Αν στραφούμε στα λόγια του ιδρυτή του, Μοριχέι Ουεσίμπα, είναι καλύτερα να πούμε ότι το αϊκίντο είναι ένα «μπούντο». Και παρόλο που η λέξη «μπούντο» μπορεί να μεταφραστεί και ως «ο δρόμος του πολεμιστή», ο ιδρυτής του αϊκίντο, της απέδιδε άλλο νόημα καθώς την αντιλαμβανόταν με την αρχαία της σημασία η οποία, με τη χρήση των ιδεογραμμάτων «μπου» και «ντο» σήμαινε «ο δρόμος της εγκατάλειψης ή της κατάθεσης της λόγχης». Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο ιδρυτής αντιλαμβανόταν και εξέφραζε την τέχνη του, σαν το αληθινό μπούντο (σομπούντο) που οδηγούσε στην εγκατάλειψη των όπλων και στη δημιουργία της ειρήνης. Ο ίδιος μάλιστα, επέλεξε το ιδεόγραμμα «άι» για τη γραφή της λέξης «αϊκίντο» προκειμένου να εκφράσει αυτήν την ιδέα και το σκοπό της εξάσκησης: τη γραφή της λέξης «άι» που υποδηλώνει την αρμονία και επίσης, συχνά, την αγάπη.
Ένα χαρακτηριστικό της άσκησης στο αϊκίντο είναι οι «ουάζα», οι οποίες πολύ συχνά μεταφράζονται ως «τεχνικές». Αυτό που στην πραγματικότητα είναι λάθος σε μια τέτοια μετάφραση είναι ότι παρουσιάζει το αϊκίντο σα μια μελέτη τεχνικών και υποβαθμίζει τις ουάζα στην επιφανειακή τους μορφή· στην ιδανική της μορφή, η λειτουργία τους είναι να εκφράσουν κατά την εξάσκησή τους, χωρίς διακοπή και με ακρίβεια αλλά και με αδιάκοπη αλλαγή το γεγονός ότι καμία κατάσταση και καμία χειρονομία δεν επαναλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο.
Όταν εξασκούμαστε, μας φανερώνεται το αληθινό νόημα των ουάζα και συνειδητοποιούμε ότι δεν είναι φτιαγμένες για την επίτευξη της νίκης, αλλά για να μας οδηγήσουν στο να αλλάξουμε τη «στάση» μας (τη σωματική και τη νοητική) ούτως ώστε το αληθινό τους νόημα ν’ αλλάξει πρώτα εμάς τους ίδιους, τη δική μας «στάση», και εξαιτίας αυτής της δικής μας αλλαγής, να οδηγήσει στην αλλαγή των συνασκούμενών μας. Αυτό γίνεται εύκολα κατανοητό, αν προσέξουμε τις ουάζα και την πολυπλοκότητά τους, και βλέποντας καλά ότι δεν έχουν δημιουργηθεί για επικράτηση. Από τη στιγμή της πρώτης επαφής με τον συνασκούμενο, η επιλογή τίθεται μπροστά μας· άμεση επικράτηση ή καταφυγή στο δρόμο των ουάζα.
Προφανώς, μεγάλος αριθμός ασκούμενων στο αϊκίντο έχει επιλέξει να ασκείται εντός του πλαισίου του πνεύματος του πολεμιστή· οι ασκούμενοι αυτοί μελετούν τις ουάζα σαν τεχνικές, καθιστώντας τις εργαλεία που αφοπλίζουν ή έστω εμποδίζουν τον συνασκούμενο από το να πραγματοποιήσει την επίθεσή του. Έτσι, η εξάσκησή τους αποκτά μια διάσταση πολύ σωματική, πολύ τεχνική, που αφοπλίζει τον συνασκούμενό τους. Οι διαφορετικές αυτές προσεγγίσεις, εξηγούν τις διαφορετικές διδασκαλίες που αποτελούν την οικογένεια του αϊκίντο, διδασκαλίες απολύτως αποδεκτές καθώς απεικονίζουν το ελεύθερο πνεύμα του ιδρυτή, και τη γενναιοδωρία και την αγάπη για τους άλλους αλλά και το ίδιο το πνεύμα του αϊκίντο: ένας ελεύθερος δρόμος τον οποίο καθένας ακολουθεί όπως θέλει, επιλέγοντας τη μέθοδο και την εξάσκησή του. Όπως έλεγε και ο ίδιος ο ιδρυτής, «το αϊκίντο είναι μια λάμπα που βοηθά τον καθένα να ρίξει φως στο μονοπάτι της ζωής του»
Στην εξάσκησή μου στο αϊκίντο, έχω επιλέξει ν’ αναζητώ πώς θα εγκαταλείψω τα όπλα. Στην αρχή σκεπτόμενος «όπλα», εννοούσα «τα όπλα εκείνων που μου επιτίθενται», όμως στη συνέχεια συνειδητοποίησα ότι για να το κάνω αυτό σωστά όφειλα, κατ’ αρχάς να παραιτηθώ από τα δικά μου όπλα και ότι οι ουάζα μπορούσαν και μπορούν να είναι τα κλειδιά του δρόμου, αρκεί να τις εξασκούσα σωστά με μια άλλη «στάση». Αυτό που απέδωσε η επιλογή μου και η προσωπική μου ιστορίας, οι διηγήσεις και οι συναντήσεις μου είναι η συνειδητοποίηση ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν βαθιά μέσα τους την εμπιστοσύνη και την ειρήνη. Καθοριστική δε συνάντηση υπήρξε για μένα αυτή με τον Ζεράρ Μπλεζ, ένα δάσκαλο που είχε επιλέξει το δρόμο αυτό μετά την επαφή με ένα ιάπωνα δάσκαλο που καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ήταν πολύ κοντά στον ιδρυτή του αϊκίντο· αναφέρομαι στον σενσέι Μίτσιο Χικιτσούτσι, που είχα το προνόμιο να συναντήσω και ο ίδιος και να λάβω άμεσα τη διδασκαλία του. Μια διδασκαλία που είχε λάβει από τον Μοριχέι Ουεσίμπα Ο-σενσέι.
Με τις δικές του συμβουλές και την προσεκτική διδασκαλία του και στα βήματα του δικού μου δασκάλου, του σενσέι Μπλεζ, κλήθηκα να επιλέξω και μέσω της μελέτης των ουάζα ν’ ανακαλύψω πώς να εργαστώ ούτως ώστε να εγκαταλείψω τα όπλα μου, να βρω τη «σωστή στάση» που καλεί το συνασκούμενο να συναισθανθεί αυτόν το δρόμο και να επιλέξει να εξασκήσει κι εκείνος τις ουάζα σαν κλειδιά που «ανοίγουν» το σώμα και το πνεύμα στην ειρήνη και τη χαρά. Η σωστή αυτή «στάση», καλεί εκείνον που θέλει να επιτεθεί, να καταπνίξει αυτήν την επιθυμία και ν’ακολουθήσει την ουάζα που ικανοποιεί την καρδιά του.
Μπορεί όλα αυτά να φαίνονται αφηρημένα και σύνθετα, όμως δεν είναι έτσι· είναι πολύ απλά, αρκεί ν’ ακολουθηθούν οι συμβουλές του ιδρυτή: Να μην περιμένεις, να μην είσαι τρωτός, να μην κοιτάζεις. Να ασκείσαι με όλη σου την προσοχή στο να μην περιμένεις την εκκίνηση της επίθεσης και το να ξεκινάς την ουάζα κινούμενος σωστά, χωρίς πνεύμα αντιπαράθεσης. Να φροντίζεις να μην κοιτάζεις το συνασκούμενο ώστε να καταστήσεις την εκτέλεση της ουάζα αυθόρμητη, φυσική, και το να βρεις ακριβώς εκείνη τη θέση και τη στάση του σώματος που δημιουργεί τη ροή της ενέργειας, που κάνει την ουάζα ν’ ανθίσει και δημιουργεί αρμονία και ένα βαθύ δεσμό, που με τη σειρά του εργάζεται για την τελειοποίηση της «στάσης».
Μελετούσα και δίδασκα για πολύ καιρό ιστορία της τέχνης και μαζί με την εξάσκηση του αϊκίντο μπόρεσα να δω ότι οι άνθρωποι όλων των εποχών το γνώριζαν αυτό: Γνώριζαν τη βαθύτατη ουσία αυτής της στάσης σώματος και πνεύματος, ακόμα κι όταν την παρέβλεπαν εξαιτίας της επιθυμίας για κυριαρχία και νίκη. Τα αρχαία κείμενα και οι αναπαραστάσεις μας το δείχνουν αδιάκοπα· πηγαίνετε στα μουσεία και δείτε πως κάθε πολιτισμός το περιγράφει μέσα από τους πίνακες, τα γλυπτά και τις λέξεις που μας παραδίδει. Κοιτάξτε πώς αναπαριστάται το σώμα ενός αρχαίου ήρωα, τη στάση που υιοθετείται στην αναπαράσταση, προς ποια ιδεώδη τον οδηγούν οι ηρωικές πράξεις, πώς αποφεύγεται η επιλογή μιας στάσης δεσποτικής και πώς τελικά ανταποκρίνεται στο πεπρωμένο του ξαναπαίρνοντας μια στάση δικαιοσύνης.
Παρατηρήστε πώς οι άγιοι και οι φιλόσοφοι στέκονται με μια στάση ακεραιότητας και αυτοπεποίθησης άοπλοι, ώστε να προχωρήσουν εσωτερικά προς την ειρήνη και τον παράδεισο. Δείτε πώς οι σωματικές στάσεις μοιάζουν μ’ εκείνες που καλείται να λάβει κανείς στην εξάσκηση των ουάζα του αϊκίντο· το σώμα, όταν βρίσκεται στη «στάση» στην οποία αναφέρομαι, διδάσκει το πνεύμα ότι η ενέργεια της ζωής και της αγάπης μας οδηγεί και μας προστατεύει. Αρκεί να πάψουμε να φοβόμαστε να σταθούμε αληθινά μπροστά στους ανθρώπους, μπροστά στους «θεούς», μπροστά στη ζωή.
Το αϊκίντο μας ανοίγει ένα δρόμο που λειτουργεί για να δεχόμαστε και να λαμβάνουμε τη χαρά, την ευτυχία της ζωής που μοιραζόμαστε όλοι. Με την εξάσκηση, αρχικά μαθαίνουμε να εφαρμόζουμε τις ουάζα σωστά τεχνικά, ώστε το σώμα να εξισορροπήσει, να μαλακώσει και ν’ αντικαταστήσει την κτηνώδη δύναμη με μια δύναμη καλοσύνης. Η μαθητεία αυτή, μας δίνει αυτοπεποίθηση και τη συνειδητοποίηση ότι στην πραγματικότητα είναι δυνατόν να βοηθήσει τις κακόβουλες δυνάμεις της επιθυμίας και τις πράξεις επιθετικότητας να «αποθέσουν τις λόγχες» και να αντιληφθούν ότι είναι έτσι από έλλειψη αλληλεγγύης και αγάπης. Και ότι είναι δυνατόν –ακόμα κι αν είναι εξαιρετικά δύσκολο- να κάνεις τον εχθρό σου να ξαναγίνει αυτό που κατά βάθος και κατ’ ουσία είναι: ο αδερφός σου, η αδερφή σου, ο πατέρας και η μητέρα σου. Εφόσον εξασκούμε τις ουάζα με αυστηρότητα και χαρά, με προσοχή και σοβαρότητα, οδηγούμαστε όλοι μαζί προς την πηγή της προέλευσης, τη δημιουργική αρχή, στην ενέργεια της ζωής που προσκαλεί τον καθένα να ξαναγίνει ο άντρας ή η γυναίκα που πάντα ήταν: Ένα αληθινό ανθρώπινο ον που απορρίπτει κάθε ιδέα πολέμου και που ζει για να μοιράζεται και να δημιουργεί έναν κόσμο ευτυχισμένο, δίκαιο, σε αληθινή ειρήνη και αγάπη χωρίς όρια.
Θα τελειώσω με αυτό που έλεγε ο Ιδρυτής, χωρίς να αλλοιώσω τα λόγια του, μιας κι από εκείνον μας έρχεται η πολύ όμορφη αυτή εξάσκηση: «Λέγεται ότι οι ουάζα του αϊκίντο είναι σύνθεση παλιών τεχνικών των πολεμιστών, τις οποίες είχα μελετήσει πρωτύτερα. Αυτό είναι λάθος! Οι τεχνικές του αϊκίντο προέρχονται από το κι και μονό από το κι. Αφιέρωσα και αφιερώνω τη ζωή μου στο να τις μεταδώσω και να δείξω πώς να τις εξασκούμε σωστά, έως ότου το αϊκίντο να προσφέρει στον κόσμο αυτό για το οποίο έχει πραγματικά δημιουργηθεί: Μια ύπαρξη εξαίσια και μια μεγάλη οικογένεια μέσα στην αγάπη!»
Ντιτιέ Λεζάρντ
Κερδίσατε 2 δωρεάν μαθήματα γνωριμίας στις συνεργαζόμενες σχολές του Πανελλήνιου Οδηγού Πολεμικών Τεχνών!
