Από την αρχαιότητα, οι Ταοϊστές είχαν εντοπίσει τη στενή σχέση ανάμεσα στο περιβάλλον και τον άνθρωπο. Η ισορροπία του γιν και του γιάνγκ, η εναρμόνιση με τον κύκλο των εποχών (θεωρία των Πέντε Στοιχείων) και οι Τρεις Θησαυροί της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής (τσι/βιοενέργεια, σεν/πνεύμα, τζινγκ/ουσία) αποτελούν μέχρι σήμερα το κλειδί για την υγεία, τη μακροζωία και την πρόληψη των ασθενειών προτού αυτές εκδηλωθούν.
Το καλοκαίρι, εποχή γιάνγκ, συνδέεται με το σεν (πνεύμα), την καρδιά (γιν όργανο) και το λεπτό έντερο (γιάνγκ όργανο) και είναι περίοδος ωρίμανσης αλλά και πνευματικής ωριμότητας, συμπόνοιας και αγάπης. Αποσπάσματα από το κλασσικό αρχαίο κείμενο ιατρικής Χουάνγκ Ντι Νέι Τζινγκ (Ο Εσωτερικός Κανόνας του Κίτρινου Αυτοκράτορα), μας δίνουν αναλυτικές εξηγήσεις για το ρόλο του γιάνγκ τσι, του σεν, της καρδιάς και συμβουλές για τη διατήρηση της υγείας το καλοκαίρι:
«Τους μήνες του καλοκαιριού η ουράνια ενέργεια κατεβαίνει και η γήινη ενέργεια υψώνεται. Όταν αυτές οι ενέργειες ενωθούν, υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Σαν αποτέλεσμα, τα φυτά ωριμάζουν και τα ζώα, τα λουλούδια και τα φρούτα εμφανίζονται σε αφθονία
Μπορεί κανείς να κοιμάται λίγο πιο αργά αυτή την εποχή του χρόνου και να σηκώνεται νωρίς το πρωί. Πρέπει να απέχει από το θυμό και να είναι φυσικά δραστήριος, να αφήνει το δέρμα να αναπνέει και να προφυλάσσει το τσι από στασιμότητα. Μπορεί να εντρυφεί σε δραστηριότητες λίγο παραπάνω απ' ότι τις άλλες εποχές, αλλά να μην είναι υπερδραστήριος. Συναισθηματικά, είναι σημαντικό να είναι χαρούμενος και ανέμελος και να μην κρατάει μνησικακίες, ώστε η ενέργεια να μπορεί να ρέει ελεύθερα και να επικοινωνεί ανάμεσα στο εξωτερικό και το εσωτερικό. Με αυτό τον τρόπο, η ασθένεια θα απόφευχθεί το φθινόπωρο. Η καλοκαιρινή εποχή της φωτιάς και της καρδιάς περιλαμβάνει επίσης το τέλος του καλοκαιριού, που αντιστοιχεί στο στοιχείο της γης. Προβλήματα το καλοκαίρι θα προκαλέσουν βλάβη στην καρδιά και θα εκδηλωθούν το φθινόπωρο. (...)
Το καλοκαίρι, ο καιρός είναι γενικά ζεστός και όταν υπάρχει υπερβολική ζέστη παράγει φωτιά, που μπορεί να κάψει και να καρβουνιάσει πράγματα, παράγοντας την πικρή γεύση. Ουσίες που έχουν πικρή γεύση μπορούν να καθαρίσουν την καρδιά. Η καρδιά κυβερνάει το αίμα, η φωτιά παράγει τη γη, η καρδιά έχει άνοιγμα στη γλώσσα και επομένως λεπτές αλλαγές στην καρδιά μπορούν να αντανακλώνται στη γλώσσα.
Ο ζεστός καιρός, η φωτιά του πλανήτη, τα αιμοφόρα αγγεία, το κόκκινο χρώμα, το γέλιο και η χαρά, συνδέονται όλα με την καρδιά. Η καρδιά ή το στοιχείο της φωτιάς εκδηλώνεται συναισθηματικά ως χαρά, αλλά υπερβολική χαρά μπορεί να προκαλέσει εξάντληση του τσι της καρδιάς. (...) Η καρδιά είναι ο κυβερνήτης των οργάνων και αντιπροσωπεύει τη συνείδηση/συναίσθηση της ύπαρξής μας. Είναι υπεύθυνη για την ευφυϊα, τη σοφία και την πνευματική μεταμόρφωση. (...) Αν το πνεύμα (σεν) είναι καθαρό, όλες οι λειτουργίες των υπολοίπων οργάνων θα είναι φυσιολογικές. (...)
Το καθαρό γιάνγκ τσι φτάνει στα αισθητήρια ανοίγματα, επιτρέποντας σε κάποιον να δει, να ακούσει, να μυρίσει, να αισθανθεί και να αποκρυπτογραφήσει όλες τις πληροφορίες, ώστε το σεν να παραμείνει καθαρό και κεντραρισμένο. (...) Το γιν είναι η ουσία των οργάνων και η πηγή του τσι. Το γιάνγκ προστατεύει το σώμα από παθογένειες και κάνει τους μυς να δουλεύουν. (...) Το γιάνγκ τσι μετασχηματίζει το τζινγκ/ουσία για να θρέψει το σεν και εναρμονίζεται με το γιν τσι για να υποστηρίξει τους τένοντες. (...) Αν το γιν και το γιάνγκ χωριστούν, το τζινγκ και το σεν θα αφήσουν επίσης το ένα το άλλο. (...)
Το καλοκαίρι, εάν συμβεί υπερβολική εφίδρωση στη ζέστη, το τσι θα ξεφύγει, η ανάσα θα γίνει γρήγορη και θα νιώθει κανείς εκνευρισμένος. Αυτό συμβαίνει όταν η ζέστη επιτίθεται στο εξωτερικό μέρος. Εάν η καλοκαιρινή ζέστη επιτεθεί και εισέλθει στο εσωτερικό, θα επηρεάσει το νου και το πνεύμα, προκαλώντας σύγχυση, ψέλλισμα και πυρετό. Για ανακούφιση, οι πόροι πρέπει να ανοίξουν για να αποβάλουν τη ζέστη. (...)
Όταν κανείς έχει εξάντληση και υπερκόπωση, το γιάνγκ θα υπερθερμανθεί. Αυτό τελικά θα εξαντλήσει το γιν και το τζινγκ. Εάν αυτό συνεχιστεί το καλοκαίρι, τα σωματικά υγρά και το γιν θα στερέψουν. Αυτό προκαλεί θολή όραση και συμφόρηση αυτιών. Αν κανείς τότε παραδοθεί σε υπερβολικό θυμό, θα αναγκάσει την ενέργεια να ρέει απρόσεχτα, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος στο κεφάλι. Όταν συμβαίνει αυτού του είδους μπλοκάρισμα, είναι λόγω πάλης ανάμεσα στο τσι και το αίμα. (...) Αν κάποιος δεν ιδρώνει και δε δροσίζεται κατά το καυτό καλοκαίρι, ασθένειες θα αναπτυχθούν το επόμενο φθινόπωρο. (...)
Οι σοφοί μπορούσαν να καλλιεργούν την ενέργεια γιάνγκ την άνοιξη και το καλοκαίρι και να συντηρούν την ενέργεια γιν το φθινόπωρο και το χειμώνα. Ακολουθώντας τη συμπαντική σειρά, η ανάπτυξη συμβαίνει φυσιολογικά. Αν αυτή η φυσική τάξη αγνοηθεί, η βάση της ζωής κάποιου βλάπτεται και η αληθινή του ενέργεια παρακμάζει. Επομένως, η αλλαγή του γιν και του γιάνγκ κατά τις τέσσερις εποχές είναι η ρίζα της ζωής, της ανάπτυξης, της αναπαραγωγής, της γήρανσης και της καταστροφής. Με το να σέβεται κανείς αυτό το φυσικό νόμο, μπορεί να ζήσει ελεύθερος από ασθένειες. (...) Αυτό είναι το Ταό, ο Τρόπος της Ζωής»
Ευγενία Αναστασοπούλου
