Κάποιες επιπλέον πληροφορίες που κατάφερα να συλλέξω από το διαδίκτυο για τον Hiroshi Orito Sensei για τον οποίον μίλησα στο πρώτο μέρος του άρθρου μου είναι οι εξής:
«Ο κ. Hiroshi Orito (4ο DAN) ίδρυσε το 1959 το «New York Karate Club» το 1962 το Club γίνεται μέλος της JKA. Το 1968 ο Masataka Mori sensei κλήθηκε από τον σύλλογο για να γίνει ο επίσημος εκπαιδευτής του».Να σημειώσουμε ακόμα ότι το «Club» που ίδρυσε ο Orito sensei τα χρόνια που ακολούθησαν κάτω από την ηγεσία του sensei Mori, όταν αυτός ανέλαβε την ηγεσία της J.K.A. για την Αμερικανική Ήπειρο, το «Dojo αναδείχθηκε ως η Ναυαρχίδα του J.K.A. καράτε» στην Ήπειρο. Παρεμπιπτόντως να αναφέρουμε ότι ο Mori sensei επισκέφθηκε την Αθήνα το Μάρτιο του 1979 για σεμινάριο (περιοδικό «Δυναμικό» τεύχος 18 Απρίλιος 1979), και δίδαξε τους προερχόμενους από τα Dojo της «Παρασσίου» και του «Ε.Μ.Π.» μαθητές του sensei Ootake.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 οι εναπομείναντες τότε στους θρόνους τους γαλαζοαίματοι στην δυτική Ευρώπη και στις χώρες της Αραβικής Χερσονήσου κατελήφθησαν από την «μόδα του καράτε». Υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες γνωστών Ιαπώνων δασκάλων που τους εικονίζουν να διδάσκουν καράτε κάποιους απ’ αυτούς.
Φημολογίες έλεγαν ότι ο τότε διάδοχος του Ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνος έφερε στην Αθήνα Ιάπωνα δάσκαλο για να τον διδάξει καράτε. Ο κ. Μιχάλης Πετρόπουλος είναι κατηγορηματικός: «Τον Κωνσταντίνο τον δίδαξε καράτε ένας Αμερικάνος που υπηρετούσε στην Αμερικανική Βάση του Ελληνικού». Το παραπάνω επιβεβαιώνει και ο κ. Παπαζήσης ο οποίος συμπληρώνει ότι το στυλ στο οποίο εξασκήθηκε ο τέως βασιλιάς ήταν Kenpo Καράτε.
Θυμάμαι παιδάκι όταν ήμουν στα «Επίκαιρα» που προβάλλονταν στους κινηματογράφους μια σκηνή λίγων δευτερολέπτων που έδειχνε τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο Β΄ να σπάει με τεχνική καράτε μια στοίβα από πλάκες. Τον Οκτώβριο του 1966 το περιοδικό «Εικόνες» παρουσίασε μια σειρά από φωτογραφίες, οι οποίες επαναδημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2012 από το περιοδικό «Ciao» που έδειχναν τον τέως Βασιλιά να κάνει καράτε. Ο τίτλος του άρθρου ήταν «Ο Βασιλεύς με την Μαύρη Ζώνη». Σε κάποιες από τις φωτογραφίες ο «Βασιλεύς» σπάει τούβλα και σε κάποιες άλλες φορώντας το πάνω μέρος του Καρατέγκι, μαύρη ζώνη και σορτσάκι, να εκτελεί μ’ ένα άτεχνο τρόπο τεχνικές καράτε απέναντι στον Ισπανό μονάρχη και γαμπρό του Χουάν Κάρλος, και αυτόν να φοράει σορτσάκι! Ο κ. Άγγελος Παπαζήσης μου είπε ότι σ’ αυτή την φωτογράφηση ο Χουάν έσπασε το χέρι του γεγονός που τον ώθησε να σταματήσει για πάντα το καράτε!
Το δημοσίευμα έχει ως εξής:
Ένας γαλαζοαίματος με μαύρη ζώνη στο καράτε (15-11-2012).
«Μπορεί το πνεύμα του να είναι «Βασιλικό» αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το στυλ του δεν είναι και … αθλητικό.
Από νεαρός αγαπούσε τον αθλητισμό και αυτό δεν άλλαξε μέχρι σήμερα. Ο λόγος για τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο, ο οποίος έχει μαύρη ζώνη στο Καράτε. Μάλιστα το 1966 έπαιξε το αγαπημένο του άθλημα με τον τωρινό Βασιλιά της Ισπανίας Χουάν Κάρλος. Το περιοδικό «Ciao» δημοσίευσε φωτογραφικό υλικό όπου δείχνει τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο να κάνει ασκήσεις, αλλά και να προσπαθεί να σπάσει με το χέρι του τούβλα, φανερώνοντας την μυϊκή του δύναμη. Μπορεί τώρα να μην ασχολείται με το καράτε, αλλά έχει δείξει την αδυναμία του στην ιστιοπλοΐα, αφού κάθε χρόνο παίρνει μέρος σε αγώνες που γίνονται στις Σπέτσες».
Σύμφωνα με τα όσα μου είπε ο μαθητής μου Αντώνης Κοπανιτσάνος επικαλούμενος κάποιον γνωστό του που συμμετείχε στην αποστολή:
«Το 1963 κατά την επίσκεψη του Γάλλου Πρωθυπουργού Σαρλ ντε Γκωλ στην Αθήνα ο τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος ενθουσιάστηκε όταν είδε τους σωματοφύλακες του Γάλλου Πρωθυπουργού να εξασκούνται σ’ ένα είδος αποτελεσματικής αυτοάμυνας που παρέπεμπε σε Τζούντο και Καράτε. Ζήτησε τότε από την προεδρική φρουρά και την αστυνομία κάποιους επίλεκτους τους οποίους έστειλε για εκπαίδευση στην Γαλλία». Και ο κ. Άγγελος Παπαζήσης συμπληρώνει:
«Δύο πήγαν στη Γαλλία για εκπαίδευση. Ήταν οι αριστεύσαντες στην σχολή Ζίου Ζίτσου του κ. Καμπαφλή.
Πήγαν στη Γαλλία όπου φοίτησαν στη σχολή του Ραιμόν Σασγιάκ. Γύρισαν μετά από ένα χρόνο με μαύρη ζώνη στο Judo και πράσινη ζώνη στο καράτε».
Στο βιβλίο του με τίτλο: «Μαθήματα Ζίου-Ζίτσου καράτε» ο Αθανάσιος Καμπαφλής (πρωταθλητής πάλης, καθηγητής Σχολών χωροφυλακής κλπ.) στην σελίδα 10 υπάρχει ολοσέλιδη φωτογραφία κάτω από την οποία αναφέρεται:
«Οι Υπομοίραρχοι της ασφαλείας του Ολυμπιονίκου Βασιλέως μας Χριστοκανέλλης και Τσελίκης οίτινες ηρίστευσαν στο Παρίσι στο Τσούντο αποσπάσαντες την τιμητικήν Μαύρην Ζώνην, έχοντες εις το μέσον τον Καθηγητήν των κ. Αθανάσιον Καμπαφλήν».
Σημαντική θέση για την «προϊστορία του καράτε» στην χώρα μας έχει η μαρτυρία του δημοσιογράφου και πρωτοπόρου του Τζούντο στην Ελλάδα κ. Γιώργου Καράγιωργα. Το 1951 λοιπόν σύμφωνα με την μαρτυρία του ίδιου του κ. Καράγιωργα η οποία δημοσιεύεται στο τεύχος 20ο του περιοδικού «Δυναμικό Τζούντο-Καράτε» (Ιούνιος 1979) καθώς και ως πρόλογος στο πρώτο τόμο του βιβλίου των Μ. Νακαγιάμα και Ντον Φ. Ντρέγκερ: «Η πρακτική του Καράτε» εκδόσεις «Δίδυμοι» επισκέπτεται τον δάσκαλο Φουνακόσι.
Ήταν η εποχή που ακόμα ίσχυε η Αμερικανική απαγόρευση για το καράτε. Ένας φίλος του κ. Καράγιωργα που ήξερε τον δάσκαλο Φουνακόσι εξασφάλισε την άδεια του για να μπει ο Έλληνας φίλος του στον «ναό του Καράτε» και να παρακολουθήσει την εκπαίδευση των καρατέκα της εποχής «κάτω από τα μισόκλειστα μάτια» του Φουνακόσι όπως αναφέρει. Υπάρχει ευτυχώς και μια ανεκτίμητης αξίας φωτογραφία από εκείνη την επίσκεψη όπου φαίνονται δυο καρατέκα να παρουσιάζουν τεχνικές στον κ. Καράγιωργα που παρακολουθεί και τον Γκιτσίν Φουνακόσι σενσέι με Χάκαμα να τους καθοδηγεί!
Η δίψα για το καράτε και τις υπόλοιπες τέχνες της ανατολής ήταν πολύ μεγάλη την περίοδο εκείνη. Το καράτε και οι άλλες τέχνες ήταν κάτι το μαγικό, το μυστηριώδες το απόκρυφο που τροφοδοτούσε την φαντασία. Όποιος έλεγε ότι ήξερε τα «μυστικά» του θεωρούνταν υπεράνθρωπος!
«Ήμουνα πολύ μικρός στην ηλικία όταν πήγαμε στον κινηματογράφο και είδαμε μια ταινία με τον Τζέρυ Λούις. Ο πρωταγωνιστής, ήταν ένας μικρόσωμος ανθρωπάκος που εν τούτοις μπορούσε και «έδενε κόμπο» πολύ πιο μεγαλόσωμους αντιπάλους» μου είπε ο κ. Μ. Πετρόπουλος.
«Ενθουσιάστηκα και γυρίζοντας στο σπίτι μου είπα στη μητέρα μου ότι ήθελα να μάθω αυτή την τεχνική. Βρήκε τότε η μητέρα μου τον κ. Δαμιανού που δίδασκε Ζίου Ζίτσου τότε και τον έπεισε παρά τις αντιρρήσεις του διότι ήμουνα μικρός στην ηλικία να με δεχθεί στο τμήμα του».
Ακόμα και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1970 που άρχισα εγώ να μαθαίνω Σότοκαν Καράτε το πέπλο μυστηρίου μας συνόδευε σε κάθε μας βήμα.
«Αυτός κάνει καράτε» έλεγαν και διαπιστώναμε ότι μας αντιμετώπιζαν με δέος».
Το κλίμα ακόμα συνέχιζαν να το φτιάχνουν οι κινηματογραφικές ταινίες. Δεν ήταν μόνο οι ταινίες του εξαιρετικού Μπρους Λη που έδιναν τροφή στην φαντασία των παιδιών και των εφήβων. Προς τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν μια βιομηχανική ανεξάντλητης μαζικής παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών Καράτε και Κουνγκ φου πολύ χαμηλής ποιότητας που κατέκλυζαν τις κινηματογραφικές αίθουσες. Θυμάμαι κάθε Κυριακή επί χρόνια στην απογευματινή προβολή στον κινηματογράφο Βόλος (Σινέ Βόλος) της Λεμεσού (όπου προβαλλόταν μια ελληνική ταινία και μια ταινία καράτε) να διεξάγονται μετά το τέλος της προβολής σφοδρές συμπλοκές παιδιών και εφήβων στο προαύλιο του «Σινέ Βόλος». Οι μιμούμενοι τους ήρωες του καράτε, σίγουροι ότι γνώριζαν τα μυστικά του καράτε και του Κουνγκ φου ταυτόχρονα παρουσίαζαν μια τραγελαφική εικόνα. Και όταν επιστρέφαμε στα προσφυγικά μας καταλύματα στον τουρκομαχαλά της Λεμεσού που μας είχαν παραχωρηθεί από την Κυπριακή Κυβέρνηση μέσα στα πλαίσια της πολιτικής της «άνετης προσωρινότητας» που ακολουθούσε τότε παρουσιάζοντας μια αξιοθρήνητη εικόνα που την συμπλήρωναν, από σκισμένα ρούχα μέχρι γδαρσίματα και μώλωπες, τότε ακολουθούσε ο δεύτερος γύρος όπου οι εξαγριωμένες μανάδες μας, μας κυνηγούσαν με ό,τι έβρισκαν μπροστά τους.
Στον ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του 1960 ο «καρατέκα –υπεράνθρωπος» πέρασε σκωπτικά στις ταινίες της εποχής, από την ξεκαρδιστική σκηνή όπου η αξέχαστη Σαπφώ Νοταρά κυνηγάει κάποιον αναιδή σε μια σκάλα φωνάζοντας ΚΑΡΑΤΕ μέχρι τον Θανάση Βέγγο στον πράκτορα Θου Βου όταν κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής του ο εκπαιδευτής Ζανίνο τους κάνει μαθήματα καράτε. «Το λένε καράτε και είναι απλό» λέει ο Ζανίνο ξαπλώνοντας έναν έναν τους παρατεταγμένους εκπαιδευόμενους πράκτορες με Σούτο στο στομάχι.
Ο μύθος που συνόδευε το καράτε δεν απείχε πολύ από την ιστορική πραγματικότητα. Λίγο πριν οι Αμερικάνοι ρίξουν τις ατομικές βόμβες στο Ναγκασάκι και την Χιροσίμα όταν αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν στον πόλεμο του Ειρηνικού στα νησιά της Οκινάβας τους μικρόσωμους Ιάπωνες σε μάχη σώμα με σώμα, πάντα έχαναν. Όταν η Ιαπωνία συνθηκολόγησε απαγόρευσαν την εξάσκηση των Ιαπώνων στις πολεμικές τέχνες, ταυτόχρονα όμως έστειλαν αμερικάνους στρατιωτικούς και πράκτορες να εκπαιδευτούν σ’ αυτές!
Υπήρχε ένα μικρό καφενεδάκι στην οδό Σταδίου μου έλεγε ο κ. Χαριτόπουλος γύρω στο 1966-67 όπου τα γκαρσόνια ήταν «ντυμένα με καρατέγκι». Σερβίρανε λοιπόν κρατώντας με το ένα χέρι τον δίσκο και με το άλλο έκαναν και κανένα αυτοσχέδιο «Σούτο» σε όποιο δέντρο είχε την κακή τύχη να φυτρώσει στην οδό Σταδίου!
Ο μακαρίτης τώρα πια Κύπριος θείος μου Πέτρος Φλωρίδης, λάτρης της Αθήνας την οποία επισκεπτόταν κάθε χρόνο σχεδόν κατά την δεκαετία του 1960 και του 1970 μου έλεγε: «Έπινα μια μέρα τον καφέ μου στην οδό Σταδίου και ξαφνικά βλέπω να βγαίνει από ένα κτήριο ένα τσούρμο νεαροί. Μου έκανε εντύπωση νόμιζα ότι επρόκειτο για κάποια διαδήλωση. Ρώτησα τότε ένα σερβιτόρο, τι γίνεται και μου είπε ότι ήταν εκεί η σχολή καράτε του κ. Μεγαρίτη και οι νεαροί μόλις είχαν τελειώσει από το μάθημα».
Ο Άγγελος Χαριτόπουλος γύρω στο 1968 έμαθε για την σχολή καράτε του Μεγαρίτη που ήταν μέχρι τότε γνωστός Κάτσερ και πήγε να την επισκεφτεί.
Όταν λοιπόν του είπε ότι ξέρει 3-4 Κάτα ο κ. Μεγαρίτης του πρότεινε να του τα δείχνει και να τον πληρώνει με 500 δραχμές την ώρα. Ο κ. Άγγελος απ’ ό,τι φαίνεται δεν δέχθηκε…
Μαθητής του κ. Μεγαρίτη απ’ ό,τι λένε ήταν ο κ. Τάσος Ανδρεάδης που άνοιξε σχολή στην οδό Τσαμαδού στον Πειραιά. Ο οποίος ήταν και εκδότης κάποιων περιοδικών καράτε της εποχής.
Ο κ. Βασίλης Ζαχόπουλος ήρθε στην Αθήνα το 1970 έχοντας κάνει Ουέτσι ρύου καράτε στις ΗΠΑ με τον κ. Λες Μέγιο.
Ο κ. Πιντέρης στο άρθρο του στο περιοδικό «Δυναμικό» τεύχος πρώτο που προαναφέραμε (στο πρώτο μέρος του άρθρου μας) καταλήγει:
«Τον Απρίλιο του 1970 το Γουάντο Ρύου Καράτε άρχισε να διδάσκεται στο ”Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο” (Ε.Μ.Π.) από τον AKDA. Το Γουάντο Ρύου παρέμεινε στο ΕΜΠ έως τον Ιούνιο του 1973, όπου και διακόπηκε εξαιτίας σπουδών των εκπαιδευτών που ήταν φοιτητές. Το 1971 η AKDA προσκάλεσε στο ΕΜΠ και το Σότοκαν. Τη χρονιά εκείνη τα δύο στυλ διδάσκονταν παράλληλα. Το Γουάντο Ρύου από τον Γ. Πιντέρη και το Σότοκαν από τον Τ. Νισιμούρα, τότε 3ο νταν που ήταν και ο εκπαιδευτής στο Μπούντοκαν (του κ. Βερώνη)».
Πάντως ο πρώτος ιάπωνας δάσκαλος που έφερε ο κ Βερώνης και δίδαξε πάνω από ένα χρόνο το 1969-70 στο ντότζο της Αμαλιάδος ήταν ο κ Χαμανάκα.
Όσο αφορά τώρα την Βιβλιογραφία από τα πρώτα βιβλία που εκδόθηκαν ήταν το «ΤΖΙΟΥ-ΤΖΙΤΣΟΥ Φυσική Αγωγή Μασάζ» υπό Σ. Λ. ΒΑΟΣ καθηγητού εις τας Σχολάς Αστυνομίας Πόλεων και Βασιλικής Χωροφυλακής. Έκδοση Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αχρονολόγητον.
Το «Μάθε να Νικάς Ζίου-Ζίτσου Ιαπωνική Πάλη» του Δημήτριου Αντωνάκου, Ταγματάρχου Χωροφυλακής, Αθήναι 1951.
Το πιο γνωστό βιβλίο το οποίο έκανε αλλεπάλληλες εκδόσεις ήταν το βιβλίο του κ. Καμπαφλή στο οποίο προαναφερθήκαμε, και το οποίο επίσης είναι αχρονολόγητο.
Ο μαθητής του Χριστόφορος Ηλιάδης ο οποίος συνδεόταν φιλικά με κάποιον από τον κύκλο του κ. Καμπαφλή του έλεγε «ότι ο Θανάσης έβγαλε αρκετά λεφτά από το βιβλίο. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα το επανέκδιδε αλλάζοντας το εξώφυλλο και προσθέτοντας κάποιες φωτογραφίες στις πρώτες εισαγωγικές σελίδες. Υποχρέωνε δε με κάποιο τρόπο τους υπηρετούντες στα σώματα ασφαλείς να το αγοράζουν».
Για το καράτε το πρώτο βιβλίο που εκδόθηκε και από το οποίο «μάθαμε τα μυστικά του» όλοι εμείς οι παλαιότεροι ήταν αυτό του Θεόδωρου Μεγαρίτη!!!
«Μαθήματα Ιαπωνικής Πάλης Τζούντο – Καράτε» Θ. Μεγαρίτη πρωταθλητού Ευρώπης εις την πάλην και καθηγητού του Καράτε, Τζούντο – Ζίου Ζίτσου». Εκδόσεις Σπ. Δαρεμά Αθήναι 1971.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους καλούς μου φίλους Ίων Ιωάννου και Άγγελο Χαριτόπουλο καθώς και τον φίλο και δάσκαλό μου στο ΧΑΚΚΟ Ρύου Ζίου Ζίτσου κ. Μιχάλη Πετρόπουλο για τις πληροφορίες που είχαν την καλοσύνη να μου παρέχουν. Ακόμα τους μαθητές μου Αντώνη Κοπανιτσάνο και Χριστόφορο Ηλιάδη.
Τέλος πολλές ευχαριστίες οφείλω για τις ανεκτίμητες πληροφορίες που μου έδωσε στον κ. Άγγελο Παπαζήση.
Θα ήθελα ακόμη να παρακαλέσω αν κάποιος από τους παλαιότερους γνωρίζει κάποιες πληροφορίες για εκείνη την περίοδο να μην διστάσει να μου τις εμπιστευτεί θα του ήμουν ευγνώμων.
Η ιστορική φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο και η οποία δημοσιεύετε για πρώτη φορά λόγω της ευγενικής παρέμβασης του κ. Άγγελου Χαριτόπουλου μας παραχωρήθηκε από το ζεύχος Τέλη και Δάφνης Κογχυλάκη, τους οποίους και ευχαριστούμε.
Στην φωτογραφία φαίνονται από δεξιά δεύτερος ο πρωτοπόρος του Ju Jutsu και του Judo στην Ελλάδα κ. Δαμιανού, τρίτος ο Orito sensei και όρθιος καπνίζοντας πίπα ο εκλιπών κ. Ζαντιώτης ο πρώτος άνθρωπος που δίδαξε Shotokan Karate στην χώρα μας. Στην αριστερή πλευρά του τραπεζιού ο δεύτερος είναι ο Άγγελος Χαριτόπουλος και ο τέταρτος ο κ. Τέλης Κογχυλάκης.
Στην δε χειρόγραφη αφιέρωση με ιαπωνικούς χαρακτήρες στο πίσω μέρος της φωτογραφίας την οποία είχε την ευγενή καλοσύνη να μεταφράσει ο κ. Κώστας Μουρούτσος λέει «Με φίλους του καράτε Χιρόσι Ορίτο 19 Ιουλίου».
Σάββας Μαστραππάς
Διαβάστε το άρθρο
Στοιχεία από τη προϊστορία του Καράτε στην Ελλάδα (πρώτο μέρος)
