Όντα-σενσέι, σας ευχαριστούμε για την επίσκεψή σας και για τη συνέντευξη αυτή και επιτρέψτε μας να ξεκινήσουμε με την πιο συνηθισμένη ερώτηση: πότε και πώς αρχίσατε να ασκείστε στο μπούντο;
Όταν μπήκα στο γυμνάσιο, ένας σεμπάι μου, μια τάξη μεγαλύτερος, έκανε κέντο και μου είπε να γίνω κι εγώ μέλος –εκείνα τα χρόνια, όταν ο σεμπάι σού έλεγε κάτι, το έκανες! Μιλάμε τώρα για την εποχή αμέσως μετά τον πόλεμο, όταν υπήρχε η απαγόρευση για την εξάσκηση στο κέντο και τότε που με προσκάλεσε ο σεμπάι μου ήταν αμέσως μόλις έγινε η άρση της απαγόρευσης και μπορούσαμε ξανά να εξασκηθούμε όμως ο αριθμός των μελών ήταν ακόμα πολύ μικρός.
Θα θέλατε να μας πείτε με ποιον δάσκαλο αρχίσατε;
Εκείνον τον καιρό, στη λέσχη μας δεν υπήρχε δάσκαλος. Όμως κοντά μας υπήρχε ένα ντότζο που λεγόταν “Σέιμπουκαν” και εκεί δίδασκε κάποιος που είχε κατάστημα με εξοπλισμό μπούντο και ήταν έβδομο νταν στο κέντο. Του είπαμε λοιπόν “Εμείς θα αγοράσουμε όλον μας τον εξοπλισμό από εσένα όμως μπορείς να έρθεις να μας διδάξεις;” και έτσι κι έγινε και όταν πια αποφοίτησα από το γυμνάσιο, γράφτηκα στο ντότζο αυτό. Εκεί, δίδασκε κάποιος που ήταν ένας από τους τέσσερις προσωπικούς φρουρούς του αυτοκράτορα Χιροχίτο.
Πιστεύετε ότι το κέντο είναι κατάλληλο για κάθε άνθρωπο, κάθε ηλικίας;
Νομίζω ότι και το κέντο και το ιάιντο μπορεί να τα ξεκινήσει κανείς σε οποιαδήποτε ηλικία. Εγώ ας πούμε είμαι 75 ετών και ακόμα κάνω κέντο και με παιδιά και με ενήλικες όπως έκανα σήμερα εδώ ενώ στην Ιαπωνία βλέπει κανείς ανθρώπους 95 ετών που ακόμα κάνουν κέντο –αυτό ίσως δεν είναι πάντοτε πιθανό σε άλλες πολεμικές τέχνες.
Τι συμβουλή έχετε να δώσετε σε κάποιον που ξεκινάει κέντο ή ιάιντο;
Η συμβουλή είναι η ίδια και για τις δύο τέχνες: να ασκείστε στα σουμπούρι, τις βασικές τεχνικές κοψιμάτων. Εκεί βρίσκονται όλες οι γνώσεις που χρειάζεστε για να χτίσετε την τέχνη σας. Ειδικά στο κέντο, επειδή ίσως χρειαστεί κάποιος χρόνος μέχρι να αρχίσετε να ασκείστε με την πανοπλία, είναι σημαντικό να αφιερώσετε τον χρόνο αυτό στη μελέτη των βασικών τεχνικών –στο ιάιντο δεν υπάρχει θέμα πανοπλίας και μπορείτε να πάτε κατευθείαν στη χρήση της κατάνα όμως και εκεί, τα σουμπούρι είναι πολύ σημαντικά. Όταν το σώμα σας συνηθίσει την κίνηση των σουμπούρι θα μπορέσει πολύ πιο εύκολα να μάθει τις τεχνικές.
Και σε κάποιον που είναι πιο προχωρημένος;
Να μην εγκαταλείψει!
Πώς μπορεί να το πετύχει κανείς αυτό;
Πηγαίνοντας στο ντότζο και κάνοντας εξάσκηση. Στην περίπτωση του κέντο, στην εξάσκηση υπάρχει αντίπαλος οπότε μια αναμέτρηση μαζί του είναι κάτι σαν καυγάς –αλλά με κανόνες. Και επειδή υπάρχει η πανοπλία, τα χτυπήματα δεν πονούν όπως θα πονούσαν στην πραγματικότητα. Να θυμίσουμε εδώ κάτι που οι άνθρωποι που ξεκινούν από το ιάιντο και από εκεί περνούν στο κέντο συχνά ξεχνούν: ναι μεν στο ιάιντο χρησιμοποιούμε εξ αρχής την κατάνα όμως και στο κέντο, τα παλιά χρόνια, η εξάσκηση γινόταν με την κατάνα. Επειδή όμως οι άνθρωποι τραυματίζονταν και πέθαιναν, περάσαμε στα μπόκουτο, τα ξύλινα σπαθιά, όμως και με αυτά υπήρχαν τραυματισμοί και θάνατοι και έτσι περάσαμε στα σινάι, τα ξίφη από μπαμπού. Και από εκεί, για να μειωθεί ακόμα περισσότερο ο πόνος, εξελίχθηκε η πανοπλία, το μπόγκου, με προστατευτικά μαξιλαράκια στο μεν, την περικεφαλαία, τα κοτέ, τα γάντια κ.λπ.
Οι δάσκαλοι του παρελθόντος έλεγαν ότι όταν ασκείται κανείς στο μπούντο, πρέπει να το κάνει σαν να εξαρτάται από αυτό η ζωή του. Πιστεύετε ότι αυτό εξακολουθεί να ισχύει και στις μέρες μας;
Δύσκολη ερώτηση! Νομίζω ότι έχει σχέση με το γιατί ξεκινάει κανείς κέντο σήμερα: υπάρχουν άνθρωποι που ξεκινούν γιατί το βρίσκουν ενδιαφέρον και τους αρέσει, άλλοι γιατί τους υποχρέωσαν οι γονείς τους αλλά στη συνέχεια άρχισε να τους αρέσει κ.ο.κ. Καθώς λοιπόν οι άνθρωποι εξελίσσονται μέσα στην τέχνη, κάποιοι θα της αφιερώσουν τη ζωή τους και θα επιλέξουν να κάνουν δουλειές που θα τους επιτρέψουν να ασχολούνται διαρκώς –στην Ιαπωνία αυτό βασικά σημαίνει να μπουν στην αστυνομία ή να γίνουν δάσκαλοι σε κάποιο πανεπιστήμιο με υψηλού επιπέδου λέσχη κέντο. Αυτοί οι άνθρωποι, στην πραγματικότητα όντως αφιερώνουν τη ζωή τους στο μπούντο όμως για τους περισσότερους, είναι απλώς κάτι που κάνουν για χόμπι, ίσως για λίγον καιρό όταν πηγαίνουν στο σχολείο και μετά το εγκαταλείπουν ή το ξαναπιάνουν μετά από χρόνια αλλά μόνο ένα-δυο βράδια την εβδομάδα. Και εκεί σίγουρα δεν μπορούμε να μιλήσουμε για “θέμα ζωής ή θανάτου”.
Είναι σημαντικό να πούμε εδώ ότι η εξάσκηση στις τέχνες αυτές (το κέντο και το ιάιντο) ήταν κοινή και στους ίδιους χώρους και ξεκινάει από την περίοδο Μέιτζι της ιαπωνικής ιστορίας, όταν οι νέοι νόμοι απαγόρευσαν στους σαμουράι να κυκλοφορούν με τα ξίφη στον δρόμο –πολλοί μάλιστα αναγκάστηκαν να παραδώσουν τα ξίφη τους. Η εξέλιξη της εξάσκησής τους ήταν το κέντο και το ιάιντο που ξέρουμε και σήμερα με το κέντο να είναι γι αυτούς που θέλουν να ασκήσουν τα αντανακλαστικά τους και την ταχύτητά τους και την αίσθηση του αντιπάλου, ενώ το ιάιντο γι αυτούς που θέλουν να μάθουν πώς να χρησιμοποιούν την κατάνα. Μια λεπτομέρεια που αξίζει να θυμηθούμε ωστόσο, είναι ότι ενώ στο κέντο μαθαίνει κανείς πώς να αντιμετωπίζει έναν αντίπαλο, στο ιάιντο μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει πολλούς και αυτό είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα καθώς, όπως βλέπουμε ακόμα και στις ταινίες, σπάνια οι συμπλοκές με ξίφη ήταν μονομαχίες ένας με έναν –σχεδόν πάντα ήταν ένας εναντίον πολλών ή πολλοί εναντίον πολλών. Αυτό που καλλιεργεί επίσης κανείς στο ιάιντο είναι η ικανότητα να ξιφουλκεί και να χτυπάει τον αντίπαλό του με μια κίνηση: από εκεί και πέρα, η αναμέτρηση μεταξύ δύο αντιπάλων που και οι δύο είναι οπλισμένοι με ξίφη, είναι στην ουσία το κέντο.
Προκειμένου οι ασκούμενοι στο κέντο να μάθουν να χρησιμοποιούν την κατάνα, διαμορφώθηκαν τα κάτα της Παν-Ιαπωνικής Ομοσπονδίας Κέντο τα οποία προέρχονταν από τις κλασικές σχολές ξιφομαχίας –επιπλέον εκείνα τα χρόνια, τα χρόνια του Σίνο-Ιαπωνικού Πολέμου, οι στρατιωτικοί είχαν ξίφη –όπως είχαν άλλωστε και στη Δύση- οπότε η ξιφομαχία (και με τη μορφή του ιάιντο και με τη μορφή του κέντο) έγινε ξανά της μόδας. Και οι άνθρωποι ασκούνταν και στις δύο τέχνες κάτι που έχει αλλάξει στις μέρες μας όπου οι περισσότεροι κάνουν μόνο κέντο ή μόνο ιάιντο.
Τι πιστεύετε ότι είναι το πιο σημαντικό στοιχείο του μπούντο;
Σε όλα τα ιαπωνικά μπούντο, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι το ίδιο: η ειρήνη. Όλοι ασκούμαστε έχοντας έναν και μόνο στόχο, να βρισκόμαστε σε καλές σχέσεις με τους άλλους.
Αυτό σημαίνει ότι το μπούντο σε κάνει καλύτερο άτομο στην κοινωνία...
Ναι, έτσι είναι, αυτός είναι ο στόχος. Βεβαίως θέλεις να γίνεις πιο δυνατός, όμως όταν είσαι πιο δυνατός μπορείς να χρησιμοποιήσεις τη δύναμή σου για να προστατεύσεις τους άλλους. Όταν είσαι δυνατός κανείς δεν θέλει να συμπλακεί μαζί σου και έτσι μπορείς να έχεις καλές σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω σου –αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εξασκούμαστε σε όλα τα ιαπωνικά μπούντο, είτε είναι κέντο, είτε τζούντο, είτε οτιδήποτε. Στην Ιαπωνία απαγορεύεται στους καρατέκα, μόλις πάρουν μαύρη ζώνη, να μπλέκονται σε καυγάδες έξω από το ντότζο –μπορεί να τους συλλάβει η αστυνομία. Βεβαίως αυτόν τον κανόνα δεν τον ακολουθούν όλοι: υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάνει λίγο τζούντο ή λίγο καράτε και τα χρησιμοποιούν για να καυγαδίζουν.
Έρχεστε στην Ελλάδα επί 12 χρόνια –θα θέλατε να μας πείτε πώς βλέπετε την εξέλιξη των ελλήνων κεντόκα και ιαϊντόκα;
Ο βασικός λόγος που έρχομαι στην Ελλάδα επί 12 χρόνια είναι επειδή έχω το ίδιο κούρεμα με τον κ. Δροσουλάκη (γέλια). Ο δεύτερος λόγος είναι επειδή οι έλληνες ασκούμενοι είναι πολύ σοβαροί και όταν τους δίνεις μια συμβουλή προσπαθούν αμέσως να κάνουν αυτό που τους είπες και να βελτιωθούν. Αυτό είναι πολύ καλό και για μένα από την πλευρά του δασκάλου και μου δίνει ένα πολύ ισχυρό κίνητρο για να συνεχίσω να έρχομαι.
Τελειώνοντας την κουβέντα μας θα θέλατε να μας πείτε κάποια ιστορία από τον καιρό που ξεκινήσατε να ασκείστε στο μπούντο;
Στην πραγματικότητα από εκείνη την πρώτη εποχή δεν έχω πολλές ιστορίες γιατί παράλληλα εργαζόμουν και η δουλειά μου ήταν πολύ σκληρή και συχνά δεν είχα χρόνο για πολλή εξάσκηση. Αφού μου αφήνετε το πεδίο ελεύθερο ωστόσο, θα ήθελα να το χρησιμοποιήσω για να επαινέσω τη μαγειρική της συζύγου του κ. Δροσουλάκη! (γέλια) Αν τα φαγητά της δεν ήταν τόσο νόστιμα ίσως δε θα ερχόμουν τόσο συχνά στην Ελλάδα!
Σας ευχαριστούμε πολύ για τα πολύ ενδιαφέροντα πράγματα που μας είπατε και ευχαριστούμε επίσης τον κ. Σπύρο Δροσουλάκη που βοήθησε στη διεξαγωγή της συνέντευξης και την κα. Γιούκι Κάντο για τη διερμηνεία από τα ιαπωνικά.
