Σανσόου, με απλά λόγια, είναι οι τεχνικές μάχης, οι συνδυασμοί δηλαδή αμυντικών και επιθετικών στοιχείων. Απλές τεχνικές όπως ένα μπλοκ συνδυασμένο με δύο ή τρία χτυπήματα, ή πιο σύνθετες όπως ένα κλείδωμα συνδυασμένο με μία ανατροπή. Κάθε στυλ έχει τις δικές του τεχνικές μάχης που το κάνουν να ξεχωρίζει από τα άλλα, όμως η γνώση της εξωτερικής μορφής μιας τεχνικής από μόνη της έχει μικρή αξία. Αντίθετα, η γνώση της ουσίας της τεχνικής, δηλαδή η κατανόηση και κατάκτηση του είδους δύναμης, του ρυθμού εκτέλεσης και του τρόπου εφαρμογής δύναται να μετατρέψει τις απλές κινήσεις σε κάτι ικανό να σε βγάλει από τη δύσκολη θέση. Και αυτό βεβαίως με την προϋπόθεση της συστηματικής και επίπονης εξάσκησης σε αυτές. Η προπόνηση στο σανσόου ακολουθεί συνήθως τρία στάδια: α) εκτέλεση της τεχνικής στον αέρα και από τις δύο πλευρές, στοιχείο πολύ σημαντικό για την πραγματική μάχη β) εφαρμογή της τεχνικής με αντίπαλο με έναν ελεγχόμενο τρόπο για την αποφυγή τραυματισμών, αφού αρκετές τεχνικές μπορεί να είναι επικίνδυνες και γ) προσπάθεια να εφαρμοστεί η κάθε τεχνική στην ελεύθερη μάχη (σπάρινγκ). Επιπλέον, δεν πρέπει να παραλείπεται η εξάσκηση στους στόχους, στο σάκο ή σε άλλα βοηθητικά μέσα προκειμένου να βελτιώσει ο ασκούμενος το αναγκαίο είδος δύναμης καθώς και την ειδική αντοχή που χρειάζεται στη μάχη. Πολλά στυλ, διάσημα για την αποτελεσματικότητα τους στη μάχη, διαθέτουν τεχνικές σαν σόου ξέχωρα από τις τεχνικές που περιέχουν μέσα στα ταολού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα στυλ του Αετού με τις «50 τεχνικές της συνεχόμενης γροθιάς» και του Τονγκ Μπέι Τσουάν με τις «138 τεχνικές μάχης». Το Σίνγκ Γι επίσης εξασκεί τα «πέντε στοιχεία», που είναι στην πραγματικότητα πέντε βασικές τεχνικές του συστήματος, ενώ το ίδιο κάνει και το σύστημα Πα Τζι μέσα από τις οκτώ τεχνικές Τζιν Γκαν Πα Σου. Αρκετά συστήματα, ωστόσο, δεν περιλαμβάνουν σήμερα στην ύλη τους ελεύθερες τεχνικές και γιαυτό πρέπει να τις ξαναδανειστούν μέσα από τα ταολού και να τις εξασκήσουν με τον τρόπο που περιγράψαμε -πράγμα που δεν αποτελεί πρόβλημα, αρκεί βεβαίως ο δάσκαλος να γνωρίζει πραγματικά και σε βάθος το στυλ του.
Το να μονοπωλούν τα ταολού την προπόνηση αφήνοντας από έξω κάτι τόσο αυτονόητο όπως είναι η προπόνηση στο σανσόου και στο σπάρινγκ είναι λάθος είτε το εξετάσουμε από την πλευρά της παράδοσης είτε από την πλευρά της σύγχρονης προπονητικής. Η προπόνηση στα παραδοσιακά κινέζικα στυλ δεν μπορεί, κατά την γνώμη μου, να θεωρηθεί πλήρης αν δεν περιλαμβάνει ασκήσεις για την καλλιέργεια της μαχητικής δεινότητας ή, όπως ονομάζονται στα κινέζικα στυλ, ασκήσεις “Τσουάν Κουνγκ”. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει έναν συνδυασμό εσωτερικών ασκήσεων (νέι κούνγκ) και εξωτερικών ασκήσεων (γουάι κούνγκ) με τις οποίες μπορεί να ενδυναμώσει κανείς το σώμα ή να αποκτήσει ιδιαίτερες δεξιότητες χρήσιμες στη μάχη. Οι πιο συνηθισμένες ασκήσεις είναι αυτές των κατηγοριών του Γινγκ Κούνγκ (σκληραίνω το σώμα) και Τζαν Τζουάνγκ (στέκομαι ακίνητος σαν στύλος). Η μέθοδος “Τσουάν Κουνγκ” μπορεί να δυναμώσει απίστευτα την αντοχή του σώματος στο να δέχεται ή να εκτελεί χτυπήματα αλλά φέρνει ταυτόχρονα και εξαιρετικά αποτελέσματα στην εκρηκτικότητα του ασκούμενου. Οι ασκήσεις σκλήρυνσης του σώματος αποτελούν μέρος της μακράς παράδοσης του Γουσού και η εξάσκηση δεν εξαντλείται μονάχα στο να χτυπάς τα χέρια ή τα πόδια, αλλά περιλαμβάνει έναν πολύ βαθύτερο σχεδιασμό που συνδυάζει τις ασκήσεις Τσι Κούνγκ με τις εξωτερικές ασκήσεις ενδυνάμωσης. Όπως λέγεται τις κινέζικες πολεμικές τέχνες: «Νέι Λιέν Γι ΚόουΤσι, Γουάι Λιέν Τζιν Γκου Πι», δηλαδή «μέσα εξασκούμε το qi, έξω εξασκούμε τους μυς, τα οστά και το δέρμα». Επίσης δεν πρέπει να παραλείπεται και ο σχεδιασμός ενός κλασικού προγράμματος ανάπτυξης της αντοχής και της δύναμης. Το τρέξιμο και οι ασκήσεις με αντίσταση είναι αναντικατάστατα και δεν πρέπει να υποτιμούνται.
Για να επανέλθω λοιπόν στο αρχικό μου ερώτημα, η ανάδειξη ενός καλού μαχητή Γουσού -ειδικά σήμερα που ο χρόνος ενασχόλησης για τους περισσότερους αθλητές / μαθητές έχει μειωθεί πολύ-, καθορίζεται άμεσα τόσο από την ουσιαστική γνώση των τεχνικών, όσο και από την σωστή προπονητική χρήση του μεθοδολογικού οπλοστασίου που προανέφερα. Η ποικιλία των τεχνικών αλλά και η προπονητική διαδικασία των Κ.Π τεχνών είναι τέτοια που αν συνδυαστεί με τις γνώσεις της σύγχρονης προπονητικής μεθοδολογίας μπορεί να παράξει σπουδαία αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της απόκτησης μαχητικής τεχνικής. Το περιεχόμενο και η μεθοδολογία του Γουσού είναι τόσο πλούσια που δεν υπάρχει ανάγκη να δανείζεται κανείς μεθόδους άλλων μαχητικών τεχνών ή σύγχρονων μαχητικών αθλημάτων, εφόσον γνωρίζει σε βάθος το πως και το γιατί της δικιάς του τέχνης και φροντίζει να εμβαθύνει και να εμπλουτίζει τις γνώσεις του. Πρέπει βεβαίως κανείς να έχει στο μυαλό του πως εμπλουτισμός των γνώσεων δεν σημαίνει την άκριτη μίμηση προγραμμάτων ή προπονητικών μεθόδων, αλλά πραγματική κατανόηση των θεμελιωδών μαχητικών αρχών. Κι αυτό γιατί η άκριτη μίμηση ενός ξένου προπονητικού πλάνου -χωρίς κανείς να γνωρίζει τι έχει στο μυαλό του ο τάδε ή ο δείνα διάσημος δάσκαλος ή το γιατί και το πώς δημιουργήθηκε μια τεχνική εκατό ή εκατόν πενήντα χρόνια πριν-, μπορεί να είναι εκτός από αναποτελεσματική και επικίνδυνη για τους αθλητές.
Ο προπονητής του Γουσού δεν πρέπει να ξεχνά ότι ο στόχος καθορίζει τα μέσα. Αν με ενδιαφέρει η απόκτηση μαχητικής ικανότητας, τότε η εξάσκηση στα ταολού αποτελεί απλώς ένα μέσο και όχι τον τελικό μου στόχο. Η γνώση ενός ταολού δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εξασφαλίσει την ικανότητα της μαχητικής ουσίας του, ούτε οι παραφουσκωμένοι υπερτροφικοί μύες την αποτελεσματική χρήση της δύναμης σε ένα χτύπημα. Με απλά λόγια, το «Κουνγκ Φου» ήταν και συνεχίζει να είναι το αποτέλεσμα ενός αρμονικού συνδυασμού του «χρόνου», του «κόπου» και κυρίως του σωστού «τρόπου».
Παναγιώτης Δερβέντης
* Τα ταολού δεν είναι σημερινή εφεύρεση, αφού έχουμε αναφορές πως οι κινέζοι τα χρησιμοποιούσαν ήδη από την αρχαιότητα. Η σημερινή δομή των ταολού αποκρυσταλλώθηκε για τα περισσότερα στυλ κατά της περίοδο της Τσινγκ δυναστείας (1644 μ.Χ – 1911 μ.Χ). Διαβάστε το πρώτο μέρος του άρθρου
H Προπόνηση στις Κινέζικες Πολεμικές Τέχνες ή η Απατηλή Γοητεία των Ταολού
