ευρείες, μεγάλες κινήσεις και στοιχεία που ενσωματώνονται στο στυλ φορμών της λεγόμενης "Μακριάς Γροθιάς" (Chang Quan).
Παρά την πληθώρα των μορφών ανάλογα με την περιοχή και τη γενεαλογία του στυλ, κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι αυτές οι φόρμες, άσχετα με τη μορφή, πρέπει να εκτελούνται με μαχητικό πνεύμα καθώς και να διατηρούν το πάθος και την ένταση μιας πραγματικής μάχης. Οι κινήσεις πρέπει να οδηγούν αποτελεσματικά το "Τσι" (Ενέργεια) μέσω του "Γι" (Πρόθεση) ώστε να παραχθεί "Τζίν" (έργο - δύναμη ). Άρα, με άλλα λόγια είναι απαραίτητη η συγκέντρωση ώστε οι κινήσεις να είναι ακριβείς, με την κατάλληλη ταχύτητα και δύναμη για να είναι αποτελεσματικές όπως σε περίπτωση πραγματικής μάχης.
Ο δάσκαλος Wu Nanfang της παραδοσιακής μορφής άσκησης του Σαολίν Κουνγκ Φου Σιν Γι Πα (Xin Yi Ba) θέλοντας να μας δώσει το κατάλληλο πνεύμα που πρέπει να εκτελούνται οι παραδοσιακές μορφές άσκησης μας λέει:
"Μην κινείς απλώς τα χέρια, κίνησε το σώμα"
"Μην κινείς απλώς το σώμα, κίνησε την καρδιά"
Παρά τα πλεονεκτήματα και τις ανέσεις της σύγχρονης καθημερινότητας, επιπλέον των περιορισμών εξαιτίας της πανδημίας, ο υπερβολικά καθιστικός τρόπος ζωής μας έχει κάνει νευρικούς και μας έχει γεμίσει ένα αίσθημα του ανεκπλήρωτου.
Ο παραδοσιακός τρόπος εξάσκησης των πολεμικών τεχνών, παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει δεχτεί έντονη κριτική ως προς την αποτελεσματικότητα του εξαιτίας της στροφής του ενδιαφέροντος σε πιο "βαριά" θεάματα αγώνων ωμής βίας, καταλήγει να είναι απαραίτητος όσο ποτέ. Αλλωστε μην ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε Πολεμική "Τέχνη". Εξαιτίας των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας της πανδημίας (περιορισμών των επαφών, καραντίνες, απομόνωση κλπ) ένας τέτοιος τρόπος άσκησης, όχι μόνο είναι απαραίτητος αλλά και απόλυτα αναγκαίος. Επιστροφή στις ρίζες λοιπόν με τον παλιό καλό αλλά και άκρως επίκαιρο τρόπο, τον "παραδοσιακό".
Χρήστος Παναγόπουλος
Δάσκαλος παραδοσιακού Σαολίν Κουνγκ Φου, Τάι Τσι και Τσι Γκονγκ στην Κόρινθο
