Ο Σενσέι Νακαγκάουα Τάιζο στο σιδηρουργείο του, γύρω στο 1997. Copyright Peter Boylan 1997
Ο αγαπημένος μου φίλος και μέντορας, ο Νακαγκάουα Τάιζο πέθανε στις 16 Νοεμβρίου του 2017 σε ηλικία 85 ετών. Ο Σενσέι Νακαγκάουα ήταν καλλιτέχνης και δάσκαλος πρώτης διαλογής και ένας κατασκευαστής σπαθιών που έφτιαχνε ξίφη εξαιρετικά όμορφα και εξαιρετικά λειτουργικά. Ήταν ακόμα, ένας από τους πιο ευρυμαθείς ανθρώπους που είχα γνωρίσει σχετικά με την ιαπωνική τέχνη και τον ιαπωνικό πολιτισμό και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις αναμνήσεις μου από αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο.
Τον Σενσέι Νακαγκάουα τον γνώρισα την άνοιξη του 1993, ενώ εργαζόμουν για το πρόγραμμα JET στην Ιαπωνία. Η αδελφή μου κι εγώ επιστρέφαμε με το ποδήλατο στο σπίτι μας από το κουρείο στο Γιοκαΐτσι της Σίγκα (εκεί έμενα τότε) και στη διαδρομή πρόσεξα έναν άντρα που ακόνιζε κάτι σε έναν τεράστιο παλιού στιλ τροχό, τον μεγαλύτερο που είχα δει ποτέ. Σταματήσαμε και κοιτάζαμε τον τεράστιο τροχό και μετά από λίγο πρόσεξα τι ήταν αυτό που ακόνιζε: έμοιαζε με σπαθί όμως δε θα μπορούσε να είναι γιατί τα όπλα και τα σπαθιά ήταν παράνομα στην Ιαπωνία, έτσι δεν είναι; Και ενώ τα σκεφτόμουν αυτά, ο τύπος που ακόνιζε σήκωσε το κεφάλι, μας πρόσεξε και μας έκανε νόημα να τον περιμένουμε να τελειώσει.
Όντως τελείωσε μετά από λίγο, μας συστήθηκε ως “Νακαγκάουα” και μετά μας κάλεσε επάνω για τσάι: ζούσε στον δεύτερο όροφο του διώροφου μεταλικού κτιρίου πίσω από το εργαστήριο που δούλευε -ανεβήκαμε μια απότομη μεταλλική σκάλα που υπήρχε στο εξωτερικό του κτιρίου. Μέσα υπήρχε ένα μικρό δωμάτιο γεμάτο βιβλία και αντίκες και γιούμι (ιαπωνικά τόξα) και αφίσες για εκθέσεις σπαθιών και γάτες. Και σπαθιά. Ως επί το πλείστον ήταν γεμάτο σπαθιά και είχε έναν σωρό μισοτελειωμένες λάμες σε μια γωνιά του δωματίου, γεγονός που με έπεισε γρήγορα ότι τα σπαθιά πρέπει τελικά να είναι νόμιμα στην Ιαπωνία.
Ο Νακαγκάουα-σαν μας έφτιαξε τσάι και αρχίσαμε να μιλάμε. Έβγαλε ένα τελειωμένο σπαθί και άρχισε να μας δείχνει διάφορα σημεία του· πέρα από το γεγονός ότι η ομορφιά του σου έκοβε την ανάσα, δεν μπορούσα να το εκτιμήσω γιατί δεν ήξερα τι κοίταζα. (Θυμηθείτε ότι μέχρι πριν από μερικά λεπτά, πίστευα ότι τα σπαθιά είναι παράνομα.) Μας έδειξε κάνα-δυο άλλες λεπίδες και μας έδειξε τον σωρό με τις λάμες που ήταν οι πειραματισμοί του καθώς οι γάτες έκαναν βόλτα μπροστά από τα μισοτελειωμένα σπαθιά και τίναζαν τις ουρές τους πάνω στα τελειωμένα.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα καθαρίζει ένα από τα σπαθιά του. Copyright Peter Boylan 2018
Πολύ λίγα πράγματα θυμάμαι από εκείνη την πρώτη συνάντηση, εν μέρει επειδή είχα στην Ιαπωνία λίγο πάνω από έναν χρόνο και οι συζητήσεις ήταν ακόμα δύσκολες για μένα –ακόμα κοίταζα πολλές λέξεις στο άψογο, καινούριο ηλεκτρονικό μου λεξικό (δώρο θεού μετά από το χάρτινο που κουβάλαγα πάντα μαζί μου)- και θυμάμαι ότι μου έδωσε την κάρτα του, η οποία με βοήθησε να καταλάβω τι μου έλεγε (μου επιβεβαίωσε ότι ήταν κατασκευαστής σπαθιών!) και μου είπε ότι το όνομά του ήταν “Τάιζο”. Ακόμα ήμουν πολύ άσχετος στην κατανόηση της ιαπωνικής εθιμοτυπίας όμως αποφάσισα ότι ένας τύπος που είχε την άδεια να κατασκευάζει σπαθιά, έχριζε περισσότερου σεβασμού από ένα απλό “Νακαγκάουα-σαν” οπότε τον προβίβασα σε “Νακαγκάουα Σενσέι” το οποίο μου φάνηκε πιο ταιριαστό. Όταν φύγαμε, μας προσκάλεσε να ξαναπάμε όποτε θέλαμε (τουλάχιστον αυτό κατάλαβα) και ως αποχαιρετιστήριο δώρο, μας έδωσε ένα ζευγάρι παλιά κύπελα για μακαρόνια σόμπα από την περίοδο Έντο.
Η κάρτα του Σενσέι Νακαγκάουα Από τότε, άρχισα να επισκέπτομαι τον Σενσέι όποτε μπορούσα. Δίδασκα αγγλικά στα γυμνάσια της περιοχής οπότε τον επισκεπτόμουν μετά τη δουλειά και τα σαββατοκύριακα. Η υπομονή του Σενσέι απέναντι στα κακά ιαπωνικά μου, με εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα: αν δούλευε στο σιδηρουργείο του, χαιρόταν πολύ όταν πήγαινα να βλέπω και από την πλευρά μου, ήμουν κατενθουσιασμένος που μπορούσα να το κάνω. Μέσω του Σενσέι μπόρεσα να δω πολλά καταπληκτικά σπαθιά καθώς διάφοροι του έφερναν συχνά σπαθιά για να τα δει και να τα εκτιμήσει. Είχε πολλούς φίλους συλλέκτες από την περιοχή και μερικές φορές τους επισκεπτόμασταν παρέα -ήθελα να καταλάβω περισσότερα για τα πανέμορφα σπαθιά που έβλεπα και έπιανα οπότε είχα βρει ένα αντίτυπο του “
The Craft Of the Japanese Sword” των Λέον Καπ και Γιοσίντο Γιοσιχάρα και το διάβαζα. Οι συζητήσεις μας γύρω από τα σπαθιά γρήγορα έγιναν πολύ πιο ενδιαφέρουσες και περίπλοκες καθώς το δικό μου λεξιλόγιο σχετικά μ’ αυτά γινόταν καλύτερο όμως ο Σενσέι ήταν ακόμα πολύ υπομονετικός μαζί μου ενώ κοίταζα τις λέξεις στο λεξικό μου.
Ασκούμουν στο τζούντο από το 1985, όμως ο Σενσέι μου γνώρισε, μέσω των συζητήσεών μας, τον κόσμο των κορίου μπούντο ενώ η ευκαιρία να πιάνω τόσα πολλά καλά σπαθιά με έκανε να θέλω να τα καταλάβω ακόμα περισσότερο. Τελικά αποφάσισα ότι προκειμένου να μπορέσω να τα εκτιμήσω, έπρεπε να καταλάβω πώς χρησιμοποιούνταν.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα χαιρόταν πάντοτε να γνωρίζει κόσμο και να μοιράζεται την αγάπη του για τα Νιχόντο. Τον σύστησα στους διαχειριστές του τοπικού παραρτήματος του Πανεπιστημίου Μίσιγκαν (JCMU) και οι φοιτητές ήθελαν πολύ να γνωρίσουν τον Σενσέι και να μάθουν για την τέχνη του κάτι που κι εκείνος είδε με πολύ θετικό μάτι. Κανονίσαμε μια ομάδα φοιτητών να επισκεφθεί το εργαστήριό το και να τον δουν να δουλεύει και να μάθουν για τα σπαθιά και ο Σενσέι κανόνισε και μια παράπλευρη επίσκεψη ώστε οι φοιτητές να δουν τη συλλογή ενός σημαντικού συλλέκτη που βρισκόταν στην περιοχή –στην πραγματικότητα, τους χάρισε μια καταπληκτική εμπειρία που πολύ λίγοι άνθρωποι στον κόσμο έχουν την ευκαιρία να βιώσουν.
Ο Σενσέι μοιραζόταν τη γνώση και το πάθος του για τα Νιχόντο με οποιονδήποτε ενδιαφερόταν και έδειχνε τον απαιτούμενο σεβασμό. Επίσης, μοιραζόταν ανοιχτόχερα και τα σπαθιά του: λίγο αφότου άρχισα ιάιντο με τον Σενσέι Τακάντα, είπα στον Σενσέι Νακαγκάουα ότι σκεφτόμουν να ακονίσω μια λάμα για να δοκιμάσω να κάνω ταμεσιγκίρι. Δεν του άρεσε η ιδέα και σηκώθηκε από εκεί που καθόμασταν, στο πάτωμα του μπροστινού του δωματίου, εξαφανίστηκε για λίγο και επέστρεψε με μια μακριά μοβ υφασμάτινη θήκη. Μου την έδωσε και μου είπε “Αν θέλεις να κάνεις ταμεσιγκίρι, δοκίμασε με αυτό.”
Άνοιξα τη θήκη και έβγαλα ένα βαρύ ξίφος σε σιρασάγια. Την ώρα που έβγαζα τη λάμα από τη σάγια, ο Σενσέι μου είπε “Εγώ το έφτιαξα αλλά δεν το πουλάω: νομίζω ότι το ατσάλι του είναι κάπως μαλακό. Ωστόσο σου κάνει για να κάνεις ταμεσιγκίρι.” Εγώ διαμαρτυρήθηκα ότι δεν υπήρχε περίπτωση να χρησιμοποιήσω την πολύ όμορφη λάμα που κράταγα για ταμεσιγκίρι όμως ο Σενσέι με διαβεβαίωσε επανειλημμένα ότι δεν υπήρχε πρόβλημα να κόψω με το σπαθί εκείνο –τον άφησα να με πείσει ότι όλα ήταν εντάξει.
Στην επόμενη προπόνηση, μίλησα με τον Σενσέι Τακάντα σχετικά με το ταμεσιγκίρι και του εξήγησα ότι είχα ένα ξίφος που μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε άφοβα επειδή δεν υπήρχε πρόβλημα ακόμα και αν του έκανα ζημιά. Ο Σενσέι Τακάντα χάρηκε πολύ με την ιδέα και αρχίσαμε να κάνουμε σχέδια και μερικές εβδομάδες αργότερα είχαμε όλα όσα χρειαζόμασταν: ξίφος, τατάμι ομοτέ τυλιγμένο και μουλιασμένο, κορμούς μπαμπού και σταντ για να τα στηρίξουμε όλα αυτά. Α, ναι: και τον Σενσέι Νακαγκάουα.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα προσφέρθηκε να έρθει μαζί μου στο κέικο το βράδυ που θα κάναμε ταμεσιγκίρι. Με πήρε με το αυτοκίνητό του και πήγαμε στο γυμναστήριο στο οποίο κάναμε προπόνηση και για την περίπτωση που υπήρχαν προβλήματα, ο Σενσέι είχε φέρει μαζί του και μερικά ειδικά εργαλεία που είχε για να ισιώνει λάμες. Ο Σενσέι Τακάντα είχε ένα σταντ στο οποίο μπορούσαμε να βάλουμε τυλιγμένα στρώματα το ένα επάνω στο άλλο, οριζόντια και το στήσαμε και βάλαμε επάνω τα στρώματά μας σε τριάδες. Ο Σενσέι Τακάντα δοκίμασε πρώτος, έκανε ένα μεγάλο κιριορόσι και έκοψε τα επάνω δύο στρώματα με ευκολία και μετά ήρθε η σειρά μου. Εγώ τότε είχα μόνο λίγους μήνες που έκανα ιάι και σηκώνοντας το ξίφος έκανα μια τεράστια κίνηση βάζοντας πολλή μυϊκή δύναμη και κατάφερα επίσης να κόψω δύο στρώματα –και να λυγίσω τη λάμα πάρα πολύ. Ευτυχώς ο Σενσέι Νακαγκάουα έλεγε αλήθεια όταν έλεγε ότι δεν υπήρχε πρόβλημα να κόψω με το σπαθί εκείνο: απλώς χαμογέλασε, πήρε το ξίφος και άρχισε να το ισιώνει με τα εργαλεία που είχε φέρει –όταν το ίσιωσε, μου το έδωσε ξανά και κόψαμε μερικές ακόμα φορές.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα είχε πολύ ψηλά στάνταρ σχετικά με το τι έκανε ένα ξίφος αρκετά καλό ώστε να μπορεί να το βγάλει από το εργαστήριό του. Το ξίφος που είχαμε χρησιμοποιήσει για το ταμεσιγκίρι, παρότι ήταν όμορφο, δυνατό και εύκαμπτο, δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του: αισθανόταν ότι το ατσάλι στη λάμα ήταν κάπως μαλακό για ένα κανονικό ξίφος οπότε, παρόλο που μπήκε στα έξοδα για να το γυαλίσει/ακονίσει και να το μοντάρει, ποτέ δε σκέφτηκε να το πουλήσει. Το ξίφος δεν ήταν αρκετά καλό.
Καθώς γνωριζόμασταν περισσότερο με τον Σενσέι Νακαγκάουα, άρχισε να με αφήνει να βοηθάω στο σιδηρουργείο. Έκανα διάφορες μικροδουλειές, όπως ας πούμε να κόβω τα κάρβουνα όπως έπρεπε (ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι το κάρβουνο πρέπει να έχει συγκεκριμένες διαστάσεις ώστε διάφορες λειτουργίες μέσα στο σιδηρουργείο να εκτελεστούν σωστά· ακόμα έχω στον δείκτη μου μια ουλή από μια φορά που κατάφερα να κόψω το χέρι μου αντί για το κάρβουνο.) Παρότι είχε ηλεκτρικό σφυρί που ήταν μηχανικά ακριβές, με άφηνε πού και πού να χτυπάω με τη βαριά, τόσο για να αποκτήσω εγώ την εμπειρία όσο, νομίζω, και για την ευχαρίστηση ότι δουλεύαμε σαν ομάδα. Η βαριά διαφέρει από τη δυτική από την άποψη ότι το στειλιάρι είναι έκκεντρο σε σχέση με την κεφαλή: αντί να μπαίνει στη μέση της κεφαλής ώστε αυτή να μπορεί να ισορροπήσει, μπαίνει στη μια άκρη της, κάτι που κάνει το εργαλείο ανισόρροπο και πολύ πιο δύσκολο να το ελέγξει κανείς όμως ταυτόχρονα, κατ’ αυτόν τον τρόπο η ταλάντευση γίνεται σχεδόν μόνη της και τα χτυπήματα γίνονται πιο δυνατά με μικρότερη προσπάθεια. Δεν ήμουν πολύ καλός στη δουλειά αυτή, όμως ο Σενσέι δεν έδειχνε να ενοχλείται από τις ελλείψεις μου και με τον καιρό βελτιώθηκα.
Το 1998, ο Σενσέι Νακαγκάουα έστησε ένα σιδηρουργείο στο Ιχάρα-τσο του Νομού Οκαγιάμα. Και αισθάνθηκα μεγάλη τιμή όταν μου ζήτησε να τον βοηθήσω με την τελετή των εγκαινίων. Η τελετή θα περιλάμβανε έναν ιερέα του Σούγκεντο και την αφιέρωση ενός παραδοσιακού χορού από ένα μικρό αγόρι και επιπλέον, θα έπρεπε να γίνουν προσφορές στη θεότητα του σιδηρουργείου και ο Σενσέι θα έλιωνε τελετουργικά και θα δούλευε το πρώτο κομμάτι ατσαλιού, με τη βοήθεια δύο ντέσι που θα χρησιμοποιούσαν βαριές. Μου ζήτησε να είμαι ένας από τους δύο ντέσι που θα έκαναν αυτή τη δουλειά: στην τελετή δε θα χρησιμοποιούνταν καθόλου ηλεκτρικά εργαλεία.
Το καινούριο σιδηρουργείο, διακοσμημένο και έτοιμο για την τελετή της αφιέρωσης. Photo Copyright 1998
Τις ημέρες πριν την τελετή, προετοιμάσαμε το καινούριο σιδηρουργείο, σκουπίζοντάς το ξανά και ξανά και τοποθετώντας καρέκλες για να κάτσουν οι επισκέπτες. Το Ιχάρα-τσο είναι στην κορυφή ενός βουνού στην εξοχή του Νομού Οκαγιάμα και ήταν δύσκολο να στήσουμε το σιδηρουργείο: βρισκόταν σε μια απότομη πλαγιά που είχε νικήσει ήδη μερικά αυτοκίνητα. Στήσαμε μια εξέδρα για τον βωμό με τις προσφορές όπως καγάμι μότσι (κέικ ρυζιού), φρούτα και σάκε, κρεμάσαμε παραδοσιακά ριζόχαρτα και στήσαμε στύλους πράσινου μπαμπού γύρω από το σιδηρουργείο.
Ο ιερέας του Σούγκεντο ευλόγησε το σιδηρουργείο και αρχίσαμε να σφυρηλατούμε ένα καινούριο κομμάτι μέταλλο. Το να δουλεύεις το σφυρί μόνος σου είναι δύσκολο όμως το να δουλεύεις σε ομάδα απαιτεί επίσης συνεργασία και συντονισμό ώστε οι σφυριές να πέφτουν στο καυτό μέταλλο και όχι σε κάτι άλλο. Ο Σενσέι κατεύθυνε τους ντέσει που να χτυπούν και με τι ρυθμό ακουμπώντας με το δικό του κανονικό σφυρί και αφού κάναμε το μέταλλο ατσάλι σφυρηλατώντας και διπλώνοντάς το, ο Σενσέι το βύθισε στο νερό και το τοποθετήσαμε στον βωμό σαν προσφορά. Στη συνέχεια, το αγόρι χόρεψε έναν παραδοσιακό χορό για τους θεούς και η τελετή τελείωσε με το κόψιμο του καγάμι μότσι και το άνοιγμα του σάκε για να πιουν όλοι οι παριστάμενοι.
Δουλεύοντας το πρώτο ατσάλι στο καινούριο σιδηρουργείο με τον Σενσέι Νακαγκάουα Photo Copyright 1998 Peter Boylan
Στον Σενσέι άρεσε πολύ να συζητάει για τέχνη και πολιτική και πολιτισμό και ιστορία. Λόγω του πάθους μου για τις πολεμικές τέχνες και για τα σπαθιά, περάσαμε πολύ χρόνο συζητώντας για τις σχέσεις μεταξύ των παραδοσιακών τεχνών της Ιαπωνίας, του μπούντο και των σπαθιών –τριγυρισμένος καθώς ήμουν από σπαθιά και κουβεντιάζοντας με έναν αριστοτέχνη κατασκευαστή σπαθιών που ασκούταν στο κλασικό κιούντο της Χέκι-ρίου και που ήταν πολύ εξοικειωμένος με πολλές από τις κλασικές σχολές ξιφομαχίας και με τα εσωτερικά τους πολιτικά ζητήματα, δεν είχα και πολλά περιθώρια να διατηρήσω τις ψευδαισθήσεις μου σχετικά με τον κόσμο των σπαθιών και των πολεμικών τεχνών. Και αντάλλαξα τους μύθους μου σχετικά με τα σπαθιά που δε σπάνε με τίποτα και που μπορούν να κόψουν τα πάντα με τη συναρπαστική αλήθεια σχετικά με σπαθιά προσεκτικά φτιαγμένα από σιδηρουργούς, γυαλισμένα με τόση προσοχή που ο κόκκος του ατσαλιού γίνεται ορατός και που τα χειρίζονται άνθρωποι που αν και δάσκαλοι της τέχνης της ξιφομαχίας, δεν παύουν να είναι άνθρωποι.
Τι άλλο μπορώ να πω για έναν άνθρωπο που ήταν ταλαντούχος γλύπτης και καθηγητής πανεπιστημίου πριν γίνει ένας εξαιρετικά ικανός ξιφομάχος; Όντας επιδέξιος ασκούμενος στο κιούντο της Χέκι-ρίου, ο Σενσέι Νακαγκάουα είχε συμμετάσχει σε μερικές βολές αντοχής –αν και δεν είχε δοκιμάσει την 24ωρη βολή, κατάφερε να ολοκληρώσει μια από τις μικρότερες σε διάρκεια. Είχε ένα μπολ της Δυναστείας Μινγκ ενώ ζούσε με τρεις γάτες. Το μπολ έσπασε όμως τις γάτες τις δικαιολόγησε και τις συγχώρεσε.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα στο καθιστικό του, με τον σωρό τα σπαθιά μπροστά του και το μπολ Μινγκ στο ράφι. Οι γάτες έχουν κρυφτεί. Photo Copyright Peter Boylan 2018
Του άρεσε το πράσινο τσάι και τα μακαρόνια σόμπα. Εργαζόταν σε ένα σιδηρουργείο γεμάτο καρβουνόσκονη και όταν δούλευε ήταν κι αυτός σκεπασμένος από την καρβουνόσκονη όμως όταν πλενόταν και έβγαινε έξω ήταν από τους πιο στιλάτους ανθρώπους που είχα δει, με μια προσωπική αίσθηση κομψότητας που ήταν χάρμα να τον βλέπεις. Επισκεπτόμασταν τα μουσεία τέχνης στο Κιότο και το Μουσείο Τοκουγκάουα στη Ναγκόγια για να δούμε τους πίνακες και τα γλυπτά όσο και για τα πανέμορφα σπαθιά που συχνά εξέθεταν.
Ο Σενσέι Νακαγκάουα ήταν εξαιρετικός σιδηρουργός. Μια φορά τον είδα να απορρίπτει μια δουλειά για πέντε ξίφη επειδή ήταν βαρετή: ο αγοραστής ήθελε πέντε ίδια ξίφη και η ιδέα ότι θα έφτιαχνε πέντε ίδια αντικείμενα δεν τον ενδιέφερε καθόλου. Από την άλλη, έφτιαξε ένα πολύ όμορφο ομαμόρι τάντο και το έδωσε στη σύζυγό μου για να γιορτάσουμε τον γάμο μας. Μπορούσε να σου πει το περιεχόμενο σε άνθρακα ενός κομματιού μετάλλου απλώς και μόνο κοιτάζοντάς το -αλήθεια: Μια φορά τον προκάλεσα σ’ αυτό κι εκείνος έβαλε μπροστά τον τροχό του, μου έδωσε ένα βιβλίο με μοτίβα σπινθήρων για ατσάλι και στη συνέχεια άρχισε να αναγνωρίζει με ακρίβεια κάθε κομμάτι που σπινθήριζε πάνω στον τροχό!
Ένα από τα πράγματα στα οποία μου επέτρεπε να τον βοηθάω ήταν στο να μαζεύει παλιό ατσάλι για να φτιάχνει σπαθιά. Όταν γίνονταν ανακαινίσεις σε παλιούς ναούς, πηγαίναμε και μαζεύαμε τα παλιά καρφιά και τα άλλα μεταλλικά εξαρτήματα με έναν τεράστιο μαγνήτη και στη συνέχεια ξεχωρίζαμε τα κομμάτια σε ιαπωνικό ατσάλι και σε δυτικό –με λίγη μελέτη, μπορείς εύκολα να καταλάβεις ποιο είναι ποιο. Πέρασα πολλές ευχάριστες ώρες μαζεύοντας και ξεχωρίζοντας ατσάλι ενώ ο Σενσέι έκανε πράγματα που χρειάζονταν πολύ περισσότερες ικανότητες από αυτές που είχα εγώ.
Θα θυμάμαι πάντοτε με αγάπη τις στιγμές που τον βοηθούσα στο σιδηρουργείο και που καθόμασταν στο καθιστικό του περιτριγυρισμένοι από σπαθιά και γάτες και ακόμα πιο πολλά σπαθιά και συζητώντας για ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς.
Μου λείπεις Σενσέι.
Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018
Ο Πίτερ Μπόιλαν ασχολείται με τις ιαπωνικές πολεμικές τέχνες από το 1986 και είναι κάτοχος 5ου νταν ιάιντο, 4ου νταν τζόντο και 3ου νταν Κόντοκαν Τζούντο ενώ παράλληλα μελετάει Σίντο Μούσο-ρίου Τζο και διδάσκει Σίντο Χατακάγκε-ρίου Χέιχο της οποίας είναι πιστοποιημένος εκπαιδευτής. Έχει ζήσει 7 χρόνια στην Ιαπωνία την οποία και συνεχίζει να επισκέπτεται τακτικά για την εξάσκησή του και από το 1998 λειτουργεί παράλληλα με την κανονική του δουλειά ως στέλεχος ιαπωνικών επιχειρήσεων στις ΗΠΑ, το ηλεκτρονικό κατάστημα ειδών πολεμικών τεχνών
Mugendo Budogu (https://www.budogu.com/). Τέλος, διατηρεί το μπλογκ «The Budo Bum» στο οποίο αναρτήθηκε αρχικά το
παραπάνω κείμενο (https://budobum.blogspot.gr/2018/01/nakagawa-taizoh-sensei-in-memoriam.html)· μια ανθολογία από το μπλογκ αυτό, με τίτλο “Musings Of A Budo Bum” εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2017.
