Όσοι έχουν διαβάσει τα προηγούμενα άρθρα μου στον πανελλήνιο οδηγό πολεμικών τεχνών θα έχουν ενημερωθεί για το θέμα του πρώτου μέρους που είναι
«Η γέννηση της Κινέζικης Πολεμικής Τέχνης και η διαμόρφωση των αρχαίων συστημάτων» και του δεύτερου μέρους που είναι
«Ο εμπλουτισμός και η ανάπτυξη του αρχαίου Wushu»Στο παρόν άρθρο θα παρουσιάσω το τρίτο μέρος ,από τα τέσσερα, της ιστορικής εξέλιξης του Wu Shu.
Γ) Η ωριμότητα του αρχαίου Wushu και η μετεξέλιξη του σε «λαϊκό» Wushu (960 – 1644) Η περίοδος αυτή στην διάρκεια της οποίας το αρχαίο Wushu θα φτάσει στην μεγαλύτερη ανάπτυξη και ωριμότητα του, περιλαμβάνει τις δυναστείες Σονγκ (βόρεια και νότια), Λιάο, Τζιν, Γιουάν και Μινγκ.
Σε αυτήν την μακριά εξελικτική φάση, το Wushu που ασκείται από τον λαό θα διαχωριστεί από το αμιγώς στρατιωτικό Wushu αποκτώντας το δικό του ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εν λόγω περιόδου είναι:
• Η χρήση της πυρίτιδας και η εμφάνιση των πυροβόλων όπλων μεταξύ των στρατευμάτων.
• Η καλύτερη ανάπτυξη των στρατευμάτων, η διαμόρφωση στρατιωτικών εκπαιδευτικών γυμνασίων και η θεσμοθέτηση στρατιωτικών διαγωνισμών και εξετάσεων από τις αυτοκρατορικές αυλές.
• Η συγγραφή πολλών συγγραμμάτων με αντικείμενο τις πολεμικές τέχνες αλλά και η διοργάνωση πληθώρας αγωνιστικών δραστηριοτήτων γύρω από το Wushu.
Αναλυτικότερα:
Tο 975 τα στρατεύματα των Σονγκ κατατροπώνουν την δυναστεία των Τανγκ χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά ρουκέτες και κανόνια για την χρήση των οποίων απαιτείται η πυρίτιδα (που επινοήθηκε κατά την διάρκεια της δυναστείας των Τανγκ).
Την ίδια περίοδο διοργανώνονται ετήσιοι αγώνες ξιφομαχίας και κονταριού, πάνω σε ανοιχτή πλατφόρμα που ονομάζεται Σιέν Τάι. H πλατφόρμα Σιέν Τάι ήταν κάτι ανάλογο με την υπερυψωμένη εξέδρα που χρησιμοποιούμε σήμερα στους αγώνες του σύγχρονου αγωνιστικού Σαν Ντα.
Το 1044 εκδίδεται από την κυβέρνηση η «Εγκυκλοπαίδεια των στρατιωτικών υποθέσεων» που αναφέρεται εν συντομία στα στρατιωτικά συστήματα που προηγήθηκαν της Βόρειας δυναστείας των Σόνγκ και συγκεντρώνει διάφορες στρατιωτικές στρατηγικές και τακτικές. Αυτή την εποχή τα κυρίως όπλα που βρίσκονται εν χρήση στο στράτευμα είναι η λόγχη και το σπαθί, ενώ υπάρχουν και διάφορα είδη ασυνήθιστων κοντών όπλων. Οι αγώνες μεταξύ δυο ατόμων με τη χρήση λόγχης ή σπαθιού επίσης συνηθίζονταν αυτή την περίοδο. Η πολλαπλή ανάπτυξη των «ψυχρών» όπλων αποδίδεται με την έκφρασης της εποχής «18 διαφορετικά Γου Γι (πολεμικές τέχνες) και 36 στρατιωτικά όπλα».
Γύρω στα 1070 εμφανίζεται στην πρωτεύουσα το σύστημα Πάο Τζιά, ένα κυβερνητικό σύστημα οργανωμένο στη βάση των νοικοκυριών. Στην πρωτεύουσα Κάι Φενγκ υπήρχαν 11 στάδια εξάσκησης για τις πολεμικές τέχνες και περίπου 3000 άτομα που δίδασκαν σ’ αυτά. Το σύστημα αυτό προήγαγε την διάδοση των πολεμικών τεχνών μεταξύ των απλών ανθρώπων.
Μεταξύ του 1078 και 1080 το διάταγμα για τις «εξετάσεις στα διάφορα είδη του Γου Γι στην πρωτεύουσα», τυποποίησε την στρατιωτική εκπαίδευση και τους διαγωνισμούς των διαφόρων δεξιοτήτων στις πολεμικές τέχνες με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να κριθεί το αποτέλεσμα των αγώνων στην λόγχη, ή στο σπαθί και οι νικητές να παίρνουν βραβεία. Τυποποιήθηκαν έτσι οι απαιτήσεις του Γου Γι στον στρατιωτικό τομέα καθώς και η στρατιωτική εκπαίδευση. Tην ίδια εποχή αναθεωρήθηκαν τα υπάρχοντα βιβλία γύρω από την στρατιωτική στρατηγική και τακτική. Από την αναθεώρηση αυτή προέκυψε ένα νέο βιβλίο με τίτλο «7 συγγράμματα του Wu Yi», το οποίο καθιερώθηκε ως υποχρεωτικό για την σπουδή των πολεμικών τεχνών.
Προς το τέλος της Βόρειας Δυναστείας των Σονγκ το κυρίως περιεχόμενο πολλών και διαφόρων θεατρικών παραστάσεων ήταν δανεικό από το Wushu, ενώ το ίδιο το Wushu είχε ήδη πολλές τυποποιημένες ρουτίνες.
Το 1225 στην Λιν Αν πρωτεύουσα της Νότιας Δυναστείας των Σονγκ, διεξάγονταν
αγώνες Wushu πάνω σε ειδικά διαμορφωμένο έδαφος εξάσκησης. Οι αγώνες αυτοί περιλάμβαναν πάλη, βολές με σφενδόνη, τοξοβολία, βολές με βαλλίστρα, αγώνες γροθιάς (ατομικές επιδείξεις ή αγώνα με αντίπαλο), αγώνες με τσεκούρι και ασπίδα, ξιφομαχία και αγώνες με κοντάρι (ατομικές επιδείξεις ή με αντίπαλο).
Στους αγώνες αυτούς, ο διαγωνισμός γινόταν με την μορφή φορμών. Με την ανάπτυξη αυτού του είδους φορμών (αυτό που σήμερα ονομάζουμε Τάο Λου) το περιεχόμενο του Wushu τυποποιήθηκε ακόμα περισσότερο και πήρε βαθμιαία μια πιο ώριμη μορφή φυσικής αγωγής. Την ίδια εποχή, εμφανίζονται στην Λιν Αν και οι επαγγελματικοί οργανισμοί του Γου Γι που εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες μορφές μάχης. Η εξειδίκευση των ασκούμενων αλλά και η επαγγελματική ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες προήγαγε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη και διάδοση τους.
Γύρω στο 1260 με 1264 οι ανοιχτού ρινγκ (Λέι Τάι)αγώνες διέποντο από ένα σύνολο κανόνων. Επίσης, κάθε αντίπαλος έπρεπε να υπογράψει μια δήλωση στον διοργανωτή ως εγγύηση, με την οποία αναλάμβανε ο ίδιος ο διαγωνιζόμενος την ευθύνη του τραυματισμού του (ακόμη και θανάσιμου) κατά τη διαδικασία της μονομαχίας. Ο διοργανωτής των αγώνων ανακοίνωνε τους κανονισμούς, όριζε κριτές και οι νικητές κέρδιζαν βραβεία.
To 1271o Κουμπλάι Χαν από την εθνότητα των Μογγόλων ίδρυσε την δυναστεία των Γιουάν και το1279 κατέκτησε την Νότια Δυναστεία των Σονγκ.
Με διάταγμα, απαγορεύτηκε στους κινέζους Χαν να εξασκούνται στις πολεμικές τέχνες. Παρόλα αυτά οι Μογγόλοι υποστήριξαν την εξάσκηση της πάλης, της ιππασίας και της σκοποβολής μεταξύ των ομοεθνών τους.
Επίσης κατά την διάρκεια της δυναστείας των Γιουάν, η κινέζικη όπερα ανέπτυξε περισσότερα από 500 σενάρια εκ των οποίων τα 136 υπάρχουν και σήμερα. Έτσι, το Κινέζικο θέατρο -που περιελάμβανε πολλές σκηνές μάχης, μιας και αντλούσε τα θέματά του από την ιστορία-, βοήθησε να τυποποιηθούν ακόμα περισσότερο οι τεχνικές του Wushu και θεμελίωσε τις μεθόδους της βασικής εκπαίδευσης των ηθοποιών που θα έπαιζαν σε σκηνές μάχης στις μελλοντικές παραστάσεις.
Το1368 ο Τζου Γιουάν Τζανγκ ίδρυσε την δυναστεία των Μινγκ και απέσυρε την απαγόρευση των Γιουάν για την εξάσκηση των πολιτών στις πολεμικές τέχνες, ενώ ταυτόχρονα η αυτοκρατορική αυλή ίδρυσε στρατιωτικές σχολές και καθιέρωσε ένα σύστημα στρατιωτικών εξετάσεων.
Γύρω στο1420 στα στρατεύματα των Μινγκ δημιουργείται στρατιωτικό σώμα οπλισμένο με πυροβόλα όπλα. Όμως τα κρύα όπλα παραμένουν ακόμη εν χρήσει ιδιαίτερα για την φάση της κοντινής μάχης. Την ίδια εποχή η τεχνική του κονταριού που εξασκούσανε στον ναό του Shaolin ήταν εξαιρετικά φημισμένη.
To 1557 o Γιού Ντα Γιόου, γνωστός στρατηγός από τις μάχες εναντίον των Ιαπώνων εισβολέων εξέδωσε «Το Βιβλίο του Ξίφους» στο οποίο απέδωσε την στρατηγική του μέθοδο για την μάχη ως εξής: «κυριάρχησε χτυπώντας μόνο όταν ο εχθρός έχει χτυπήσει… πάρε το πλεονέκτημα από τον αντίπαλο αφού έχει ολοκληρώσει την επίθεση του και πριν συσσωρεύσει δύναμη για να ξαναχτυπήσει» [Kang Gewu – The spring and autumn of Chinese martial arts]. Οι ιδέες αυτές είχαν μεγάλη επιρροή πάνω στους δασκάλους των συστημάτων της γροθιάς στις γενεές που ακολούθησαν.
Το 1562 ο Τσι Τζι Κουάν, ένας άλλος στρατηγός γνωστός από τον αγώνα του εναντίον των Ιαπώνων, εξέδωσε το αναθεωρημένο δέκα οκτάτομο έργο του σχετικά με την στρατηγική και τις πολεμικές τέχνες. Σε αυτό αναφέρεται και στα στυλ «Γροθιάς» της εποχής του. O στρατηγός Τσι χρησιμοποιώντας την ουσία 16 παραδοσιακών μεθόδων γροθιάς δημιούργησε το στυλ 32 Τσανγκ Τσουάν. Δίδαξε στους στρατιώτες του αυτό το στυλ ως το πρώτο βήμα εκμάθησης στις πολεμικές τέχνες. Οι φόρμες που δημιούργησε περιελάμβαναν λακτίσματα, χτυπήματα με τα χέρια, ρίψεις και αρπαγές ως θεμελιώδεις κινήσεις της μάχης με γυμνά χέρια ενώ περιελάμβανε και πολλές ασκήσεις εκγύμνασης του κορμού και των άκρων αλλά και ασκήσεις νοητικής συγκέντρωσης.
Στα τέλη της περιόδου των Μινγκ το αρχαίο στρατιωτικό Wushu έχει ήδη μετεξελιχθεί σε «λαϊκό» Wushu, διατρέχοντας μια διαφορετική φάση ωριμότητας, με κύριο κορμό του την τέχνη της μάχης με γυμνά χέρια, έχει διαχωριστεί από την αποκλειστικά στρατιωτική του εφαρμογή αλλά και από την περιοριστική του θέαση ως συνόλου τεχνικών άμυνας και επίθεσης και έχει αναπτυχθεί με τον δικό του πολύ-λειτουργικό τρόπο ανάμεσα στον λαό. Στη φάση αυτή η εξάσκηση στις πολεμικές τέχνες έδινε εξίσου έμφαση σε τρεις διαφορετικές μεθόδους προπόνησης: Tao Lu (φόρμες), Ge Dou (τεχνικές μάχης) και Gong Fa (μεθόδους εξάσκησης ιδιαίτερων δεξιοτήτων).
Συνεχίζεται..
Παναγιώτης Δερβέντης
