Στα σπινθηροβόλα μάτια του μπορούσες να διακρίνεις τη δίψα για μάθηση.
Φύλλο λευκό, άγραφο, έτοιμο να απορροφήσει κάθε σταγόνα μελάνης που αποτυπώνεται στο χαρτί, είτε ως τεκμηριωμένος γραπτός λόγος, είτε σαν «μουντζούρα».
Στην παιδική του αγνότητα δεν υπήρχε μέτρο σύγκρισης, κρίσης, (γνώσης επιλεκτικής).
Αυτός ο κύριος είναι ο Δάσκαλος, απευθύνθηκε ο πατέρας στον πιτσιρίκο, κοιτώντας παράλληλα μια το γιό του και μια εμένα, δίνοντας μου την αίσθηση ότι ήθελε να επιβεβαιώσει τα λόγια του πρώτα στον εαυτό του.
- Θα τον υπακούς και θα τον σέβεσαι και αν κάνεις ότι σου λέει, θα γίνεις άντρας και μεγάλος Karate-ka και κάποια μέρα θα του μοιάσεις.
Ο πιτσιρίκος σήκωσε τα μάτια του και με επεξεργάστηκε διερευνητικά. Διαισθάνθηκα ότι η εικόνα που έβλεπε μπροστά του, δεν είχα καμία ομοιότητα με την εικόνα που έντεχνα του καλλιέργησαν στο παιδικό μυαλό και στα συναισθήματά του, οι σύγχρονες παιδικές τηλεοπτικές σειρές.
Τον Power Ranger τον μπλε, τον νικάς?... με ρώτησε δια μιας και την ίδια στιγμή στράφηκε σε μια φωτογραφία μου τεχνικής συμμετρίας, που ήταν κρεμασμένη στον τοίχο.
«Εσύ είσαι αυτός?»… με ξαναρώτησε.
Ο πατέρας του χαμογέλασε...
- Όλη την ημέρα βλέπει τηλεόραση και κλοτσάει τους πάντες και τα πάντα μέσα στο σπίτι, γι’ αυτό σου τον έφερα, μπας και ηρεμήσει, να μάθει να αποδίδει την ενέργεια του θετικά, να ηρεμήσουμε κι εμείς.
- Θα κάνουμε τίποτα; συνέχισε χαριτολογώντας, ανακατεύοντας παράλληλα τα μαλλιά του γιου του, ο οποίος λούφαξε ανάμεσα στα πόδια του.
Να λοιπόν που ο πιτσιρικάς είχε μέτρο σύγκρισης, μόνο που δεν ταίριαζε η εικόνα. Η λευκή στολή δε φαινόταν να τον εμπνέει.
- Εγώ θέλω να μου πάρεις μπλε στολή, του Power Ranger του μπλε. Είπε επιτακτικά στον πατέρα του.
Ήταν προφανές ότι ο πιτσιρίκος συλλάβιζε τα πρώτα του γράμματα που είχαν γραφτεί στο «λευκό χαρτί», στο βάθος του μυαλού του. Η δύναμη της εικόνας που απευθύνεται στο πολεμικό ένστικτο του ανθρώπου και στην έμφυτη ροπή για ανάμειξη σε μάχη που έχει κάθε αγόρι.
Όλοι οι Δάσκαλοι – εκπαιδευτές έχουν γίνει μάρτυρες παρόμοιων περιστατικών. Μπορεί να αλλάζουν τα πρότυπα του κάθε πιτσιρίκου, πάντοτε όμως το μέτρο σύγκρισης τους, έχει σχέση με την προβαλλόμενη εικόνα των ηρώων των τηλεοπτικών σειρών, που προβάλλονται σε ώρες αυξημένης παιδικής τηλεθέασης.
Τα παιδιά μας ως πλούτος και κληρονόμοι της γης, αξίζουν καλύτερης παιδείας. Η υγιής παιδαγωγική προσέγγιση της έννοιας των μαχητικών – πολεμικών τεχνών προς τα παιδιά είναι υψίστης σημασίας. Το αίσθημα περί ευθύνης, η αντίληψη περί προστασίας του αδυνάτου, η διαφύλαξη της ατομικής ελευθερίας και το δικαίωμα της αυτοάμυνας, δεν πρέπει να προηγούνται της αξίας της ανθρώπινης ζωής αυτής καθ’ εαυτής.
Η αναγνώριση της «δύναμης» ως μέσον επιβολής του καλού, δεν διαφέρει στην πραγματικότητα σε τίποτα από αυτήν που αναγνωρίζεται ως μέσον επιβολής του κακού. Το καλό δεν επιβάλλεται ποτέ, σε αντίθεση με το κακό, του οποίου η ισχύς βρίσκεται στη δύναμη επιβολής. Το καλό καλλιεργείται σε πολλές περιπτώσεις μέσο της «ράβδου της παιδείας», της οποίας η έννοια είναι εν πολύς παρεξηγημένη. Η ράβδος της παιδείας είναι ράβδος διδασκαλίας, υπόδειξης και προστασίας, (περιχαράκωσης «ορίων») προς αποφυγήν του παθήματος.
Όταν σε ένα παιδί αναπτυχθούν σωστά τα αισθητήρια της διάγνωσης του κινδύνου, δεν χρειάζεται να πάθει για να μάθει, μαθαίνει μέσα από τη διδαχή. Αυτό που πρέπει να μάθει πριν από κάθε τι είναι να αποδέχεται τη διαφορετικότητα και να συνυπάρχει μαζί της. Αποδεχόμενο τη διαφορετικότητα, μαθαίνει να αναγνωρίζει την αξία της ανθρώπινης ζωής.
Μεγαλώνοντας σιγά σιγά ανακαλύπτει ότι περισσότερα μπορεί να «κερδίσει» μέσα από τη σχέση μιας πηγαίας φιλίας και καλλιέργειας εμπιστοσύνης, παρά μέσα από την εγωιστική διεκδίκηση και αντιπαράθεση.
Το πρότυπο του καλού φίλου που αγόγγυστα μοιράζεται τα δικά του πράγματα και νοιάζεται για την ευτυχία του άλλου, θα πρέπει να καλλιεργείται στα παιδιά σε πνεύμα αποδοχής και συνεργασίας μέσα στην πρακτική εξάσκηση. Πρώτα πρέπει να κατανοηθεί η έννοια του «συναγωνίζομαι» , ο κοινός σκοπός, ο κοινός δρόμος. Έπειτα η έννοια του «ανταγωνίζομαι « θα αποκτήσει προσωπικό χαρακτήρα. Το παιδί πρέπει να μάθει να ανταγωνίζεται τον εαυτό του, να διερευνά και να αντλεί δυνάμεις από τον εαυτό του, να αυτό - κρίνετε και να αυτό - πειθαρχείτε, μαθαίνοντας να αναγνωρίζει το καλό από το κακό, τη θετική από την αρνητική ενέργεια.
Για να διδαχθεί κάποιος χρειάζεται έναν Δάσκαλο. Για να διδάξει χρειάζεται έναν μαθητή. Αυτή είναι μια «ιερή σχέση».
Πώς θα διδάξει όμως κάποιος χωρίς επαρκή γνώση της τέχνης , ή της επιστήμης του;…και πως θα διδαχθεί κάποιος χωρίς πνεύμα αποδοχής;
Πρώτα λοιπόν οι Δάσκαλοι – εκπαιδευτές οφείλουν να έχουν επαρκή γνώση της τέχνης τους, αλλά πολύ περισσότερο πρέπει να είναι καλοί παιδαγωγοί, ενεργοποιώντας θετικά τους μαθητές τους, προσεγγίζοντας την πρακτική εξάσκηση ως υγιές επικοινωνιακό «εργαλείο». Έπειτα τα παιδιά που είναι το καλύτερο (υλικό προς εκπαίδευση), είναι αξιοθαύμαστο στ’ αλήθεια πόσο θετική ανταπόκριση έχουν σε κάθε έννοια μάθησης, πολύ δε περισσότερο όταν η μάθηση συνδυάζεται με την κινητική δραστηριότητα.
Το καράτε, έλεγε ο Πατέρας του σύγχρονου καράτε Master Gishin Funakoshi (ο οποίος ήταν δάσκαλος στο επάγγελμα), πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να μπορούν να το εξασκούν οι πάντες, άντρες, γυναίκες, παιδιά, ακόμα και άρρωστα άτομα.
Ο μεγάλος αυτός Δάσκαλος αξιοποίησε την τεράστια εμπειρία του ως Δάσκαλος 1ου βαθμού εκπαίδευσης, στην παιδαγωγική προσέγγιση της διδασκαλίας του καράτε αλλά και αντιστρόφως. Τιμήθηκε με την υψηλότερη διάκριση από την Ιαπωνική ακαδημία γραμμάτων και τεχνών για την προσφορά του.
Δυστυχώς, για πολλά χρόνια το καράτε είχε γίνει γνωστό στο Δυτικό κόσμο και όχι μόνο, περισσότερο για τις μαχητικές τεχνικές του και λιγότερο για τις παιδαγωγικές του αρετές.
Σήμερα το καράτε έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο και οι θέσεις και οι απόψεις είναι διαφοροποιημένες.
Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι το καράτε είναι μια καθαρή μαχητική πολεμική τέχνη. Υπάρχουν άλλοι που υποστηρίζουν ότι είναι μια τέχνη αυτοάμυνας, άλλοι πάλι θεωρούν ότι είναι ένα σπορ (άθλημα μονομαχίας) και τέλος, κάποιοι πιστεύουν ότι το καράτε είναι όλα αυτά σε συνάρτηση.
Η προσωπική μου άποψη, συγκλίνει με αυτή της Διεθνούς Ακαδημίας Ερευνητών του Καράτε και των μαχητικών / πολεμικών τεχνών γενικότερα, που έχει έδρα το Παρίσι και της οποίας είμαι μέλος:
Το καράτε είναι μια υψηλή, ευγενής τέχνη του «Avant Garde».
Μέσα από τη σωστή παιδαγωγική και τις σωματικές δεξιότητες, καλλιεργεί τον ψυχικό - συναισθηματικό κόσμο του παιδιού και κατ’ επέκταση του ανθρώπου. Αναπτύσσει δεξιότητες αυτοάμυνας μέσω της χρήσης των τεχνικών μάχης, εκμεταλλευόμενο με τον καλύτερο τρόπο, τον χώρο, τον χρόνο και την ενέργεια του αντιπάλου.
Παράλληλα, συμβάλει στην ισόρροπη ανάπτυξη και ενδυνάμωση του σώματος, μέσω της χρήσης των διαστολικών και συστολικών κινήσεων στην εφαρμογή των τεχνικών και την απολύτως φυσική ροή της ενέργειας.
Σταύρος Σταυριανίδης
Δάσκαλος Καράτε
