Τις τελευταίες μέρες έχει κάνει το γύρο των social media μια φωτογραφία που δείχνει ένα τεράστιο πλήθος συγκεντρωμένο μπροστά στην πόρτα ενός γυμναστηρίου, υποκαταστήματος μεγάλης αλυσίδας προκειμένου να προλάβει μια προσφορά για μια εξαιρετικά χαμηλή ετήσια συνδρομή. Αν κατάλαβα καλά από τα σχόλια που διάβασα, η προσφορά κράτησε μόνο 48 ώρες με αποτέλεσμα χιλιάδες άνθρωποι να σπεύσουν να γραφτούν ενώ κρίνοντας από την παραπάνω φωτογραφία που τραβήχτηκε βράδυ, φαίνεται ότι ο ενθουσιασμός ήταν τόσο μεγάλος που οι ουρές πρακτικά δε σταμάτησαν μέρα ή νύχτα μέχρι να εκπνεύσει η προσφορά.
Έχω ακούσει κατά καιρούς ορισμένους να αναρωτιούνται: αν οι σχολές πολεμικών τεχνών θέλουν να φέρουν κόσμο στην πόρτα τους γιατί δεν κάνουν παρόμοιες προσφορές; Σε τελική ανάλυση, κι εκείνες κάποιας μορφής άσκηση προσφέρουν, συνεπώς μια καλοσχεδιασμένη κίνηση μάρκετινγκ είναι λογικό να φέρει παρόμοια αποτελέσματα, σωστά; Ειδικά σε περιόδους οικονομικής στενότητας όπως αυτή που διανύουμε, λίγοι είναι αυτοί που θα παραβλέψουν μια πολύ καλή προσφορά καθώς στο νου των περισσότερων, οι προσφορές ισοδυναμούν με οικονομικό κέρδος.
Ο παραπάνω συλλογισμός είναι εγγενώς λάθος: μια προσφορά ισοδυναμεί με κέρδος μόνο στην περίπτωση που ο καταναλωτής επρόκειτο να κάνει τη δαπάνη ούτως ή άλλως –από τη στιγμή που σιχαίνομαι τις μπάμιες, ακόμα και αν το σούπερ-μάρκετ της περιοχής τις βάλει σε προσφορά 1 ευρώ τον τόνο, είναι βέβαιο ότι θα την αγνοήσω. Παρόλα αυτά, υπάρχει μια μεγάλη μερίδα του κοινού, τουλάχιστον του ελληνικού, που δε σκέφτεται έτσι και είμαι σίγουρος ότι η αντίδραση στη συγκεκριμένη προσφορά εντάσσεται σ' αυτή την κατηγορία· θα είχε πραγματικά ενδιαφέρον να δούμε πόσοι από τους ανθρώπους που πλήρωσαν την τιμή της προσφοράς θα κάνουν χρήση των υπηρεσιών που αγόρασαν τους επόμενους 12 μήνες.
Το γυμναστήριο ωστόσο κέρδισε και με δεδομένο ότι πρόκειται για ολόκληρη αλυσίδα, πιθανότατα κέρδισε και αρκετά –δεν κατάφερα να μάθω αν η προσφορά ίσχυε σε όλα τους τα υποκαταστήματα ή μόνο σε ένα, αλλά αν ισχύει το πρώτο και αν η αντίδραση ήταν η ίδια σε όλα τότε το ποσό που συγκεντρώθηκε θα πρέπει να είναι σημαντικό. Ακόμα και αν κανείς από τους νέους συνδρομητές δεν πατήσει το πόδι του ούτε μια φορά στις αίθουσές της, η εισροή ρευστού σίγουρα θα βοηθήσει τόσο την κεντρική επιχείριση όσο και τα υποκαταστήματά της. Οπότε επιστρέφουμε στο αρχικό ερώτημα: γιατί οι σχολές πολεμικών τεχνών δεν κάνουν κάτι ανάλογο;
Οι περισσότερες δεν το κάνουν γιατί δεν μπορούν: για την ακρίβεια, για τις περισσότερες σχολές, η ταυτόχρονη εισροή περισσότερων από δέκα μαθητών θα δημιουργούσε σημαντικά προβλήματα διαχείρισης. Αντίθετα με τα κλασικά γυμναστήρια, οι χώροι που έχουν στη διάθεσή τους οι σχολές πολεμικών τεχνών είναι πολύ μικρότεροι, οι άνθρωποι που ασχολούνται με την εκπαίδευση των ασκούμενων είναι πολύ λιγότεροι και ο τρόπος που είναι οργανωμένα τα μαθήματα είναι πολύ πιο συγκεκριμένος. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα οι πιο πολλές σχολές να λειτουργούν ήδη στα όριά τους –50 και 100 νέα μέλη παραπάνω θα οδηγούσαν σε καταστάσεις που η συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτών δεν μπορεί να διαχειριστεί.
Και πολύ δικαιολογημένα: ναι μεν οι πολεμικές τέχνες είναι ένας τύπος άσκησης όμως είναι ένας ιδιόμορφος τύπος άσκησης –όπως έχω γράψει και άλλοτε (και όχι μόνο εγώ) αυτό που κάνουμε στις σχολές πολεμικών τεχνών είναι περισσότερο μάθημα και λιγότερο προπόνηση. Και μ' αυτό δεν υποτιμώ τις ικανότητες ενός καλού προπονητή: απλώς επισημαίνω ότι η δουλειά ενός ολοκληρωμένου εκπαιδευτή είναι κάτι πολύ ευρύτερο που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο προκειμένου να επιτευχθεί τόσο από τον ίδιο όσο και από τους μαθητές του. Αν ένας εκπαιδευτής πολεμικών τεχνών αντιμετωπίζει με σοβαρότητα αυτό που κάνει, στόχος του δεν είναι να μαζέψει στη σχολή του 500 άτομα –είναι να μαζέψει 50 τα οποία είναι αξιόπιστα στις υποχρεώσεις τους (απέναντι στη σχολή και το αντικείμενο) και κάθε δεδομένη στιγμή να μπορεί να διδάσκει 10-15 από αυτά ταυτόχρονα.
Η Ελλάδα έχει το σπάνιο (και αμφίβολης αξίας) προνόμιο να συγκαταλέγεται στις λίγες χώρες που δεν προσφέρουν στους ασκούμενους στις πολεμικές τέχνες το νομικό και τεχνικό πλαίσιο ώστε να μπορούν να διδαχθούν ερασιτεχνικά, πράγμα που σημαίνει ότι στη μεγάλη τους πλειονότητα, οι άνθρωποι που τις διδάσκουν αναγκάζονται να το κάνουν επαγγελματικά –σε αντίθετη περίπτωση δεν μπορούν να καλύψουν τα βασικά έξοδα χώρου και εξοπλισμού. Θα είναι ωστόσο σφάλμα να θεωρήσουμε ότι οι επιφανειακές ομοιότητες γυμναστηρίων και σχολών πολεμικών τεχνών που προέρχονται από την ελληνική κακοδαιμονία επεκτείνονται και στις πιο βαθιές διαστάσεις τους: υπάρχει λόγος που οι σχολές πολεμικών τεχνών δεν ακολουθούν τις πρακτικές των γυμναστηρίων και αυτός δεν είναι ότι οι υπεύθυνοι των πρώτων δεν είχαν την ευφυΐα να τις σκεφτούν.
Αυτό δε σημαίνει ότι στις σχολές πολεμικών τεχνών δεν παρατηρούνται κατά καιρούς παράλογες αυξήσεις στην εκδήλωση ενδιαφέροντος: διάφορες μόδες που λανσάρονται από τις βιομηχανίες των ΜΜΕ και της ψυχαγωγίας, φέρνουν ενίοτε εικόνες (συνήθως περιορισμένες και, άρα, παραπλανητικές) από τον χώρο των πολεμικών τεχνών στο ευρύ κοινό και στις περιπτώσεις αυτές έχουμε παρατηρήσει την προσέλευση ενδιαφερομένων στις σχολές να σημειώνει άλματα –αν και για να είμαστε ειλικρινείς, πολύ σπάνια του μεγέθους που ανέφερα παραπάνω σε σχέση με τα γυμναστήρια. Αν υπάρχει μια ουσιώδης ομοιότητα με το φαινόμενο των γυμναστηρίων είναι ότι και αυτού του τύπου οι “ενδιαφερόμενοι” δε διαρκούν πολύ: αν στην άσκηση –οποιαδήποτε άσκηση- σε οδηγεί οτιδήποτε άλλο πέρα από την ανάγκη γι αυτή, οι πιθανότητες να τη συνεχίσεις για περισσότερο από μερικούς μήνες είναι πολύ μικρές. Και παρά τα παράπονα των εκπαιδευτών πολεμικών τεχνών για τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, πιστεύω ότι κατά βάθος το προτιμούν έτσι.
Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης
