Γενικά οι Πολεμικές Τέχνες στο ευρύ κοινό είναι συνυφασμένες με τη βία και αυτοί που δεν ασχολούνται, στην άκρη του μυαλού τους όταν μιλούν για πολεμικές τέχνες, έχουν ένα τύπο που ξέρει να "βαράει"... Πολλοί γι' αυτό το λόγο ίσως να τις φοβούνται και λίγο. Πολεμικές Τέχνες ίσον Σκληρός ανταγωνισμός που κάποιος προσπαθεί να επικρατήσει έναντι σε άλλον (ή και σε άλλους). Είναι όμως αυτή η πραγματική έννοια των πολεμικών τεχνών;
Πριν κάνω προσωπικές εκτιμήσεις ας δούμε μια ενδιαφέρον προσέγγιση από την ετυμολογία της λέξης που αναφέρεται στις "Πολεμικές Τέχνες" από την Κινεζική παράδοση που είναι και διάσημη άλλωστε για αυτές.
Ο Κινέζικος χαρακτήρας "Γου" 武 (Wu) χρησιμοποιείται συνήθως ως επίθετο που αναφέρεται στο να προσδιορίσει κάτι ως "στρατιωτικό", "μαχητικό" ή "πολεμικό" και σημαίνει επίσης ότι κάποιος είναι μαχητικός, γενναίος, θαρραλέος, ισχυρός ή "τρομερός". Επίσης, δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό και αναφέρεται στο "πάτημα", "βήμα", ή "μονοπάτι".
Το 武 (Wu) σχηματίζεται από το συνδυασμό των χαρακτήρων 止 (Zhi) και 戈 (Ge). Είναι μια αρχαία έκφραση για τον κινεζικό πέλεκυ ή δόρυ, ενώ 止 (Zhi) σημαίνει στο "να σταματήσει" και αναφέρεται σε ένα πόδι.
Ενώ μία ερμηνεία του 武 (Wu) είναι ότι μπορεί να αναφέρεται αρχικά σε έναν άνθρωπο με τα πόδια που κρατά ένα δόρυ, ένας ορισμός που βρέθηκε σε αρχαίο κινεζικό ιστορικό κείμενο "Το χρονικό της Άνοιξης και του Φθινόπωρου" μιλάει απευθείας για τις ηθικές αρχές που σχετίζονται με τις πολεμικές τέχνες και βρίσκονται στην καρδιά του παραδοσιακού κινεζικού πολιτισμού.
Ο όρος "Τζι Κε Γουέι Γου" 止戈為武 (Zhi Ge Wei Wu), κυριολεκτικά σημαίνει "να σταματήσει το δόρυ του πολέμου" και εκφράζει την κινεζική αντίληψη ότι οι πραγματικές πολεμικές τέχνες έχουν την δυνατότητα να σταματήσουν ή να αποτρέψουν τον πόλεμο ή τη βία.
Η φράση αργότερα πήρε επίσης την έννοια ότι οι αληθινές πολεμικές τέχνες είναι ικανές να υποστηρίξουν και την άλλη πλευρά της λύσης χωρίς την χρήση βίας.
Επίσης, οι Κινεζικές πολεμικές τέχνες δεν αφορούν μόνο τις τεχνικές και τις στρατηγικές μάχης, επίθεσης και αυτοάμυνας, αλλά περιλαμβάνουν ακόμα τη φροντίδα της υγείας, της καλής φυσικής κατάστασης, της μακροζωίας ακόμα και την ικανότητα του ατόμου για αυτοίαση.
Κεντρικό ρόλο σε αυτά τα θέματα είναι η καλλιέργεια της αρετής και η εκδήλωση των ευγενικών - ηθικών αρχών που έχουν τηρηθεί κατά τη διάρκεια μιας μάχης, κάθε είδους.
Η φράση 文武雙全 (Wen Wu Shuang Quan) περιγράφει κάποιον που είναι ιδιαίτερα ικανός τόσο ως μελετητής όσο και ως πολεμιστής - κάποιος δηλαδή που έχει κυριαρχήσει τόσο "την πένα" όσο και το "ξίφος".
Ο αξιομνημόνευτος μοναχός και πρώην ηγούμενος του μοναστηριού Σαολίν Σι Σου Σι έλεγε χαρακτηριστικά:
Η εκμάθηση της ηθικής του πολεμιστή πρέπει να έρχεται πρώτη, (Xi Wude Wei Xian 习武德為先) όπως επίσης "Το Shaolin είναι ο Chan (Ζεν), όχι Quan (Γροθιά)" (Shaolin Shi Chan, Bu Shi Quan 少林 是禅不是拳)
Συνεπώς βλέπουμε ξεκάθαρα ότι τουλάχιστον για τους Κινέζους, οι πολεμικές τέχνες είναι φτιαγμένες για να αποτρέψουν τη βία όχι να την προάγουν. Αν χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί πρέπει να χρησιμοποιηθεί με σοφία, ηθική και στρατηγική, όχι τυφλά και με ενστικτώδη τρόπο.
Ο μαχητής έχει την υποχρέωση να αντιδράσει στην ωμή βία με τέχνη, με τρόπο να έχει τις δυνατότερες ελάχιστες απώλειες και από τις δύο πλευρές γιατί προέχει η ζωή και όχι ο αφανισμός.
Αυτός που "γνωρίζει" έχει διπλή ευθύνη για το πως αντιδρά στις δυσάρεστες καταστάσεις των όμοιών του και στις διάφορες συγκυρίες. Οφείλουμε με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια να πετυχαίνουμε το μέγιστο αποτέλεσμα όπως μας διδάσκει άλλωστε και η Τέχνη της Ύψιστης Αρχής της ισορροπίας του Γιν και του Γιανγκ, το Τάι Τσι, "Με τέσσερις ουγγιές δύναμης να αποτρέπουμε ένα τόνο".
Να θυμόμαστε ότι πάντα θα βρεθεί ένας πιο δυνατός από εμάς στο δρόμο μας όσο έτοιμοι και προετοιμασμένοι είμαστε γι αυτό πρέπει να είμαστε πάντα ταπεινοί.
Το Κινεζικό αρχαίο κείμενο "Τάο Τσι Τσινγκ" αναφέρει ότι στη φύση το εύκαμπτο και το ευλύγιστο επικρατεί (γιατί προσαρμόζεται), αντίθετα το σκληρό και άκαμπτο σπάει.
Ο ίδιος ο όρος "Πολεμικές Τέχνες" για πολλούς δεν είναι δόκιμος γιατί λένε ότι δεν είναι δυνατόν να είναι τέχνη κάτι που έχει να κάνει με τη βία… Ωστόσο ο ασκούμενος σε αυτές, πρέπει να πρεσβεύει ότι αυτό όχι μόνο είναι δυνατό, αλλά και απαραίτητο ώστε να εξαλειφθεί η σύγκρουση γύρω μας όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχολογικά.
Έτσι οι Πολεμικές Τέχνες οφείλουν να είναι ένας παράγοντας που ευνοεί το να συνυπάρχουμε ειρηνικά με τους συνανθρώπους μας και αυτό το σκοπό έχουν να υπηρετήσουν, να εξευγενίσουν τα άγρια ένστικτα της επικράτησης και την επιβολής. Να αποβάλουμε τους παιδικούς φόβους και τις εσωτερικές εντάσεις που δημιουργούνται από αυτόν και να εξομαλύνουμε τις αντιθέσεις που δημιουργούν σύγκρουση και ανισορροπία γύρω μας.
Όσοι ασκούμε τις Πολεμικές Τέχνες ας υπηρετούμε τον σκοπό αυτό και ας δώσουμε πίσω την αξία που δικαιούται ο όρος αυτός ώστε να είμαστε ένα φωτεινό παράδειγμα και όχι οι γραφικοί τύποι που απλώς ξέρουν να "δέρνουν".
Κλείνω με τον κλασικό χαιρετισμό του Κουνγκ Φου όπου η παλάμη σταματάει τη γροθιά όπου προσωπικά μου αρέσει να τον ερμηνεύω ως «έλεγχο της "δύναμης (γροθιά) μέσω της "πειθαρχίας" (παλάμη)».
Χρήστος Παναγόπουλος
Δάσκαλος Παραδοσιακού Σαολίν Κουνγκ Φου, Τάι Τσι & Τσι Κονγκ στην Κόρινθο
