Στο προηγούμενό μου κείμενο
(Κάθε τέλος και δύσκολο – μέρος Ι), αναφέρθηκα σε ένα πολύ δύσκολο στάδιο που αντιμετωπίζει κανείς μελετώντας μια κλασική σχολή πολεμικών τεχνών: πώς καταφέρνει να ξεπεράσει τη (σχετική) απραγία της τελικής ευθείας πριν την ολοκλήρωση της τυπικής μελέτης της εν λόγω σχολής. Και παρότι έγραφα ότι δεν έχω απάντηση αλλά ελπίζω ότι θα έχω κάποια στιγμή στο μέλλον, στην πραγματικότητα υπάρχει ένα τέχνασμα στο οποίο κατέφυγα· αν και για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, δεν το έκανα γι αυτό, απλώς εκ των υστέρων συνειδητοποίησα ότι λειτούργησε έτσι.
Το τέχνασμα (ή “λύση” ή όπως αλλιώς θελήσει να το αποκαλέσει κανείς) ήταν ότι ξεκίνησα τη μελέτη μιας άλλης σχολής. Όμως, όπως έγραψα παραπάνω, αυτό δεν έγινε επειδή είχα κουραστεί από την πρώτη όσο από μια ανάγκη την οποία έχουν αντιμετωπίσει όλοι οι εκπαιδευτές της πρώτης μου σχολής: αν και εστιάζει στη χρήση του μακριού όπλου που λέγεται “ναγκινάτα”, η σχολή μας χρησιμοποιεί εκτενώς το ξίφος, βάζοντάς το απέναντι σε τρία είδη ναγκινάτα (απλή, με σταυροειδή πείρο και μεγάλη), στο κουσαριγκάμα (δρεπάνι με αλυσίδα και βαρίδι) και στο μπο (μακρύ ραβδί) δηλαδή σε 25 από τα 51 κάτα της. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει κάποια ειδική εξάσκηση στη χρήση του, βάζοντάς το απέναντι σε ένα άλλο ξίφος και ιστορικά, αυτό λέγεται ότι συνέβαινε επειδή οι ασκούμενοι στη συγκεκριμένη παράδοση ασκούνταν παράλληλα και σε μια άλλη, εστιασμένη στο ξίφος.
Χωρίς να τους έχει καθοδηγήσει η εκπαιδεύτριά τους, όλοι οι εκπαιδευτές της σχολής έχουν μελετήσει/μελετούν παράλληλα και κάποια σχολή που ειδικεύεται στην ξιφομαχία, σχεδόν όλοι και κάποια διαφορετική. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με ποιον εκπαιδευτή διδάσκεται κανείς, η πλευρά του ξίφους που θα μαθαίνει θα είναι επηρεασμένη και από κάποια άλλη σχολή· όπως φαντάζεται εύκολα κανείς, αυτό κάνει τη σχολή μας εξαιρετικά ενδιαφέρουσα στην παρατήρηση αφού δύο ασκούμενοι από δύο διαφορετικά ντότζο θα χειρίζονται το ξίφος με αρκετά διαφορετικό τρόπο απέναντι σε αντιπάλους που χειρίζονται την ναγκινάτα με αρκετά παραπλήσιο τρόπο. (Έχοντας εξασκηθεί με αρκετούς από τους εκπαιδευτές, μπορώ να πω ότι είναι ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον όταν βλέπει κανείς εκ των έσω!)
Όπως και να ‘χει, κάποια στιγμή ξεκίνησα κι εγώ να μελετάω μια σχολή ξιφομαχίας ακριβώς όντας στη φάση που περιέγραψα στο προηγούμενο κείμενο. Αυτό με έχει φέρει στην εξής αλλοπρόσαλλη κατάσταση: κάθε Τετάρτη πηγαίνω και εξασκούμαι σε ένα μέρος στο οποίο είμαι ο αμέσως επόμενος (σε γνώσεις και ιεραρχία) μετά τον δάσκαλο και κάθε Σάββατο, πηγαίνω και εξασκούμαι σε ένα άλλο μέρος στο οποίο είμαι ο τελευταίος (σε γνώσεις και ιεραρχία) –μάλιστα, επειδή το ντότζο της ξιφομαχίας είναι και αρκετά πολυπληθές, κάθε δεδομένη στιγμή υπάρχουν γύρω μου τουλάχιστον 20 άτομα που προηγούνται, στη χειρότερη περίπτωση, μερικούς μήνες και στην καλύτερη περίπτωση 30 με 40 χρόνια. Και ο σόκε (σχολάρχης), ο οποίος προηγείται, αν δεν κάνω λάθος, 70.
Είμαι σίγουρος ότι οι περισσότεροι αρχάριοι θα διαφωνήσουν κάθετα μαζί μου αλλά πραγματικά δυσκολεύομαι να περιγράψω πόσο χαρούμενος αισθάνομαι κάθε φορά που βρίσκομαι στο ντότζο αυτό –το περιγράφει πολύ αναλυτικά ο φίλος μου ο Πίτερ Μπόιλαν σε ένα άρθρο του που μπορείτε διαβάσετε μεταφρασμένο
εδώ. Δεν έχω να ασχοληθώ με τίποτα άλλο πέρα από το να μάθω, έχω απέναντί μου πάμπολλους ανθρώπους, καθένας με μια διαφορετική οπτική γωνία απέναντι στην τέχνη, υπάρχει (τουλάχιστον) μια αυθεντία, ο σόκε, που μπορεί να απαντήσει οποιαδήποτε ερώτηση, υπάρχει ένα εγχειρίδιο (το βιβλίο που έγραψε ο προηγούμενος σόκε το οποίο περιγράφει αναλυτικά όλο το πρόγραμμα μελέτης) και υπάρχει ένα σύστημα εκπαίδευσης το οποίο εξελίσσεται επί 400 χρόνια εστιάζοντας σε ένα και μόνο όπλο και χωρίς καμία (ουσιαστική) παρέκκλιση προς τη μεταφυσική ή τη θεωρία.
Ακόμα πιο ανακουφιστικό είναι ότι το πρόγραμμα της σχολής αποτελείται από 170 κάτα και ότι ο σόκε έχει δώσει πλήρη άδεια διδασκαλίας μόνο σε δύο άτομα· αυτό σημαίνει ότι όσο αισιόδοξος και αν είμαι σχετικά με τη μακροζωία μου, δεν υπάρχει καμία ρεαλιστική περίπτωση να ολοκληρώσω τη σχολή ποτέ (και δεν εννοώ “να μάθω τα κάτα” αλλά να φτάσω στο επίπεδο άδειας διδασκαλίας στο οποίο αναφερόμουν στο προηγούμενό μου κείμενο). Πράγμα που σημαίνει ότι μπορώ να ασχοληθώ καθαρά και απερίσπαστα με το πώς να γίνω καλύτερος στη χρήση αυτού του ενός όπλου, στην μακριά και στην κοντή του εκδοχή. Πόσο καλύτερος; Όσο γίνεται και όσο προλάβω και όσο αντέξω – σίγουρα πάντως, καλύτερος από όσο είμαι σήμερα!
Αυτά ακριβώς είναι που τελικά λειτούργησαν και σαν ώθηση για τη μελέτη μου στην πρώτη μου σχολή: σε μια φάση που δεν είχα απέναντί μου τίποτα καινούριο και που έπρεπε απλώς να συνεχίζω σε μια ευθεία με μόνο φαινομενικό τέλος (ο παρελθών χρόνος είναι χάριν λόγου: στην ίδια φάση βρίσκομαι ακόμα!) η νέα σχολή αφύπνισε την περιέργειά μου, τη διάθεσή μου να μάθω και την προθυμία μου να δω τα πράγματα από μια διαφορετική γωνία. Επειδή μάλιστα, και η δεύτερη σχολή και η πρώτη έλκουν την καταγωγή τους από την ίδια πηγή, η μελέτη των πιθανών ομοιοτήτων στις έννοιες και σε ορισμένες πολύ βασικές αρχές, κάνει τα πράγματα ακόμα πιο συναρπαστικά και ο εκπαιδευτής και οι συνασκούμενοί μου στην πρώτη σχολή ήδη έχουν παρατηρήσει αλλαγές (προς το καλύτερο) στην απόδοσή μου.
Για να μην παρεξηγηθώ, δεν εννοώ ότι όποτε κανείς κουραστεί από μια τέχνη πρέπει να αρχίσει μια άλλη –λέω απλώς ότι έτσι λειτούργησε σ’ εμένα, όντας ο συγκεκριμένος άνθρωπος και με τις συγκεκριμένες συγκυρίες. Ούτως ή άλλως, τεχνικοί περιορισμοί απαγορεύουν την επανάληψη αυτής της τακτικής για περισσότερες από μια φορές ενώ, προκειμένου να μη γίνει κανείς “συλλέκτης”, θα πρέπει αν ξεκινήσει κάτι νέο να συνεχίσει και το παλιό, φροντίζοντας μάλιστα να μην αναμείξει τα δύο έτσι που τελικά να τα νοθεύσει αμφότερα (ο Έλις Άμντουρ έχει γράψει εκτενώς για το συγκεκριμένο θέμα και αξίζει να αναζητήσει κανείς τα κείμενά του αυτά) Και λέω ακόμα ότι υπάρχουν πολλά πράγματα που έχει να κερδίσει κανείς όταν είναι αρχάριος και που μετά από μερικά χρόνια θα εξαφανιστούν· θα είναι κρίμα να τα χάσει τυφλωμένος από τον εκνευρισμό που προκαλεί η αδεξιότητα.
Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
