Συνέντευξη με τον Κέυβαν Γκάζι

Μέσω της καθημερινής προπόνησης αντιλαμβάνεσαι το πνεύμα και την ουσία του καράτε

Κύριε Κέυβαν θα ήθελα να μας πείτε πού και πώς ξεκινήσατε καράτε

Ξεκίνησα στην Περσία το 1968. Ο δάσκαλός μου, ο Ουμάν Κορντμαϊνί (όχι ιδιαίτερα γνωστός) ήταν καφέ ζώνη και δίδασκε στο πανεπιστήμιο· τότε, η καφέ ζώνη ήταν πολύ σημαντική και ο συγκεκριμένος δάσκαλος ήταν πάρα πολύ καλός.

Στην Ελλάδα πώς βρεθήκατε;

Το 1976, όταν σπούδαζα αρχιτεκτονική στην Ιταλία γνώρισα μια ελληνίδα που σπούδαζε ιατρική εκεί. Όταν τελειώσαμε τις σπουδές μας, παντρευτήκαμε και αποφασίσαμε να έρθουμε στην Ελλάδα καθώς αφενός ήταν η πατρίδα της γυναίκας μου και αφετέρου μου άρεσε σαν τόπος.

Είχατε αποφασίσει από τότε να αφιερωθείτε στο καράτε;

Στο καράτε είχα αφοσιωθεί από παλιά, όμως το καράτε δεν ήταν ποτέ η κύρια δουλειά μου. Το καράτε είναι η μεγάλη μου αγάπη –δεν το λέω «χόμπι» γιατί «χόμπι» σημαίνει κάτι δευτερεύον και για μένα το καράτε είναι πρωτεύουσας σημασίας. Η πραγματική μου δουλειά αυτή τη στιγμή είναι το εμπόριο: έχω ένα κατάστημα με περσικά χαλιά στο κέντρο της Αθήνας. Στο καράτε, είμαι sport director της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καράτε, είμαι chief instructor και απεσταλμένος του SKIF Shotokan από το σενσέι Καναζάουα στην Ελλάδα, όμως δεν είναι η κυρίως δουλειά μου. Εξακολουθώ να ασχολούμαι για περισσότερα από σαράντα χρόνια, επειδή το αγαπάω πολύ.

Το καράτε παρουσιάστηκε επίσημα από τον Γκιτσίν Φουνακόσι στο ιαπωνικό κοινό το 1922, όμως σε λιγότερα από πενήντα χρόνια κατάφερε να φτάσει ακόμα και στην τελευταία γωνιά της γης. Κατά τη γνώμη σας, σε τι οφείλεται αυτή η μεγάλη επιτυχία;

Γενικά οι άνθρωποι πάντα έλκονται από το ανεξήγητο. Και το καράτε εξακολουθεί να καλύπτεται κατά ένα μεγάλο μέρος από μυστήριο γιατί ο μικρότερος και ο πιο αδύναμος καταφέρνει να κερδίσει τον πιο δυνατό. Αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος της έλξης του καράτε: πώς ένας άνθρωπος χωρίς μεγάλη φυσική δύναμη, καταφέρνει να σπάει πράγματα ή να κερδίζει έναν αντίπαλο πολύ δυνατότερο. Αυτό πιστεύω ήταν που τράβηξε τον περισσότερο κόσμο προς εκείνους τους λίγους ιάπωνες που έμοιαζαν, τότε, υπεράνθρωποι. Προσωπικά θεωρώ ότι χρωστάμε την εξάπλωση του καράτε σε κάποιους λίγους ανθρώπους όπως ο σενσέι Καναζάουα.

Θα θέλατε να μας πείτε δύο λόγια για το σενσέι Καναζάουα;

Ο σενσέι Καναζάουα είναι ένας θρύλος του καράτε. Το 1957, δέκα μέρες πριν τους πρώτους αγώνες καράτε έσπασε το χέρι του όμως χάρη στην επιμονή της μητέρας του, συμμετείχε στους ιστορικούς εκείνους πρώτους αγώνες και πήρε την πρώτη θέση –με το ένα του χέρι σπασμένο! Την επόμενη χρονιά, στην ίδια διοργάνωση κέρδισε την πρώτη θέση και στα κάτα και στο κούμιτε και από εκεί και μετά στάλθηκε σε όλον τον κόσμο –στη Γερμανία, την Αγγλία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, τη Χαβάη- και συνέβαλλε στην εξάπλωση του Σότοκαν Καράτε σαν ο σημαντικότερος «πρέσβης» του. Όταν μετά από δέκα χρόνια επέστρεψε στην Ιαπωνία, έγινε ο παγκόσμιος τεχνικός διευθυντής της JKA και αργότερα έφυγε από την JKA και έφτιαξε τη δική του οργάνωση, την SKIF η οποία σήμερα έχει παρουσία σε περίπου 120 χώρες.

Στις μέρες μας, πολλοί υποστηρίζουν ότι η καταγωγή του καράτε είναι από την Κίνα –η άποψη αυτή στηρίζεται στις τεχνικές του καράτε (στα λακτίσματα και τα χτυπήματα) καθώς και στα κάτα, τις προδιαγεγραμμένες φόρμες που δε συναντά κανείς στις γηγενείς ιαπωνικές τέχνες. Τι έχετε να μας πείτε γι αυτό;

Οι έλληνες υποστηρίζουν ότι το καράτε και όλες οι πολεμικές τέχνες προέρχονται από το αρχαιοελληνικό παγκράτιο. Οι πέρσες, έχουν πολλά παλιά κείμενα και εικονογραφήσεις που δείχνουν ότι οι πολεμικές τέχνες είναι περσικές –το ίδιο συμβαίνει και με τους κορεάτες και τους κινέζους. Το καράτε στο οποίο ασκούμαστε σήμερα, σίγουρα έχει στοιχεία και από άλλες τέχνες, με τον ίδιο τρόπο που εγώ, αν και είμαι πέρσης, ίσως έχω μέσα μου και ελληνικό ή αραβικό αίμα, όμως είναι ιαπωνικό. Άλλωστε, το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνικό, δηλαδή αν το καράτε έχει λακτίσματα ή γροθιές –αυτά τα βρίσκει κανείς σε πολλές πολεμικές τέχνες και μαχητικά αθλήματα. Το ζήτημα είναι ο τρόπος σκέψης και αυτός, ο οποίος είναι και το σημαντικότερο μέρος του καράτε, είναι ξεκάθαρα ιαπωνικός. Προσέξτε, επιμένοντας ότι είναι ιαπωνικό, δε σημαίνει ότι θεωρώ τις τέχνες που δεν είναι ιαπωνικές υποδεέστερες. Απλώς ότι όπως ένας έλληνας είναι έλληνας και όχι τούρκος ή βούλγαρος, χωρίς αυτό να τον κάνει απαραίτητα καλύτερο, έτσι και το καράτε είναι ιαπωνικό.

Για σας, το καράτε είναι μπούντο;

Το καράτε είναι μπούντο. Το πρόβλημα είναι ότι πίσω από τις λέξεις «μπούντο» και «παραδοσιακό καράτε» κρύβονται πολλοί ανίκανοι καρατέκα! Οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούν τους όρους αυτούς για να μην ιδρώσουν –αυτό δεν είναι μπούντο.

Ποια είναι η γνώμη σας για την αθλητική διάσταση του καράτε; Οι αγώνες με στόχο τη διάκριση μπορούν να είναι σε ισορροπία με τις αρχές και την ποιότητα της τέχνης;

Αυτό εξαρτάται ξεκάθαρα από τους δασκάλους. Σε μια εποχή που, όπως είπατε κι εσείς το καράτε έχει εξαπλωθεί σε όλον τον κόσμο –λέγεται μάλιστα ότι πιο πολλοί άνθρωποι ασχολούνται με το καράτε από ό,τι με το ποδόσφαιρο- και που υπάρχει τόσο μεγάλη ποσότητα, είναι αναπόφευκτο να πέφτει η ποιότητα. Αυτό δεν πρέπει να μας απασχολεί από τη στιγμή που υπάρχουν έστω και λίγοι που διατηρούν την ποιότητα. Αν αυτοί οι λίγοι υπάρχουν (και ευτυχώς, πράγματι υπάρχουν) η ποσότητα μας ωφελεί, ακόμα και σαν διαφήμιση, ακόμα και αν δε συμβαδίζει μ’ εμάς.

Τι σημαίνει για σας η εξάσκηση στο καράτε;

Η εξάσκηση είναι το καράτε –αν σταματήσεις να προπονείσαι και ασχοληθείς με άλλους τομείς όπως η διαιτησία, η εκπαίδευση ή η θεωρητική μελέτη, δυστυχώς απομακρύνεσαι από το πνεύμα του καράτε. Ο ιδρώτας, η καθημερινή προπόνηση είναι αυτό που σε κρατάει συνδεδεμένο με την ουσία και με τις αρχές του καράτε.

Τι θα συμβουλεύατε έναν υποψήφιο μαθητή πολεμικών τεχνών; Γιατί να αρχίσει καράτε;

Θα σας πω κάτι που δεν είναι απλώς μια άποψη αλλά απόσταγμα μιας εμπειρίας πάνω από σαράντα χρόνια: όσοι ασχοληθούν σοβαρά με το καράτε και αφοσιωθούν σ’ αυτό ψυχή τε και σώματι, θα δουν ότι το καράτε θα τους το ανταποδώσει. Κάθε φορά που θα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ζωή τους, η εκπαίδευση του καράτε –και δεν εννοώ εδώ μόνο γροθιές και λακτίσματα αλλά συνολικά την πειθαρχία και τις αρχές του καράτε, στοιχεία που είναι καθαρά ιαπωνικά- θα τους βοηθήσει να τις ξεπεράσουν. Αυτό δε που σας λέω το έχω δει και με τους δικούς μου μαθητές και με πολλά παιδιά στο εξωτερικό και αυτός είναι και ο λόγος που συνεχίζω να διδάσκω.

Θα θέλατε να πείτε κάτι για το τέλος;

Απλώς ότι σας ευχαριστώ πολύ και ότι θεωρώ τη δουλειά σας πολύ σημαντική. Αν έστω και ένα άτομο διαβάσει τη συνέντευξη αυτή, έρθει στο καράτε και βοηθηθεί από αυτό, θα είναι για μένα –και πιστεύω και για σας- μεγάλη ικανοποίηση.

Σαφώς θα είναι! Σας ευχαριστούμε κι εμείς για το χρόνο που μας διαθέσατε.