Η αρχή της ιστορίας για το Καράτε
Ο Sakugawa και ο Matsumura
Tode Sakugawa Το Καράτε της Οκινάβα, περιέχει αρκετά στοιχεία της κινέζικης μαχητικής τέχνης. Η πλειοψηφία αυτών προέρχεται από το ρεύμα της Σχολής του Νότου, αλλά αν μελετήσουμε από κοντά τις τεχνικές, είναι δυνατό να βεβαιώσουμε, ότι δύο από τα τρία ρεύματα του Καράτε, το Shuri-Te και το Tomari-te, περιέχουν οπωσδήποτε ορισμένα στοιχεία της Σχολής του Βορρά.
Ο Sensei Sakugawa, είχε πάρει κατ’ εξαίρεση άδεια να διαμένει στο Πεκίνο, όπου εξασκούσαν το βόρρειο Σαολίν. Μπορούμε εύκολα να υποθέσουμε, ότι η εισαγωγή στοιχείων της Σχολής του Βορρά από έναν «ταξιδιώτη από την Οκινάβα», οφείλεται στον Sakugawa. Μέχρι τότε, η πλειοψηφία των ανθρώπων που κατάγονταν από το Ryu-Kyu διέμεναν στην πόλη Fuzhou, στο νότο της Κίνας, και επικεντρώνονταν στο εμπόριο με τα Ryu-Kyu. Γι’ αυτό, πριν από τον Sakugawa, τα κυρίαρχα στοιχεία του Καράτε, βασίζονταν, κυρίως, στις επιρροές της κινέζικης μαχητικής τέχνης της Σχολής του Νότου. Ένας νεωτερισμός αρχίζει στην παράδοση του Καράτε της Οκινάβα, ξεκινώντας από τον Sakugawa, με την εισαγωγή καινούργιων στοιχείων. Αυτά τα στοιχεία, χαρακτηρίζουν το ρεύμα του Shuri και στη συνέχεια το ρεύμα του Tomari, που προέρχεται από αυτό.
Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια του Budo, o Sakugawa πήγε τρεις φορές στην Κίνα, κάνοντας το ταξίδι μέχρι το Πεκίνο. Με την ευκαιρία του τρίτου του ταξιδιού, παρουσίασε τις γνώσεις του από το Πεκίνο στον νεότερό του Sokon Matsumura, ο οποίος επρόκειτο στη συνέχεια, να έχει μεγάλη επιρροή στο Καράτε της Οκινάβα. Κατά τη διαμονή του στο Πεκίνο, ο Kanga Sakugawa αρρώστησε και πέθανε. Η σωρός του Sakugawa, ενταφιάστηκε σε ένα προάστιο του Πεκίνου.
Είναι πάντως σίγουρο ότι το όνομα Todei Sakugawa, δηλαδή “Sakugawa εξπέρ της μαχητικής τέχνης της Κίνας”, έχει χαραχθεί στη συλλογική μνήμη της Οκινάβα. Ένα kata με κοντάρι, με το όνομα «Sakugawa no Kon», έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας. Σύμφωνα με τους S. Nagamine και T. Miyagi, σύγχρονους δασκάλους του Καράτε, η έκφραση Todei Sakugawa, είναι τίτλος που δηλώνει μεγάλη εκτίμηση για την τέχνη του Sakugawa και υπονοεί μια σύγκριση και άρα αποδεικνύει, ότι υπήρχε τότε στην Οκινάβα μία συγκρίσιμη μαχητική τέχνη. Αυτό είναι μια απλή υπόθεση. Υπάρχει και άλλη δυνατή ερμηνεία. Στην Οκινάβα, ο όρος «Το» (Κίνα) χρησιμοποιείται ως επίθετο, για να δηλώσει την τελειότητα σε κάτι κινέζικο. Η έκφραση “Todei Sakugawa”, μπορεί να εκφράζει λοιπόν την τελειότητα του εξπέρ Sakugawa, χωρίς να συνεπάγεται την αντίθεση ανάμεσα στην κινέζικη τέχνη και μία τοπική τέχνη.
SOKON MATSUMURA Η ιστορία του Καράτε στην παράδοση της Οκινάβα, παίρνει μια μορφή λίγο πιο συγκεκριμένη, ξεκινώντας από τον Sokon Matsumura (1809-1899). Στην πραγματικότητα, οι έρευνες για την πρώτη Σχολή του Καράτε (με την έννοια της τάσης ή του ρεύματος), της οποίας η επιρροή στη σημερινή πρακτική είναι ορατή, οδηγούν σε αυτόν. Ήταν ο πρώτος που μετέδωσε μια συστηματική μέθοδο. Αυτό που ονομάζουμε Shuri-Te προέρχεται από την τέχνη του και η επιρροή του συνεισέφερε αποφασιστικά και στη δημιουργία του Tomari-Te. Είναι πιθανό ο Matsumura να δέχθηκε τη διδασκαλία του Sakugawa αλλά, σύμφωνα με την προφορική παράδοση, υπέδειξε σαν δάσκαλό του στην κινέζικη μαχητική τέχνη, έναν Κινέζο ονόματι “Iwa”. Κανένα κείμενο δε δηλώνει ότι είχε σχέσεις με τον Sakugawa.
Στις διαφορετικές εκδοχές της Ιστορίας της μαχητικής τέχνης της Οκινάβα, το πρόσωπο του Matsumura είναι θρυλικό. Για να κατανοήσουμε την επιρροή που ασκούσε, είναι σημαντικό να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι, είχε σπουδάσει τη μαχητική τέχνη στην Οκινάβα, στην Ιαπωνία και στην Κίνα. Ο Matsumura Sokon Bucha, προερχόταν από μια αριστοκρατική οικογένεια του Ryu-Kyu. Στα είκοσί του χρήστηκε σωματοφύλακας του Πρίγκιπα, στο Παλάτι του Shuri. Δεν γνωρίζουμε από ποια ηλικία άρχισε να εξασκεί μια μαχητική τέχνη, αλλά η θέση του ως σωματοφύλακας του Πρίγκιπα, μας οδηγεί να υποθέσουμε ότι τη στιγμή της τοποθέτησής του, είχε ήδη φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο. Τη χρονιά που ακολούθησε την τοποθέτησή του, ο Matsumura γνωρίζει έναν δικαστή τον Satsuma και αυτός του εξασφαλίζει την κατ’ εξαίρεση άδεια, να μελετήσει την τέχνη του σπαθιού, της σχολής Jigen-ryu. Η εξάσκηση και οι διδαχές αυτής της σχολής, προορίζονταν αποκλειστικά για πολεμιστές που επρόσκειντο στην αυλή και κανονικά δεν επιτρεπόταν στον Matsumura, που υπηρετούσε τον Βασιλιά του Ryu-Kyu, ο οποίος ήταν υποτελής του Satsuma. Μπορούμε να φανταστούμε, με πόση επιμονή εκείνος ο δικαστής πρέπει να πρότεινε τον Matsumura, για να του επιτραπεί να διασχίσει την πύλη του dojo, του Οίκου Satsuma. Σύμφωνα με το έθιμο, παίρνει όρκο, σφραγισμένο με το αίμα του, να διαφυλάξει με άκρα μυστικότητα όλα όσα μάθει.
Μαθητής του Jigen-Ryu Το 1832 στα 24 του χρόνια, ο Matsumura στέλνεται στην αυλή των Satsuma, για μια αποστολή είκοσι έξι μηνών. Παίρνει από την κυβέρνηση του Ryu-Kyu και από το παλάτι των Satsuma, την άδεια να εξασκηθεί στη Σχολή του σπαθιού Jigen-ryu. Η βασική εκπαίδευση του Jigen-ryu, λέγεται “Tategi-uchi”. Συνίσταται στο χτύπημα ενός κορμού δέντρου, με ένα πολύ στέρεο κομμάτι ξύλου, μήκους περίπου ενός μέτρου και τριάντα εκατοστών. Ξεκινώντας από μία απόσταση τεσσάρων ή πέντε μέτρων, πρέπει να πεταχτεί κανείς με τρία βήματα προς ένα δέντρο, βγάζοντας μια κραυγή, στην οποία βάζει τόση ενέργεια, όση αν ήταν η τελευταία της ζωής του, και να χτυπήσει τον κορμό με όλη του τη δύναμη.
Στη Σχολή Jigen-ryu, η εκπαίδευση του Matsumura συνίσταται κυρίως στο “Tategi-uchi” – τρεις χιλιάδες επαναλήψεις το πρωί και οκτώ χιλιάδες το βράδυ –συνδυαζόμενη και με εξάσκηση στο dojo. Μετά από δυο χρόνια παραμονής στο Dojo Satsuma, ο δάσκαλός του, Ijuin, του απονέμει το δίπλωμα του Jigen-ryu, που πιστοποιεί ότι δέχθηκε την αυθεντική γνώση της σχολής του. Ο Matsumura γυρίζει λοιπόν στο Ryu-Kyu. Είναι είκοσι έξι ετών.
Το 1836, δυο χρόνια μετά την επιστροφή του στο Ryu-Kyu, ο Matsumura φεύγει για το Πεκίνο, με μία αποστολή του Βασιλιά των Ryu-Kyu, προς τον Αυτοκράτορα της Κίνας. Κατά τη διάρκεια των δεκαπέντε μηνών της παραμονής του στο Πεκίνο, ο Matsumura μαθαίνει μια μαχητική τέχνη, κοντά σε ένα κινέζο δάσκαλο, τον Wei Bo, που διαβάζεται “Iwa”, με την γιαπωνέζικη προφορά της Οκινάβα. Συνήθως, χωρίζουμε την κινέζικη μαχητική τέχνη σε δυο ρεύματα, αυτό του Βορρά και αυτό του Νότου. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι η σχολή του “Iwa”, ανήκε στο ρεύμα του Βορρά.
Ο Matsumura στο Πεκίνο Πρόκειται πιθανότατα για τη Σχολή του Xingyi-quan, μια από τις τρεις κύριες σχολές του Βορρά, γιατί ήταν η Σχολή με την μεγαλύτερη αποδοχή από τους χιλιάδες στρατιωτικούς του Πεκίνου, με τους οποίους ο Matsumura συναναστρεφόταν. Από την άλλη, στο kata του Καράτε, που διασώζεται μέχρι σήμερα με το όνομα Matsumura no Bassai (Passai), μπορούμε να παρατηρήσουμε μία τεχνική συναφή του zuan-quan, μία από τις πέντε βασικές τεχνικές του Xinqyi-quan. Αυτό το kata περιέχει επίσης τεχνικές πολύ κοντινές στο Ma-quan, χτύπημα του αλόγου, του Xingyi-quan. Από την άποψη των τεχνικών κινήσεων, το Καράτε του ρεύματος Shuri-Te, παρουσιάζει πολλές άλλες ομοιότητες με το Xingyi-quan και άλλες σχολές του Βορρά της Κίνας.
Γυρνώντας στο Ryu-Kyu το 1837, ο Matsumura αναλαμβάνει πάλι τα καθήκοντα του σωματοφύλακα του Βασιλιά. Αυτήν την εποχή, αλλάζει τα ιδεογράμματα του τίτλου του, “Sokon” που σήμαινε «κύριος απόγονος», διαλέγοντας τα ιδεογράμματα που, με την ίδια προφορά, σημαίνουν «δάσκαλος της τέχνης του ραβδιού». Διηγούνται ότι αυτό το όνομα του είχε δοθεί από τον δάσκαλό του «Iwa», ο οποίος τον είχε κρίνει δάσκαλο στην τέχνη του ραβδιού. Από την άλλη, στο Πεκίνο, ονόμαζαν τον Matsumura “Wu-Cheng-da”, δηλαδή «αυτός που τελειοποιείται στην τέχνη της μάχης». Αυτό το όνομα, του είχε δοθεί επίσης από ένα Κινέζο δάσκαλο. Ο Matsumura διατηρεί τη θέση του σωματοφύλακα του Βασιλιά, κάτω από τις διαταγές τριών διαδοχικών βασιλιάδων και παράλληλα με τα επίσημα καθήκοντά του, εμβαθύνει την τέχνη του, συναντώντας κινέζους δασκάλους που έμεναν στο Ryu-Kyu ή μελετώντας τις μαχητικές τεχνικές των κατοίκων του Ryu-Kyu.
Ο Sensei Matsumura, αρχίζει σιγά-σιγά να διδάσκει την τέχνη του. Η σχολή του παίρνει αργότερα το όνομα “Shuri-Te”, από το όνομα της περιοχής που έμενε. Μια παραλλαγή αυτής της Σχολής, με όνομα “Tomari-Te” αναπτύχθηκε στο γειτονικό χωριό Tomari. Η άσκηση της γροθιάς στη μακιβάρα είναι συνηθισμένη στην Οκινάβα, αλλά δεν υφίσταται στην Κίνα. Είναι μήπως μια επέκταση και μία εφαρμογή του “Tategi-uchi” που ο Matsumura έκανε στη Σχολή Jigen-ryu; Έστω και αν η μακιβάρα είναι μεταγενέστερη του Matsumura, είναι σίγουρο ότι η εμπειρία του επηρέασε πολύ τον τρόπο χρήσης της.
Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ SAKUGAWA και MATSUMURA
Από όσα γράψαμε μέχρι τώρα θα μπορούσαμε να συνάγουμε ότι η συνεισφορά των μεγάλων δασκάλων Sakugawa και Matsumura ήταν τεράστια.
Με τις εμπνευσμένες εισηγήσεις και τροποποιήσεις τους συνέβαλαν αποφασιστικά στην διαμόρφωση του καράτε.
Συνοψίζοντας λοιπόν έχουμε:
Sakugawa
Ο πρώτος που έκανε σημαντικές τροποποιήσεις στο καράτε ήταν ο δάσκαλος Sakugawa (μόλις τρεις γενιές πριν από Sensei Funakoshi).
Το kata Kushanku (kanku) που εισήγαγε, είναι ένα kata με τεχνικές νυχτερινής μάχης και αποτελεί την ζωντανή καρδιά του Shotokan.
O Sakugawa ήταν ο πρώτος που δημιούργησε το Dojo kun. Επίσης έμαθε από τον Kushanku την αρχή του Hikite.
Matsumura
Το γραμμικό καράτε δεν υπήρχε πριν τον Matsumura, αυτός ήταν που εισήγαγε τις γραμμικές τεχνικές.
Δημιούργησε μια επιστημονική προσέγγιση για το Καράτε. Πίστευε ότι η ταχύτητα ήταν το κλειδί για τη δύναμη.
Το γεγονός ότι κάποιος μικρόσωμος με τις γραμμικές τεχνικές μπορούσε να αντιμετωπίσει έναν μεγαλόσωμο άνδρα έδωσε στο Καράτε συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στα κινέζικα στυλ.
Συνεχίζεται …
Σάββας Μαστραππάς
Διαβάστε το πρώτο μέρος του άρθρου του Σάββα Μαστραππα
«Σελίδες από την ιστορία του Σούρι-Τε (Καράτε)-μέρος πρώτο»
