«Η προπόνησή μας είναι πολύ σκληρή και δύσκολη και όταν δουλεύεις σε κάτι τόσο απαιτητικό με κάποιους άλλους ανθρώπους, αναπόφευκτα διαμορφώνεις μια σχέση που πάει και έξω από τα στρώματα της προπόνησης και που υπερβαίνει τις διαφορές»
Για το ξεκίνημα θα θέλαμε να μας πείτε πότε και πώς ξεκινήσατε το βραζιλιάνικο ζίου-ζίτσου.Ξεκίνησα πριν από 30 χρόνια, όταν ήμουν 8 χρονών επειδή έβλεπα ταινίες πολεμικών τεχνών –τις ταινίες του Μπρους Λι κ.λπ.- και όπως όλα τα παιδιά έπαιζα ποδόσφαιρο στο δρόμο και πού και πού τσακωνόμουν. Κάποια στιγμή ένας γνωστός του πατέρα μου άνοιξε ένα γυμναστήριο ζίου-ζίτσου και επειδή είχε παιδικό πρόγραμμα είπε του πατέρα μου να με πάει να δοκιμάσω. Πήγα λοιπόν όμως δε μου άρεσε καθώς δεν είχε σχέση με τις πολεμικές τέχνες που έβλεπα στις ταινίες –δεν είχε γροθιές και κλωτσιές αλλά μόνο πάλη. Δεν ήθελα να συνεχίσω όμως ήταν εκεί ένα κοριτσάκι το οποίο κάθε φορά που παίζαμε με νίκαγε οπότε είπα «θα έρθω και αύριο, θα την νικήσω και θα σταματήσω» (γέλια). Όμως επειδή αυτή με νίκαγε συνέχεια, τελικά κόλλησα –άλλωστε ήταν και πολύ καλό περιβάλλον, καλός προπονητής, πολλά παιδιά κ.λπ. κάποια στιγμή άρχισαν να προπονούνται εκεί και τα αδέλφια μου οπότε συνέχισα και από τότε δε σταμάτησα ποτέ.
Θα μπορούσατε να μας πείτε με λίγα λόγια τις βασικές αρχές του βραζιλιάνικου ζίου-ζίτσου; Νομίζω ότι η βασική αρχή του ζίου-ζίτσου είναι η αυτοάμυνα. Στο άθλημά μας παλεύουμε συχνά στο έδαφος ώστε να μη γυρίζουμε ποτέ την πλάτη μας στον αντίπαλο: τον έχουμε πάντα μπροστά μας και προσπαθούμε να προσαρμοζόμαστε στις εκάστοτε συνθήκες –στη θέση που βρίσκεται ο αντίπαλος σε σχέση μ’ εμάς, στις διαστάσεις του- οπότε μαθαίνουμε πολλά πράγματα για τον εαυτό μας και για τις ικανότητές μας και όσο συνεχίζουμε να προπονούμαστε τόσο περισσότερο καταλαβαίνουμε πώς να αντιμετωπίζουμε κάποιον με διαφορετικές ικανότητες. Η στρατηγική του ζίου-ζίτσου διαμορφώνεται από το συνδυασμό της γνώσης που έχουμε για τον εαυτό μας και της γνώσης που έχουμε για τον αντίπαλο∙ τεχνικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα πάντα (ακόμα και γροθιές και κλωτσιές) όμως επειδή ο βασικός μας στόχος είναι ο έλεγχος του αντιπάλου ορισμένα στοιχεία τα χρησιμοποιούμε λιγότερο. Αν θέλει κανείς, ωστόσο, μπορεί να τα προσθέσει.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια άνοδο στη δημοτικότητα του ζίου-ζίτσου και των Μεικτών Πολεμικών Τεχνών (ΜΜΑ). Θα θέλατε να εξηγήσετε τη διαφορά μεταξύ των δύο αυτών αθλημάτων;Η δημοτικότητα των ΜΜΑ στηρίζεται κυρίως στο ότι είναι πολύ εύκολο να αντιληφθεί κανείς τι γίνεται σε έναν τέτοιο αγώνα καθώς και στον τρόπο με τον οποίο προβάλλονται και προωθούνται οι διοργανώσεις τους –τα UFC κ.λπ. Το ζίου-ζίτσου από την άλλη, και δεν το λέω αυτό μόνο επειδή στις πρώτες διοργανώσεις των ΜΜΑ είχε διακριθεί ο Χόις Γκρέισι του ζίου-ζίτσου είναι μια πολεμική τέχνη που διδάσκει κάτι πολύ συγκεκριμένο και αναγκαίο για όλες, πιστεύω, τις πολεμικές τέχνες: πώς να παλεύεις με την πλάτη στο έδαφος. Είτε ασκείσαι σε κάποια τέχνη που δίνει βάρος στα χτυπήματα όπως η πυγμαχία, το κικ-μπόξινγκ ή το καράτε, είτε σε κάποιο είδος πάλης όπως το τζούντο ή το σάμπο, είτε στις ΜΜΑ, νομίζω ότι αν ασκηθείς και στο ζίου-ζίτσου θα αποκτήσεις ένα σημαντικό πλεονέκτημα.
Ένας άλλος λόγος που το ζίου-ζίτσου έχει αποκτήσει δημοτικότητα είναι επειδή η προπόνησή μας επιτρέπει να παίζεις ελεύθερα κάθε μέρα χωρίς να κινδυνεύεις –στις περισσότερες πολεμικές τέχνες δεν μπορείς να κάνεις κάτι τέτοιο και να αποφύγεις τους τραυματισμούς όμως στο ζίου-ζίτσου είναι πολύ εύκολο να σταματήσεις την τεχνική όταν αισθανθείς ότι υπάρχει πρόβλημα και γι αυτό βλέπει κανείς ότι ασκούνται σ’ αυτό άνθρωποι όλων των ηλικιών.
Βλέπουμε ότι στο ζίου-ζίτσου –αλλά και σε άλλα μαχητικά αθλήματα- γίνονται συνεχώς αλλαγές στους κανόνες. Πιστεύετε ότι αυτό επηρεάζει το άθλημα και το κάνει να απομακρύνεται από την ουσία ενός συστήματος που είναι φτιαγμένο για αυτοάμυνα; Οι κανόνες όντως υπάρχουν για να κάνουν το ζίου-ζίτσου και πιο δημοφιλές και πιο ασφαλές: θέλουμε οι ασκούμενοι (και ειδικά αυτοί που παίζουν σε υψηλό επίπεδο) να μπορούν να παίξουν ξανά ακόμα και την επόμενη εβδομάδα, οπότε οι οργανώσεις και οι ομοσπονδίες προσπαθούν να κάνουν τις αλλαγές που χρειάζεται ώστε οι αθλητές να μην κινδυνεύουν και να μπορούν να παίζουν και τελικά οι αλλαγές αυτές όχι μόνο δεν περιορίζουν τη δημοτικότητα του ζίου-ζίτσου αλλά την αυξάνουν. Σκεφτείτε ότι πλέον έχουμε αρχίσει να βάζουμε περιορισμό στις συμμετοχές στις διοργανώσεις γιατί είναι τόσο πολλές που υπάρχει πρόβλημα! Σε ό,τι αφορά το άλλο θέμα, το περί πολεμικής τέχνης, το ζίου-ζίτσου είναι διάφορα πράγματα και καθένας ασκείται σ’ αυτό αναλόγως των αναγκών του: σε κάποιους αρέσει απλώς να ασκούνται, κάποιοι άλλοι θέλουν να αγωνιστούν και επαγγελματικά, κάποιοι άλλοι μαθαίνουν ζίου-ζίτσου για να προσθέσουν κάτι στο οπλοστάσιό τους στις ΜΜΑ και κάποιοι άλλοι για αυτοάμυνα. Το ζίου-ζίτσου έχει όλες αυτές τις διαστάσεις οπότε από εκεί και πέρα, καθένας παίρνει αυτό που θέλει να πάρει.
Στη σχολή σας δίνετε έμφαση στην αυτοάμυνα; Πώς διδάσκετε ζίου-ζίτσου για αυτοάμυνα;Στη σχολή μας έχουμε διαφορετικούς προπονητές που διδάσκουν αστυνομικούς, στρατιωτικούς, προσωπικό ασφαλείας, γυναίκες, παιδιά κ.λπ. Αυτό που κάνουμε είναι να διδάσκουμε το ίδιο ζίου-ζίτσου αλλά μέσω συγκεκριμένων καταστάσεων που θα μπορούσαν να προκύψουν –βεβαίως προσαρμόζουμε τη γλώσσα και το πλαίσιο αναλόγως της περίστασης. Όταν, π.χ. εκπαιδεύουμε στρατιωτικούς, λαμβάνουμε υπόψη ότι έχουν όπλα και φέρνουμε το ζίου-ζίτσου στα μέτρα τους ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν με έναν τρόπο που ταιριάζει στις δικές τους ειδικές συνθήκες.
Θα πρέπει εδώ να πω ωστόσο ότι το βασικό «εργαλείο» αυτοάμυνας είναι η στάση που έχει καθένας, αυτό που λέμε «attitude». Είτε πρόκειται για παιδιά που πέφτουν θύματα κακομεταχείρισης από μεγαλύτερα παιδιά στο σχολείο, είτε για καυγάδες στο δρόμο, αν κανείς έχει αυτοπεποίθηση μπορεί να αντεπεξέλθει και συνήθως χωρίς πρόβλημα. Οι άνθρωποι που ψάχνουν ευκαιρία να τσακωθούν, οι νταήδες, δεν επιλέγουν ποτέ σαν στόχο τους κάποιον που δείχνει να έχει αυτοπεποίθηση τόσο στον τρόπο που στέκεται και κινείται όσο και στον τρόπο που μιλάει∙ ξέρουν ότι αν επιλέξουν έναν τέτοιο άνθρωπο (είτε πρόκειται για άντρα, για γυναίκα ή για παιδί) θα έχουν οι ίδιοι πρόβλημα τελικά. Ένας άνθρωπος που ξέρει να αμυνθεί εκπέμπει αυτή την αυτοπεποίθηση και αυτό τελικά τον σώζει από διάφορες δυσάρεστες συνθήκες.
Θα ήθελα να σας κάνω μια ερώτηση πού ίσως ακουστεί κάπως άκομψη όμως αναφέρεται σε κάτι που συζητιέται πολύ από τους ανθρώπους που ασκούνται σε άλλες πολεμικές τέχνες: πολλοί λοιπόν, λένε ότι αν κανείς πέσει στο έδαφος θα βρεθεί σε πολύ πιο δύσκολη θέση. Θα θέλατε να μας πείτε την άποψή σας για το θέμα;Δεν έχουν άδικο αυτοί που το λένε αυτό –όμως ισχύει στην περίπτωση που αυτός που πέφτει στο έδαφος δεν ξέρει ζίου-ζίτσου: κάποιος που ξέρει ζίου-ζίτσου και ξέρει να κινηθεί στο έδαφος, ακόμα και όταν βρίσκεται από κάτω, μπορεί να φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τον αντίπαλό του –αυτό είναι άλλωστε και η ουσία της προπόνησής μας. Δεν επιδιώκουμε να βρεθούμε στο έδαφος αλλά θέλουμε να διδάξουμε στον ασκούμενο τους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει ακόμα και μια τέτοια κατάσταση προς όφελός του. Αν ξέρεις ότι ακόμα και αν πέσεις στο έδαφος έχεις όπλα και στρατηγική, αυτό θα σου φανεί πολύ χρήσιμο σε περιπτώσεις αυτοάμυνας.
Στην προπόνηση και τους αγώνες ζίου-ζίτσου βλέπουμε τους αθλητές να φέρονται πάντα με σεβασμό ο ένας στον άλλο αλλά και στους διαιτητές και τους προπονητές. Μπορείτε να μας πείτε μερικά πράγματα για την κουλτούρα και για τον ρόλο που παίζει η οικογένεια σ’ αυτό;Νομίζω ότι η αντίληψη που επικρατεί στο ζίου-ζίτσου προέρχεται από το γεγονός ότι ξεκίνησε σαν μια οικογενειακή παράδοση από την οικογένεια Γκρέισι∙ παρότι σήμερα ασκούνται σ’ αυτό χιλιάδες άνθρωποι σε όλον τον κόσμο, οι δεσμοί που δημιουργούνται μεταξύ των ασκούμενων παραμένουν «οικογενειακοί».Η προπόνησή μας είναι πολύ σκληρή και δύσκολη και όταν δουλεύεις σε κάτι τόσο απαιτητικό με κάποιους άλλους ανθρώπους, αναπόφευκτα διαμορφώνεις μια σχέση που πάει και έξω από τα στρώματα της προπόνησης και που υπερβαίνει τις διαφορές μεταξύ εθνών, θρησκειών, αντιλήψεων κ.λπ. Βλέπω ας πούμε σε διάφορα σπορ τους αθλητές να «μάχονται» υπερασπίζοντας τη χώρα τους ή τη σημαία τους όμως εμείς –και εννοώ και στη δική μας ομάδα, την Checkmat, αλλά και γενικά- αγωνιζόμαστε μόνο για το ζίου-ζίτσου και αδιαφορούμε για τα πράγματα που υποτίθεται ότι μας χωρίζουν. Αυτό είναι κάτι που το βλέπει κανείς ακόμα και μεταξύ αθλητών που υποτίθεται ότι είναι «εχθροί» την ώρα του αγώνα και είναι κάτι που το θεωρώ από τα ωραιότερα χαρακτηριστικά του ζίου-ζίτσου.
Ποια είναι η γνώμη σας για τις γυναίκες στο ζίου-ζίτσου; Πιστεύω ότι είναι πολύ πιο ανταγωνιστικές από τους άντρες. Αυτή τη στιγμή έχουμε πολλές γυναίκες που συμμετέχουν στο ζίου-ζίτσου –και στην προπόνηση και στους αγώνες- έχουμε ειδικά καμπ για γυναίκες και για το Checkmat για το οποίο μπορώ να μιλήσω καλύτερα έχουμε πολλές γυναίκες με μαύρη ζώνη και από τη Βραζιλία και από όλον τον κόσμο. Το ζίου-ζίτσου δεν είναι αντρικό άθλημα.
Τουλάχιστον στην Ελλάδα, δε βλέπουμε ιδιαίτερη άνθιση στο παιδικό ζίου-ζίτσου. Πώς μπορεί το ζίου-ζίτσου να ωφελήσει τα παιδιά; Το μεγαλύτερο πρόγραμμα παιδικού ζίου-ζίτσου υπάρχει στις ΗΠΑ –και βεβαίως υπάρχει πολύ παιδικό ζίου-ζίτσου και στη Βραζιλία. Κι εγώ ο ίδιος, όπως είπα στην αρχή, ξεκίνησα να προπονούμαι όταν ήμουν παιδί και τότε είχα να αντιμετωπίσω το πρόβλημα του «bullying» γιατί παρότι ήμουν από φτωχή οικογένεια ζούσα σε ένα ακριβό κτήριο, κάτι που δε χτύπαγε καλά στο δημόσιο σχολείο που πήγαινα (όλα τα υπόλοιπα παιδιά ζούσαν σε φτωχικά σπίτια και ο μόνος λόγος που εγώ ζούσα σε καλύτερο σπίτι ήταν επειδή ο πατέρας μου δούλευε στο κτήριο αυτό) αλλά ούτε και στους γείτονές μου (γιατί ήξεραν ότι είμαι φτωχός) –πέρα από όλα αυτά είχα και το πρόβλημα ότι όταν ήμουν μικρός τραύλιζα!
Όπως καταλαβαίνετε είχα διάφορα προβλήματα και το ζίου-ζίτσου με βοήθησε να αποκτήσω αυτοπεποίθηση και να αντιμετωπίσω τα προβλήματά αυτά οπότε ξέρω από πρώτο χέρι πόσο η εξάσκηση στο ζίου-ζίτσου μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός παιδιού προς το καλύτερο. Και όχι μόνο επειδή του προσφέρει έναν τρόπο αυτοάμυνας σε έναν καυγά αλλά επειδή τους προσφέρει μια κοινότητα μέσα στην οποία μπορούν να εξελιχθούν και τους χαρίζει αυτοάμυνα. Βεβαίως σκέφτομαι και την ωφέλεια που έχει για το άθλημα –γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον- όμως βασικά χαίρομαι γιατί βλέπω την αλλαγή που έχει στα ίδια τα παιδιά και είναι μια αλλαγή που είναι και μεγάλη και άμεση.
Αξίζει να αναφέρω ότι σε ορισμένες χώρες, το ζίου-ζίτσου έχει γίνει μέρος του επίσημου σχολικού προγράμματος: οι άνθρωποι αυτοί αντιλαμβάνονται ότι το ζίου-ζίτσου μπορεί πράγματι να βοηθήσει τα παιδιά να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι καθώς τους διδάσκει και να παλεύουν (κυριολεκτικά και μεταφορικά –με τον αντίπαλο ή με τα προβλήματά τους) και πώς να αντιμετωπίζουν τη νίκη και την ήττα. Όταν καταφέρεις να το μάθεις αυτό, είναι σίγουρο ότι η στάση ζωής σου θα αλλάξει προς το καλύτερο.
Τι συμβουλή θα δίνατε στους ανθρώπους που ασκούνται στο ζίου-ζίτσου; Χάρη στη δημοτικότητα του ζίου-ζίτσου, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αποφασίζουν να ασχοληθούν μ’ αυτό. Και βεβαίως προσωπικά ενθαρρύνω τους πάντες να το κάνουν όμως θα τους πρότεινα να επισκεφθούν πρώτα όσες σχολές μπορούν, να γνωρίσουν τους προπονητές και να δουν τι έχει προσφέρει κάθε προπονητής και κάθε ομάδα στο άθλημα –όλοι οι προπονητές δεν είναι εξίσου καλοί και έχει σημασία να βρει κανείς τον προπονητή που θα του γνωρίσει το ζίου-ζίτσου με τον καλύτερο τρόπο και δε θα του δείξει απλώς πώς να παλεύει ή πώς να νικήσει σε έναν αγώνα αλλά πώς να γίνει καλύτερος άνθρωπος.
Μια τελευταία κουβέντα για να κλείσουμε; Σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη και για την ευκαιρία να μιλήσω για αυτό που κάνουμε.Το
καμπ αυτό που κάναμε στην Ελλάδα πήγε καλά και θα υπάρξει συνέχεια οπότε θα ήθελα στο σημείο αυτό να προσκαλέσω όποιον θέλει, ακόμα και ανθρώπους που δεν έχουν προηγούμενη σχέση με το ζίου-ζίτσου, να έρθουν στο επόμενό μας καμπ, να μας γνωρίσουν και να δουν πώς προπονούμαστε –μπορούν να το δουν σαν διακοπές όπου θα γνωρίσουν νέους ανθρώπους και θα περάσουν καλά ακόμα και αν δε μάθουν ζίου-ζίτσου!
