O όρος ατέμι-ουάζα αποτελείται από τις λέξεις άτε που σημαίνει κτύπημα μι που σημαίνει σώμα και ουάζα που σημαίνει τεχνικές.Δηλαδή υποδηλώνει τις τεχνικές εκείνες με τις οποίες επιφέρουμε κτύπημα στο σώμα του αντιπάλου.
Στις παραδοσιακές ιαπωνικές πολεμικές τέχνες θα παρατηρήσουμε ότι δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στις λαβες και λιγότερη έμφαση στα κτυπήματα.
Αυτό οφείλεται για δυο κυρίως λόγους. Πρώτον διότι σε μια αντιπαράθεση οι αντίπαλοι φέρουν όπλα και ως εκ τούτου τα «κτυπήματα » είναι με τα όπλα και όχι με τα χέρια η τα πόδια και δεύτερον διότι όταν λόγω απόστασης η χρήση των όπλων καθίσταται δύσκολη πρωταρχικός σκοπός του πολεμιστή ήταν να ρίξει τον αντίπαλο στο έδαφος και έτσι να τον ελέγξει με να τον δέσει (χομπάκου) η να τον αποτελειώσει .
Το Γιορόι κούμι-ούτσι ήταν ακριβώς η μέθοδος με την οποία πολεμιστές που φορούσαν πανοπλία όταν ερχόντουσαν σε κοντινή απόσταση με τον αντίπαλο χρησιμοποιούσαν τεχνικές να ρίξουν τον αντίπαλο στο έδαφος καθότι οι τεχνικές ατέμι ήταν αναποτελεσματικές εναντίον σε κάποιον που φορούσε πανοπλία.
Το Γιορόι κούμι-ούτσι είναι ο πρόγονος του Ζίου Ζίτσου.
Οι τεχνικές ατέμι άρχισαν να χρησιμοποιούνται πιο πολύ την περίοδο Έντο (1603-1868) όταν οι πανοπλίες έπαψαν να χρησιμοποιούνται και οι μέθοδοι αποκαλούνται Χέιφουκου κούμι-ούτσι, που αναφέρονται σε τεχνικές όταν οι αντίπαλοι δεν φορούσαν πανοπλία.
Και εκεί όμως τα ατέμι έχουν δευτερεύουσα σημασία διότι οι πολεμιστές ήταν σπάνια άοπλοι και ως εκ τούτου προτεραιότητα όταν κάποιος αντιμετώπιζε κάποιο αντίπαλο που είχε σπαθί ήταν να τον αποτρέψει από το να μπορέσει να το τραβήξει.
Την περίοδο Έντο ορισμένες σχολές Ζίου Ζίτσου χρησιμοποίησαν μικρά όπλα για να κάνουν τις τεχνικές ατέμι πιο αποτελεσματικές. Τα όπλα αυτά αποκαλούνται κομπούκι(μικρά όπλα), κακουσιμπούκι( κρυφά όπλα ) η χιμπούκι(μυστικά όπλα).
Είναι γεγονός ότι τα ατέμι-ουάζα είναι στενά συνυφασμένα με τα κιούσο δηλαδή τα ανατομικά ευαίσθητα σημεία του ανθρωπίνου σώματος. Παρόλο ότι τα ευαίσθητα σημεία του ανθρωπίνου σώματος είναι δεδομένα η κάθε σχολή εστιάζεται σε αυτά τα οποία θεωρεί πιο αποτελεσματικά η πιο χρήσιμα για συγκεκριμένες τεχνικές η και καταστάσεις που πιθανόν να χρησιμοποιηθούν. Συνήθως τελικός στόχος είναι να τεθεί ο αντίπαλος εκτός μάχης και έτσι να μην αποτελεί κίνδυνο για τον αμυνόμενο. Στην σύγχρονη εποχή η θεώρηση αυτή παρόλο ότι είναι πρακτικά αποτελεσματική εγκυμονεί κινδύνους για τον αμυνόμενο, αν ο επιτιθέμενος τραυματιστεί σοβαρά γεγονός που θα έχει νομικές συνέπειες για τον αμυνόμενο.
Γεννάται λοιπόν το ερώτημα αν υπάρχουν κιούσο τα οποία είναι αποτελεσματικά αλλά και συγχρόνως μειώνουν τους κίνδυνους να τραυματιστεί υπέρ το δέον ο επιτιθέμενος.
Στον Κινεζικό βελονισμό κατά μήκος των μεσημβρινών έχουμε σημεία τα οποία πέραν από σημεία θεραπείας μπορεί να χρησιμεύσουν και σαν σημεία για εφαρμογή στην αυτοάμυνα. Επίσης το ιαπωνικό σιάτσου που βασίζεται στην ίδια θεωρία των μεσημβρινών (κιράκου) έχουνε τα ευαίσθητα σημεία τσούμπο τα οποία πέραν των θεραπευτικών ιδιοτήτων τους χρησιμεύουν και σαν σημεία πιέσεων για λόγους αυτοάμυνας.
Τα ατέμι-ουάζα που ακολουθούν αυτή την προσέγγιση δεν είναι τόσο κτυπήματα όσο πιέσεις στα συγκεκριμένα σημεία και επειδή δεν έχουν σαν στόχο να τραυματίσουν σοβαρά τον αντίπαλο θεωρούνται σαν «μαλακά» ατέμι. Την ανωτέρω θεώρηση ως προς τα ατέμι-ουάζα ακολουθεί και το Χάκκο Ρίου Ζίου Ζίτσου του Οκουγιάμα Ριούχο.
Ανάλογη προσέγγιση συναντάμε και στις μοντέρνες «πολεμικές τέχνες » της Δύσης.
Οι τακτικές ελέγχου με πίεση σημείων (pressure point control tactics η PPCT ) είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται από αστυνομικές δυνάμεις ορισμένων χωρών στα πλαίσια των αμυντικών τακτικών τους, που έχουν σαν στόχο να ελέγξουν αυτόν που πρέπει να συλλάβουν ,εφόσον αντιστέκεται, χωρίς να τον τραυματίσουν σοβαρά.
Τα σημεία χωρίζονται σε δυο κατηγορίες . Η πρώτη κατηγορία αφορά τα σημεία πίεσης νεύρων του λαιμού και του κεφαλιού, αυτά είναι σημεία πλησίον της επιφάνειας του δέρματος και χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν τον αντίπαλο μέσω του πόνου (pain compliance).
Η δεύτερη κατηγορία αφορά σημεία που αποκαλούνται νεύρα « μηχανικών σημείων» ( nerve “motor points” ). Αυτά τα σημεία χρησιμοποιούνται σαν σημεία κτυπήματος με κλομπ όπου ο τραυματισμός περιορίζεται στην μυϊκή μάζα του σημείου. Συγχρόνως όμως υπάρχει αδυναμία χρήσης του μέλους που κτυπήθηκε για 30 δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά.
Όπως στο Ζίου Ζίτσου της περιόδου Έντο χρησιμοποιούσαν μικρά όπλα για να γίνουν πιο αποτελεσματικά τα ατέμι έτσι και στην σύγχρονη εποχή έχουμε «όπλα» που είναι νόμιμα και επιτρέπουν να κάνουμε τα «μαλακά» ατέμι πιο αποτελεσματικά πετυχαίνοντας πολύ καλύτερη διείσδυση στα σημεία των νεύρων από ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε με γυμνά χέρια.
Ένα τέτοιο «όπλο» είναι και το Κούμποταν(φωτογραφία του άρθρου) που έκανε δημοφιλές ο δάσκαλος του καράτε Τακαγιούκι Κουμπότα παρόλο ότι προέρχεται από το σουντέτσου το οποίο ήταν ιδανικό για ατέμι-ουάζα. To σουντέτσου ήταν ένα από τα κρυφά όπλα, η μυστικά όπλα του Ιαπωνικού Ζίου Ζίτσου της περιόδου Έντο.
Το “κούμποταν” αποκαλείται και «ράβδος πειθούς» persuador baton.
Πιστεύω ότι όσοι ασχολούνται με τις πολεμικές τέχνες η την αυτοάμυνα θα πρέπει να εξετάσουν και την εξάσκηση στο “ κούμποταν ” σαν μια προσθήκη στις τεχνικές αυτοάμυνας που ήδη εξασκούν ,που μπορεί να βοηθήσει στην αυτοάμυνα και στον έλεγχο του αντιπάλου χωρίς να τον τραυματίσει.
Μιχαήλ Δ. Πετροπουλος
Βιβλιογραφία
1) Classical fighting arts of Japan (a complete guide to koryu Jujutsu) του Serge Mol εκδόσεις Kodansha
2) Defensive Tactics student manual εκδόσεις PPCT management Systems,Inc.
3) Official Kubotan Techniques του Takayuki Kubota και John Peters , Jr.εκδόσεις Kubotan Institute.
4) Tactical edge του Charles Remsberg εκδόσεις Calibre press.
