Η νέα γενιά εκπαιδευτών του καράτε πρέπει να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον των μαθητών τους και να τους ενθαρρύνει να συνεχίσουν.
Κ. Οοτάκε, είστε από τους πρωτοπόρους της διάδοσης του καράτε στην Ελλάδα καθώς διδάσκετε αδιάκοπα από το 1974 ως σήμερα. Θα ήθελα να μας μιλήσετε για την αρχή αυτής της αξιόλογης πορείας. Πώς και πότε ξεκινήσατε καράτε;
Την εποχή που άρχισα να ασχολούμαι, το καράτε δεν ήταν τόσο δημοφιλές και διδασκόταν σε περιορισμένα μέρη, τα περισσότερα από τα οποία ήταν στις λέσχες των πανεπιστημίων –οι περισσότεροι ασκούμενοι λοιπόν, άρχιζαν να ασχολούνται στο πανεπιστήμιο. Προσωπικά είχα κάποια σχέση γιατί ο μεγαλύτερος αδελφός μου, ο Μασαάκι έκανε Σότοκαν στο πανεπιστήμιο πριν από μένα. Στο δικό μου πανεπιστήμιο, το Τσούο, στο Τόκιο, ο πρώτος μου δάσκαλος ήταν ο σενσέι Μόρι που σήμερα διδάσκει στη Νέα Υόρκη ενώ αργότερα διδάχθηκα από το σενσέι Σότζι ένας από τους κορυφαίους εκπαιδευτές της JKA∙ ήμασταν τυχεροί που είχαμε τόσο σημαντικούς δασκάλους.
Η Ελλάδα ήταν δική σας επιλογή;
Την απόφαση να έρθω στην Ελλάδα, την πήρα το 1974 –η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα με τραβούσε ιδιαίτερα όπως τραβούσε και πολλούς άλλους Ιάπωνες που γνώριζαν την ιστορία και τον αρχαίο πολιτισμό της. Ο σεμπάι μου, ο Νισιμούρα σενσέι είχε σχέσεις με την Ελλάδα και όταν κάποια στιγμή επέστρεψε στην Ιαπωνία συζήτησε μαζί μου το ενδεχόμενο να αναλάβω εγώ τους μαθητές του∙ σήμερα, εκείνος ζει στην Αυστραλία και εγώ εδώ! Αρχικά, ξέρετε, δε σχεδίαζα να γίνω δάσκαλος καράτε για τόσο πολύ καιρό. Περνώντας όμως τα πρώτα δυο-τρία χρόνια και βλέποντας τους μαθητές μου να εξελίσσονται και να θέλουν να συνεχίσουν, αποφάσισα να μείνω μαζί τους και να συνεχίσω κι εγώ.
Η αρχή εδώ ήταν δύσκολη; Πώς σας δέχθηκαν οι Έλληνες;
Στην αρχή δίδασκα σε ένα ντότζο στην οδό Παρασίου στην Αθήνα και τρεις-τέσσερις φορές την εβδομάδα στο Πολυτεχνείο. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισα ήταν κατά βάση οικονομικές –για παράδειγμα, προκειμένου να στείλουμε τους αθλητές μας σε αγώνες, τις περισσότερες φορές πληρώναμε εμείς οι ίδιοι.
Πρόσφατα βραβευτήκατε από την ιαπωνική πρεσβεία στην Ελλάδα για την προσφορά σας στην ανάπτυξη των ελληνοϊαπωνικών σχέσεων. Πιστεύετε ότι οι πολεμικές τέχνες λειτουργούν σαν φορέας μετάδοσης πολιτισμού και συμφιλίωσης μεταξύ των ανθρώπων;
Το Σότοκαν καράτε είναι ένα πολύπλευρο σύστημα εξάσκησης το οποίο, παράλληλα με τις σωματικές ικανότητες αναπτύσσει και τις πνευματικές οδηγώντας το συνειδητοποιημένο μαθητή στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας –αυτό στηρίζεται στη συνεργασία που αναπτύσσεται στο ντότζο και που νομοτελειακά προωθεί τη συμφιλίωση και προάγει τον πολιτισμό.
Επιστρέφοντας στο καράτε, θα ήθελα να σας ρωτήσω το εξής: το καράτε ξεκίνησε ως πολεμική τέχνη όμως στη διαδρομή για διάφορους λόγους άλλαξε και πλέον δίνει περισσότερη έμφαση στην αθλητική ανάπτυξη με αποτέλεσμα στη σημερινή εποχή να μιλάμε πια για «σπορ καράτε». Πιστεύετε ότι έχει χαθεί η τέχνη και η μελέτη της ως ζήτημα ζωής και θανάτου;
Είναι γεγονός αυτό που λέτε –πράγματι το καράτε έχει αλλάξει και πράγματι η τέχνη έχει χαθεί. Γενικά όμως, πιστεύω ότι κάθε τι πρέπει να προσαρμόζεται στις αλλαγές και τις απαιτήσεις των καιρών διατηρώντας παράλληλα ένα σεβασμό προς την ιστορία και τις ρίζες του∙ αν δε σεβόμαστε την παράδοσή μας, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Πιστεύω ότι όλες οι τάσεις μπορούν να συνυπάρξουν αρκεί να μην είμαστε δογματικοί και προκατειλημμένοι προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση –πιστεύω ότι το παραδοσιακό καράτε συμπληρώνει το αγωνιστικό και αντίστροφα αρκεί να έχουμε ανοιχτό μυαλό και να προχωράμε προς την κατεύθυνση της αυτοβελτίωσης. Επίσης, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ο μέσος αθλητής θα έρθει για προπόνηση το πολύ τρεις φορές την εβδομάδα –υπό αυτούς τους όρους, δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση να υπάρχει αντιμετώπιση του επιπέδου «θέμα ζωής και θανάτου». Από την άλλη όμως, ότι ο ίδιος άνθρωπος καταφέρνει να στριμώξει στο πρόγραμμά του 2-3 ώρες αφιερωμένες μόνο στο καράτε είναι πολύ σημαντικό καθώς από την απλή επαφή και την αγάπη για το άθλημα οδηγείται σε μια ικανοποίηση η οποία μπορεί να οδηγήσει και σε κάποια βελτίωση.
Πιστεύετε ότι ο δάσκαλος Φουνακόσι θα ήταν ευχαριστημένος με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Σότοκαν Καράτε;
Εννοείτε, αν ακολουθούμε τις βασικές αρχές ή αν κοιτάμε μόνο το αποτέλεσμα δηλαδή τη νίκη στους αγώνες; Αυτό που συμβαίνει είναι ότι όταν είναι κανείς νεώτερος έχει πιο έντονη την επιθυμία να συμμετέχει σε αγώνες οπότε αναμενόμενο είναι να τον ενθαρρύνουμε. Αυτό που είναι σημαντικό είναι αυτή η ενθάρρυνση να μη γίνεται σε βάρος των βασικών τεχνικών οι οποίες είναι, όπως λέει και το όνομά τους, η βάση όλου του καράτε.
Συζητώντας μαζί σας, βλέπω έναν ήπιο και ευγενικό άνθρωπο. Τι ρόλο έχει παίξει το καράτε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα σας;
Μέσα από την προπόνηση εξασκεί κανείς το σώμα και όσο προχωράει, τόσο περισσότερο εξελίσσεται. Αν το σώμα βελτιωθεί, θα ακολουθήσει και το πνεύμα∙ αν μπορείς να ελέγξεις το σώμα, μπορείς να ελέγξεις και το μυαλό.
Ποιες θα ήταν οι συμβουλές σας προς τη νέα γενιά εκπαιδευτών του καράτε;
Κατ’ αρχάς, το πιο σημαντικό είναι να κρατήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών τους και να τους ενθαρρύνουν να συνεχίσουν. Και, ξέρετε, αυτό δεν είναι κάτι απλό –το να μπορέσεις να ενθαρρύνεις κάποιον να συνεχίσει την εξάσκηση για όλη του τη ζωή είναι κάτι που πιο εύκολα λέγεται παρά γίνεται!
Μετά από 35 χρόνια διδασκαλίας και εξάσκησης στο καράτε, αισθάνεστε ότι έχετε ολοκληρώσει το έργο σας;
Όχι! Αισθάνομαι ότι έχω να προσφέρω πολλά ακόμα.
Τι είναι «καράτε» για σας;
Ειλικρινά δεν ξέρω!
Εδώ τελειώσαμε. Θα θέλατε να συμπληρώσετε κάτι;
Ο χρόνος κυλά αέναα και αυτό που είναι σήμερα σύγχρονο, αύριο θα γίνει παραδοσιακό. Αυτό που είναι σημαντικό είναι η άσκηση. Σε όσους θέλουν να ασχοληθούν με το καράτε, θα έλεγα να το κάνουν για λόγους που θα κατανοούν καλύτερα όσο περισσότερο εξασκούνται. Σε όσους ασχολούνται ήδη, η πρώτη μου συμβουλή είναι να συνεχίζουν να εξασκούνται στις βασικές τεχνικές και να τις τελειοποιούν όσο περισσότερο μπορούν μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους∙ κάποια στιγμή θα κληθούν να υπερβούν τα όρια αυτά, όμως μια τέτοια υπέρβαση δεν μπορεί να γίνει χωρίς να υπάρχουν σταθερά θεμέλια. Η περιπλοκότητα ξεκινάει από την απλότητα και η κατανόηση της απλότητας σημαίνει παράλληλα και κατανόηση του Δρόμου.
Κ. Οοτάκε, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη.
Εγώ σας ευχαριστώ.
