Η Ιβάμα είναι ένα χωριό της Ιαπωνίας το οποίο απέχει περίπου δυο ώρες από το Τόκιο. Βλέποντας το σαν ένα απλό χωριό δεν έχει να προσφέρει αρκετά πράγματα σε ένα δυτικό ταξιδιώτη, ωστόσο προσελκύει εκατοντάδες μαθητών Αϊκίντο. Ο λόγος είναι ότι εκεί ο ιδρυτής Μοριχέϊ Ουεσίμπα μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και έμεινε μέχρι το θάνατό του (1969).
Εκεί υπάρχει ο Ναός Αϊκίντο (Aiki Jinja) καθώς και το ντότζο όπου γινόντουσαν οι προπονήσεις. Ο ιδρυτής για καθαρά οικονομικούς λόγους είχε εισάγει το σύστημα “εσωτερικής μαθητείας”. Αυτό σημαίνει ότι προπονούμε και ζω μέσα στο χώρο αλλά επειδή η οικονομική δυνατότητα είναι περιορισμένη προσφέρω, αμισθί, εργασία όποτε αυτή μου ζητηθεί. Το σύστημα ήταν πολύ διαδεδομένο εκείνη την εποχή, πολύ το επέλεγαν σαν μια λύση επιβίωσης στα δύσκολα χρόνια της Ιαπωνίας και όχι πάντοτε για να μάθουν πολεμική τέχνη. Οι εργασίες που γινόντουσαν ήταν κυρίως γεωργικές. Καλλιέργεια λαχανικών (με όλη την απαραίτητη φροντίδα) καθώς και φροντίδας των χώρων εστίασης, σίτισης, προπόνησης. Αυτές μοιράζονταν καθημερινά από τον επικεφαλής της ομάδας όπου ήταν ο παλιότερος εσωτερικός μαθητής. (όχι απαραίτητα η μεγαλύτερη βαθμίδα στο Αϊκίντο).
Ο χώρος όμως πέρα από αυτά έχει συνδεθεί με τον Μοριχίρο Σαϊτο (Morihiro Saito 1928-2002). Ήταν αυτός που διατέλεσε τα περισσότερα χρόνια σαν Ούτσι Ντέσι και μετέπειτα σαν βοηθός- συνασκούμενος του ιδρυτή. Ο Σαϊτο ανέλαβε αρχιεκπαιδευτής στην Ιβάμα μέχρι το θάνατο του Μοριχέϊ Ουεσίμπα. Επίσης ήταν από τους βασικούς εκπαιδευτές του Χόμπου Ντότζο το οποίο φτιάχτηκε στο Τόκιο με επικεφαλής το γιο του Ιδρυτή Κισομάρου Ουεσίμπα. Ο Σαϊτο ήταν η “ένωση της Ιβάμα με το Τόκιο” όσο αναφορά το τεχνικό επίπεδο.
Μετά το θάνατο του ιδρυτή ο Κισομάρου Ουεσίμπα σαν ένδειξη τιμής για την αφοσίωση του Σαϊτο στον ιδρυτή τον ορίζει φύλακα του ναού του Αϊκίντο και τον διατηρεί στη θέση του αρχιεκπαιδευτή . Το σύστημα εσωτερικής μαθητείας συνεχίζει τη λειτουργία του. Κοινωνικά όμως η Ιαπωνία έχει αλλάξει, ο μέσος Ιάπωνας δεν έχει ανάγκη πλέον το σύστημα Ούτσι Ντέσι για να επιβιώσει και επιπροσθέτως πολλοί ξένοι, κυρίως Αμερικανοί, επισκέπτονται το χώρο με σκοπό να μελετήσουν το Αϊκίντο στη “πηγή”. Οι ομάδες των μαθητών αν και λιγότεροι από παλιά είναι περισσότερο αφοσιωμένοι και διψούν για γνώση. Ο Σαϊτο αντιλαμβάνεται ότι η νέα γενιά μαθητών δεν έχει την ιδιότητα με την οποία οι Ιάπωνες αντιλαμβάνονται τις τεχνικές (επαναλαμβάνουν κάτι που βλέπουν έτσι ώστε να γίνει ίδιο με το πρωτότυπο), ο δυτικός τρόπος σκέψης είναι αναλυτικός (περιλαμβάνει τη μελέτη επιμέρους κομματιών και στη συνέχεια την ένωση τους). Αυτή η διαπίστωση τον οδηγεί στο να αλλάξει το τρόπο διδασκαλίας. Οι τεχνικές εκτελούνται τμηματικά και σε κάθε ένα από αυτά τα τμήματα γίνεται επιμέρους ανάλυση. Επιπλέον δίνει μεγάλο βάρος στην εκμάθηση των όπλων (Μποκέν, Τζό, Τάντο) με στόχο την κατανόηση των βασικών αρχών που διέπουν τις άοπλες τεχνικές (Ρι Αϊ).
Η ύλη που διδάσκεται εκείνο το διάστημα στην Ιβάμα είναι τεράστια. Με βασικές τεχνικές πάνω από εξακόσιες, επιθέσεις με οποιοδήποτε τρόπο μπορεί κανείς να φανταστεί (μπορείτε να πάρετε μια ιδέα από αυτές σε διάφορα φιλμ του Ιδρυτή), και λεπτομερή εκμάθηση των όπλων κάνει την ύλη ογκώδη. Μετά από παρότρυνση των μαθητών ο Σαϊτο δημιουργεί μια σειρά από πέντε τόμους οι οποίοι περιελάμβαναν τα βασικά της εκμάθησης της τέχνης μέσα από φωτογραφίες και επεξήγηση. Οι τόμοι αυτοί ονομάζονται “Takemusu Aikido” μια έκφραση που χρησιμοποιούσε ο ιδρυτής για να τονίζει τη δημιουργία της τεχνικής ανάλογα με τις απαιτήσεις (πρώτη έκδοση 1974).
Οι φαινομενικά αγαθές προθέσεις του Σαϊτο έχουν δημιουργήσει κάτι του οποίου το μέγεθος δεν το είχε αντιληφθεί ο ίδιος. Το Χόμπου ντότζο δείχνει με τον Ιαπωνικό τρόπο διδασκαλίας τις τεχνικές, χωρίς να έχει στο πρόγραμμα της την εκμάθηση όπλων (αφού ο Σαϊτο σταμάτησε λόγο της αρμοδιότητας του να πηγαίνει εκεί) και στην Ιβάμα ο τρόπος διδασκαλίας να γίνεται κάτω από την καθοδήγηση των πέντε τόμων. Έτσι οι μαθητές ονόμαζαν αυτό που κάνουν στην Ιβάμα Takemusu Aikido. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ήταν ένας όρος που ο ίδιος ο Σαϊτο δεν αποδεχόταν. Θεωρούσε τον εαυτό του αναπόσπαστο κομμάτι της οικογένειας Ουεσίμπα και του Χόμπου Ντότζο. Τα διπλώματα των βαθμίδων ερχόντουσαν από το Aikikai (Την επίσημη έδρα του Αϊκίντο) και όποιος μαθητής επιθυμούσε μπορούσε να προπονείται και στους δυο χώρους και να δίνει εξετάσεις σε όποιον χώρο ήθελε. Το ίδιο σύστημα διατηρείται μέχρι σήμερα 14 χρόνια μετά το θάνατο του Μοριχίρο Σαϊτο.
Σε μια προσπάθεια να εξομαλυνθούν οι διαφορές στο τρόπο διδασκαλίας αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται μια νέα μέθοδος. Τα πρωινά μαθήματα γίνονται αποκλειστικά από τον Ιναγκάκι (Shigemi Inagaki) ο οποίος είναι το επόμενο μακροβιότερο Ούτσι Ντέσι και στα απογευματινά μαθήματα έχουν προστεθεί τακτικά μαθήματα του εγγονού του ιδρυτή (Moriteru Ueshiba), του γιου του (Mitsuteru Ueshiba) καθώς και μεγάλων δασκάλων από το Χόμπου Ντότζο. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν αυτή τη στιγμή στη Ιβάμα είναι ότι μπορείς να μαθαίνεις όλο το ένοπλο κομμάτι και ταυτόχρονα να εκπαιδεύεσαι με τους μεγάλους δάσκαλους του Χόμπου στο χώρο που δημιουργήθηκε το Αϊκίντο με ένα κόστος το οποίο καλύπτει μόνο τα λειτουργικά έξοδα του χώρου.
Η διαμονή μου εκεί για δυο εβδομάδες μαζί με προπόνηση κόστισε 160 ευρώ. Σε αυτή τη τιμή περιλαμβάνονται καθαρά κλινοσκεπάσματα, κοινόχρηστη κουζίνα, πλυντήριο, τουαλέτα. Το φαγητό ψωνίζοντας τα βασικά αγαθά και μαγειρεύοντας, μαζί με ποτό, μου κόστισε 7 ευρώ την ημέρα.
Τα εισιτήρια για την Ιαπωνία, αν τα κλείσετε νωρίς, έχουν μέσο όρο 550 ευρώ. Κάνοντας την πρόσθεση και συγκρίνοντας δε πιστεύω ότι δαπανά κάποιος λιγότερα από το να πάει διακοπές σε ένα ελληνικό νησί τις ίδιες μέρες.
Η απόφαση για να κάνει κάποιος ένα τέτοιο ταξίδι είναι προφανής. Πέρα όμως από τους φαινομενικούς λόγους διαπιστώνεις πολλούς περισσότερους. Η πρώτη διαπίστωση είναι η τήρηση του εθιμοτυπικού η οποία είναι πολύ διαφορετική από τη δύση. Τα πάντα έχουν ένα συγκεκριμένο τρόπο που γίνονται. Το πως καθαρίζεται ο ναός, το ντότζο, το πως χαιρετάς τους συνασκούμενους, πως συμπεριφέρεσαι σε όλους τους χώρους είναι διαφορετικός και τα μαθαίνεις από τη πρώτη στιγμή που πηγαίνεις εκεί.
Η αυθεντικότητα της διδασκαλίας είναι αναμφισβήτητη. Αυτό σαν γεγονός δημιουργεί δυο λόγους που σε ωθούν σε ένα τέτοιο ταξίδι. Ο πρώτος είναι της επιβεβαίωσης αυτών που ξέρεις και ο δεύτερος είναι της κατάρτισης. Μένοντας στο τελευταίο θα ήθελα να πω ότι όσοι ασχολείστε με το Αϊκίντο και βρήκατε μια επιπλέον τέχνη για να εμπλουτίσετε πιθανότατα τις γνώσεις σας θα αναθεωρήσετε βλέποντας τον όγκο της ύλης και τις λεπτομέρειες που διδάσκουν όλοι οι εκπαιδευτές (Χόμπου και μη).
Ένας ανεξάρτητος από του προηγούμενους λόγους που με ώθησαν προσωπικά σε αυτό το ταξίδι είναι για να μελετήσω τους περιβαλλοντολογικούς λόγους που δημιούργησαν τη τέχνη. Το έδαφος, οι κλιματολογικές συνθήκες επηρεάζουν άμεσα τη τέχνη. Η πρωινή προπόνηση στην Ιβάμα από την εποχή του ιδρυτή γίνεται έξω. Ο πρώτος είναι ένας χώρος μπροστά στο ναό και αποτελείται από πολύ ψιλό χαλίκι και ο δεύτερος είναι λίγα μέτρα από το ντότζο όπου λόγο της συνεχούς υγρασίας είναι λασπώδης. Και στις δυο περιπτώσεις εδάφους κάθε τεχνική πρέπει να ξεκινά με την ανίχνευση του εδάφους με το πέλμα σου πριν κάνεις οποιοδήποτε βήμα. Κάθε απερισκεψία συνοδεύεται με πτώση ή στην καλύτερη να βρεθείς κάπου αλλού από εκεί που επιθυμείς. Φυσικά φοράς παπούτσια για να μην τραυματιστείς αλλά αυτό δε διευκολύνει ιδιαίτερα του υπόλοιπους τομείς. Πήγα σε μια εποχή (μέσα Ιουνίου) όπου η θερμοκρασία είναι 28-32 βαθμούς και η υγρασία 75-85/100. Ήταν ένα συνηθισμένο Ιαπωνικό καλοκαίρι. Ο ιδρώτας κατά τη διάρκεια προπόνησης είναι απίστευτος. Η δυσφορία λόγω της υγρασίας κάνει ακόμα και εύκολες τεχνικές να μοιάζουν δύσκολες στην επανάληψη. Η προσπάθεια να κατευθύνεις ένα εξίσου ιδρωμένο σώμα είναι πολύ δύσκολη. Ο τρόπος που πιάνεις είναι διαφορετικός, ο τρόπος που κινείσαι είναι διαφορετικός σε μια προσπάθεια προσαρμογής στο αφιλόξενο κλιματολογικά περιβάλλον.
Ο τελευταίος λόγος είναι της ομαδικότητας που δημιουργείται μέσα στην Ιβάμα. Η κοινή ανάγκη για μάθηση κάτω από μια κοινή καθημερινότητα δένει πολύ τους ανθρώπους που επισκέπτονται το μέρος. Κάθε βράδυ μαζεύονται όλοι στη κουζίνα για να φάνε και να συζητήσουν πως πέρασε η μέρα σε ένα χαλαρό κλίμα με πολύ γέλιο και πλάκες. Πολλές φορές για τον ίδιο λόγο τη κουζίνα επισκέπτονται οι δάσκαλοι, ακόμα και ο Ντόσου χωρίς αυτό να αλλάζει το κλίμα της ομάδας. Αυτό δημιουργεί την αίσθηση ότι το Αϊκίντο είναι μια μεγάλη ομάδα όπου όλοι είναι απλοί άνθρωποι μέρος ενός σύμπαντος που δεν έχει ταξικές, φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις.
Ανεξαρτήτως του στυλ εκπαίδευσης που ακολουθείται θα σας παρότρυνα να κάνετε Ούτσι Ντέσι στην Ιβάμα. Πληροφορίες γύρω από την αίτηση που συμπληρώνεται και κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τα πακέτα πληρωμών θα βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του
Αϊκικάι Νίκος Κορρές
