Το μπούντο είναι προσωπικό. Μοιάζει αυτονόητο όμως είναι μια αλήθεια που συχνά ξεχνιέται σε έναν κόσμο γεμάτο βαθμούς, τίτλους, τουρνουά και βραβεία.Το μπούντο δεν έχει σχέση με αυτά. Το μπούντο έχει σχέση με το να εξελίσσεις τις δεξιότητές σου και, αν είσαι τυχερός, με το να βρεις έναν Δρόμο που μπορείς να ακολουθήσεις. Το μπούντο έχει σχέση μ’ εσένα και αυτό μπορεί να ακούγεται εγωιστικό: δεν είμαστε οι βαθμοί μας, οι τίτλοι μας, οι νίκες μας στα τουρνουά ή τα ωραία βραβεία. Όλα αυτά είναι στολίδια που κρεμιούνται πάνω μας όπως κρεμιούνται σε ένα δέντρο –αν κατεβάσεις τα στολίδια, το δέντρο παραμένει δέντρο.
Συναντάω ανθρώπους που αγχώνονται τόσο πολύ για τους βαθμούς τους ή για το αν θα περάσουν τις επόμενες εξετάσεις τους που το μπούντο τους γίνεται ένα χάος γεμάτο στρες. Η άσκηση στο μπούντο θα πρέπει να σε κάνει πιο ήρεμο και με πιο ισορροπημένη οπτική απέναντι στα πράγματα. Είναι εύκολο να το ξεχάσεις αυτό όταν αφιερώνεις πολύ χρόνο στην προετοιμασία για τις εξετάσεις για έναν βαθμό και χρήματα και κόπο προκειμένου να μπορέσεις να πας σε μια μακρινή πόλη να τις δώσεις.
Ένα μεγάλο μέρος της προπόνησης μπορεί να αναλωθεί στην προετοιμασία για εξετάσεις. Στην Ομοσπονδία Κέντο, στην αρχή υπάρχουν εξετάσεις κάθε χρόνο οπότε οι καινούριοι μαθητές έχουν την αίσθηση ότι βρίσκονται σε μια μόνιμη κατάσταση προετοιμασίας και έτσι, στη δίνη της κατάστασης αυτής ξεχνούν ότι το αντικείμενο του ιάι, για παράδειγμα, δεν είναι οι εξετάσεις και οι βαθμοί. Οι βαθμοί θα πρέπει να είναι μια αναγνώριση όσων έχεις μάθει και όχι μια επιβεβαίωση του εγώ σου όμως είναι δύσκολο να τα διαχωρίσεις αυτά όταν έχεις περάσει έναν χρόνο ή και παραπάνω προετοιμασίας για την εξέταση. Είτε είναι θετικά, είτε αρνητικά, έχοντας αφιερώσει όλον αυτόν τον χρόνο στη διαδικασία, τα αποτελέσματα της εξέτασης μπορούν να επισκιάσουν τα αποτελέσματα του χρόνου που έχεις αφιερώσει στην ίδια την εξάσκηση και τη βελτίωσή σου.
Στο μπούντο, όπως και σε όλα τα ντο (道), τους δρόμους, δεν υπάρχει κάποιος τελικός στόχος στον οποίο φτάνεις. Ο στόχος είναι να ασκείσαι κάθε μέρα και κάθε μέρα να γίνεσαι κάπως καλύτερος στο μπούντο και στη ζωή σου. Η διαδικασία της βελτίωσης δεν έχει τελικό σημείο· ζώντας σε έναν κόσμο που τα πάντα είναι εστιασμένα στο αποτέλεσμα και που διαρκώς διαγράφουμε τα επιτεύγματά μας από τις λίστες μας δίνοντας έμφαση στο αποτέλεσμα, συχνά αγνοώντας οτιδήποτε άλλο, αυτού του είδους το σκεπτικό συχνά παραβλέπεται και πετιέται στην άκρη.
Το μπούντο δεν περιορίζεται σε κάποιον συγκεκριμένο στόχο. Μέρος του οράματος της εξάσκησης σε κάτι που είναι ένας δρόμος, ένα μονοπάτι, είναι η ιδέα ότι οι δρόμοι στην πραγματικότητα δεν τελειώνουν. Μπορείς πάντα να συνεχίζεις, άλλοτε προς την ίδια κατεύθυνση και άλλοτε προς κάποια άλλη. Το μονοπάτι δεν έχει τελικό σημείο. Ασκούμαστε. Προπονούμαστε. Κάνουμε τον εαυτό μας καλύτερο. Ως άνθρωποι ποτέ δεν ολοκληρώνουμε την ωρίμανση και την αλλαγή μας. Μια από τις ιδέες που περιέχονται στο ντο, είναι ότι μπορούμε να επηρεάσουμε τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουμε: δεν είμαστε καταδικασμένοι στις τυχαίες επιρροές που πετάει η ζωή επάνω μας. Μπορούμε να κάνουμε συνειδητές επιλογές σχετικά με το πώς θα αλλάξουμε και πώς θα ωριμάσουμε. Κάθε μέρα, η ζωή μάς αλλάζει –είμαστε απλώς πηλός που παίρνει σχήμα από τις εμπειρίες μας χωρίς να συμμετέχουμε σ’ αυτό που γινόμαστε; Το μπούντο, και όλοι οι δρόμοι, επιμένουν ότι μπορούμε να επιλέξουμε πώς αλλάζουμε και να επηρεάσουμε αυτό που γινόμαστε.
Για καθέναν από εμάς, το ταξίδι είναι προσωπικό. Η άσκηση είναι προσωπική. Τα μαθήματα είναι προσωπικά. Οι αλλαγές είναι πολύ προσωπικές. Αν μείνεις αρκετά σε ένα καλό ντότζο, θα δεις νέους μαθητές, άτολμους και αβέβαιους για τον εαυτό τους να μεταμορφώνουν τον νου και το σώμα τους. Αν το επιτρέψουμε και αν αφιερώσουμε προσπάθεια σ’ αυτό, το κέικο, η εξάσκηση, μπορεί να αλλάξει θεμελιωδώς αυτό που είμαστε. Η πιο συνηθισμένη μεταμόρφωση είναι αυτή κατά την οποία ένα άτομο συνεσταλμένο και χωρίς αυτοπεποίθηση στο σώμα του, γίνεται ικανό και αποκτά σιγουριά στη σωματική επαφή με τους άλλους. Αυτή είναι η εμφανής μεταμόρφωση –πώς αλλιώς μπορεί να μας μεταμορφώσει η εξάσκηση στο μπούντο;
Νομίζω ότι το μπούντο μπορεί να μας βοηθήσει να αλλάξουμε κάθε κομμάτι μας. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να φέρουμε στο ντότζο το κομμάτι που θέλουμε να αλλάξουμε. Όπως ο μόνος τρόπος να αλλάξω τις ικανότητές μου στον χειρισμό του ξίφους ή του ραβδιού είναι να έχω μαζί μου αυτό που θέλω να αλλάξω και να ασκούμαι σ’ αυτό, αν θέλω να αλλάξω κάτι που δεν είναι τόσο προφανές όσο ένα κόψιμο με το σπαθί ή ένα χτύπημα με το ραβδί ή μια γροθιά ή μια ρίψη, πρέπει και αυτό να το πάω στο ντότζο και να αρχίσω να το δουλεύω.
Στο Κόντοκαν Τζούντο, μια από τις βασικές αρχές είναι η ιδέα του τζίτα κιοέι (自他共栄) που συχνά μεταφράζεται “κοινή ωφέλεια και ευημερία”. Δεν έχω δει πολλούς ανθρώπους να έρχονται στο ντότζο θέλοντας να αλλάξουν τον εαυτό τους έτσι ώστε οι πράξεις τους να προκαλέσουν κοινή ωφέλεια στους ίδιους και στους συνασκούμενούς τους όμως έχω δει πολλούς ανθρώπους να το μαθαίνουν αυτό έμμεσα, μένοντας στο ντότζο, και να αρχίζουν να το ενσωματώνουν στον εαυτό τους. Αρχίζουν να σκέφτονται πόσο άμεσα η προσοχή ή η απροσεξία τους επηρεάζει τους ανθρώπους που ασκούνται μαζί τους και που τους εμπιστεύονται ότι μπορούν να ασκηθούν μαζί χωρίς να βλάψουν ο ένας τον άλλον (
https://budobum.blogspot.com/2013/08/trust-in-dojo.html)*. Και έχω δει ανθρώπους που ήταν δυνατοί και που αγνοούσαν τους άλλους να προπονούνται και να γίνονται δυνατοί αλλά ευγενικοί και ευαίσθητοι απέναντι στους άλλους.
Η ιστορία του αδύναμου, συνεσταλμένου ατόμου που έρχεται στο ντότζο και μαθαίνει πώς να γίνει ένας δυνατός και γεμάτος αυτοπεποίθηση μαχητής είναι συνηθισμένη (και αληθινή!) όμως πώς αλλιώς μπορούμε να αλλάξουμε τον εαυτό μας μέσω της εξάσκησης; Το καταπληκτικό με το κέικο του μπούντο είναι ότι πρόκειται για μια χρονική περίοδο, αφιερωμένη στο να αλλάξουμε τα κομμάτια του εαυτού μας που θέλουμε να αλλάξουμε. Αυτό είναι που κάνει την άσκηση τόσο προσωπική: αφιερώνουμε χρόνο και κόπο και τα κατευθύνουμε στο να αλλάξουμε τον εαυτό μας με κάποιον τρόπο. Οι προοπτικές για ατομική εξέλιξη και μεταμόρφωση είναι τεράστιες.
Δεν είμαστε απλώς πηλός που παίρνει σχήμα από αυτό που μας συμβαίνει. Μπορούμε να κάνουμε επιλογές, σχετικά με αυτό που γινόμαστε και σχετικά με τον τρόπο που αλλάζουμε. Αυτοί που δουλεύουν στην εξέλιξη του εαυτού τους, αυτοί που δουλεύουν την ταπεινότητα, τη χάρη, την καλοσύνη και τη συμπόνοια συνήθως καταφέρνουν να γίνουν πιο ταπεινοί, να αποκτήσουν περισσότερη χάρη, να γίνουν πιο καλοί και πιο συμπονετικοί. Το μπούντο είναι ένας τρόπος να επικοινωνείς με τον κόσμο, ένας τρόπος να αντιμετωπίζεις αυτά που συμβαίνουν γύρω σου και πώς να διαχειρίζεσαι τις πιέσεις και το χάος της ζωής. Η εξάσκηση στο μπούντο επηρεάζει πώς σχετιζόμαστε με τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν.
Το μπούντο είναι προσωπικό. Έχει να κάνει με το πώς εξελισσόμαστε και πώς βελτιώνουμε αυτό που είμαστε. Δεν είναι τα φανταχτερά πράγματα που βλέπει κανείς στο εξωτερικό του, οι βαθμοί και οι ζώνες και τα βραβεία και τα κύπελα. Είναι το ποιοι είμαστε και πώς αντιμετωπίζουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους γύρω μας και τελικά, αυτό φέρνει πολύ περισσότερη ικανοποίηση από οποιονδήποτε βαθμό ή από οποιαδήποτε βιτρίνα γεμάτη τρόπαια.
Ο Πίτερ Μπόιλαν ασχολείται με τις ιαπωνικές πολεμικές τέχνες από το 1986 και είναι κάτοχος 5ου νταν ιάιντο, 4ου νταν τζόντο και 3ου νταν Κόντοκαν Τζούντο ενώ παράλληλα μελετάει Σίντο Μούσο-ρίου Τζο και διδάσκει Σίντο Χατακάγκε-ρίου Χέιχο της οποίας είναι πιστοποιημένος εκπαιδευτής. Έχει ζήσει 7 χρόνια στην Ιαπωνία την οποία και συνεχίζει να επισκέπτεται τακτικά για την εξάσκησή του και από το 1998. Τέλος, διατηρεί το μπλογκ «The Budo Bum» στο οποίο αναρτήθηκε αρχικά το παραπάνω κείμενο (
https://budobum.blogspot.com/2018/07/budo-is-personal.html)· μια ανθολογία από το μπλογκ αυτό, με τίτλο “Musings Of A Budo Bum” εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2017.
*
η ελληνική μετάφραση του άρθρου
