Ο Ιάπωνας ξιφομάχος Μιγιαμότο Μουσάσι (1584–1645), υπήρξε μια θρυλική μορφή της φεουδαρχικής Ιαπωνίας, αρκετά αμφιλεγόμενη. Ο θρύλος τον θέλει να δίνει περισσότερες από 60 μονομαχίες και να μην έχει ηττηθεί ποτέ.
Ήταν ο πρώτος που εντρύφησε ιδιαίτερα στην ξιφομαχία με τη χρήση και των δυο σπαθιών του σαμουράι, το κατάνα και το βακιζάσι. Στο χειρόγραφό του, «Το Βιβλίο των Πέντε Δακτυλιδιών» (Γκόριν Νο Σο) κατέγραψε όλη την πολεμική φιλοσοφία του. Το βιβλίο αυτό, που διασώθηκε από τους μαθητές του, αποτελεί σήμερα ένα αριστούργημα της στρατηγικής φιλοσοφίας.
Μέχρι το 1640, οι μαθητές του Μουσάσι, ανέρχονταν στους χίλιους. Ο ίδιος, επέλεξε τρεις επιγόνους της τέχνης του, που θεωρούσε ότι είχαν φτάσει σε υψηλό επίπεδο. Αυτοί ήταν ο Τεράο Μαγκονότζο, ο μικρότερος αδερφός του, Τεράο Μοτομενόσουκε και ο Φουρουάσι Σοζάεμον. O πρώτος ήταν εξαίρετος σε τεχνική κατάρτιση, αλλά υπολειπόταν σε αντανακλαστικά και ο τρίτος το ακριβώς αντίθετο, θεωρούνταν δε, υποδιέστερος των άλλων δυο.
Ο Μουσάσι αφιέρωσε το Γκορίν Νο Σο στον Μαγκονότζο και του το παρέδωσε, καθιστώντας τον πρώτο εκπρόσωπο της τέχνης του. Στον Μοτομενόσουκε ο μεγάλος ξιφομάχος παρέδωσε το έργο του, Χιόγο Σάντζου Γκο Κάτζο. Αργότερα, ο Σοζάεμον ανέφερε πως στην παράδοση του Γκορίν Νο Σο, είχε παραβρεθεί και ο ίδιος και ο Μουσάσι παραδίδοντας το χειρόγραφο, είπε στους δυο μαθητές του ότι αφού το διαβάσουν πρέπει να το καταστρέψουν. Απ’ ότι φαίνεται, αυτό το χειρόγραφο μάλλον δεν καταστράφηκε ποτέ, για καλή μας τύχη.
Το βάρος της διαδοχής ήταν τεράστιο, καθώς σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του Μουσάσι, κάθε ειδήμων της Χιόχο Νίτεν Ίτσι Ρίου της «στρατηγικής σχολής των δυο ουρανών ως όλον», έπρεπε να πάρει όρκο σύμφωνα με τον οποίο, αν έχανε σε μια μονομαχία από έναν μονομάχο μιας διαφορετικής σχολής, θα έπρεπε να βάλει τέλος στη ζωή του. O Μαγκονότζο παρέδωσε τη διαδοχή στον αδερφό του, Μοτομενόσουκε και το Γκόριν Νο Σο, έφτασε τελικά μέσω του Σοζάεμον ως τον άρχοντα Χοσοκάβα.
Μετά το θάνατο του Μουσάσι, ο Σοζάεμον παραιτήθηκε από την υπηρεσία του άρχοντα Χοσοκάβα και εγκαταστάθηκε στο Έντο, διδάσκοντας ξιφομαχία. Ο Μοτομενόσουκε, αρχικά αρνήθηκε την πλήρη διαδοχή (του παραδόθηκαν και τα δυο σπαθιά του Μουσάσι) και παρέδωσε το έγγραφο διαδοχής, στον υιοθετημένο γιο του Μουσάσι, τον Ιόρι, ο οποίος με τη σειρά του, το αρνήθηκε. Την πλήρη διαδοχή, έλαβε τελικά, ο τέταρτος γιος του Μοτομενόσουκε, o ταλαντούχος Σίνμεν Μπενσούκε. Mετά το πρόωρο θάνατό του, στα 45 του, η σχολή άρχισε να διαιρείται.
Σήμερα υπάρχουν τρεις βασικές γενεαλογίες που φέρουν το όνομα της τέχνης.
i. Χιόχο Νίτεν Ίτσι Ρίου, της νήσου Kιούσου. Ο σόκε της γραμμής είναι ο Ιμάι Μασαγιούκι (10η γενιά διαδοχής). Ακολουθούν οι: Ιβάμι Τόσιο Γκένσο, Κιγιονάγκα Φουμίγια, Γιοσιμόκι Κιγιόσι(επίγονός του) και Τσιν Κιν. Είναι η πιο δραστήρια γραμμή με εκπρόσωπους σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
ii. Χιόχο Νίτεν Ίτσι Ρίου, των Σιομίνται, Σούμα-Κόμπε και Χιόγκο στην Ιαπωνία, με σόκε τον Κομάτσο Νόμπουο.
iii. Χιόχο Νίτεν Ίτσι Ρίου, των Τέντζιν-κο, Χίντα και Οϊτα της Ιαπωνίας, με σόκε τον Μιγιακάβα Γιασούτακα.
Και οι τρεις γραμμές έχουν την ίδια γενεαλογία μέχρι την 8η γενιά. Έκτοτε, κατακλυσμικές αλλαγές στην Ιαπωνία έσπασαν την κοινή γραμμή και άρχισαν οι διαιρέσεις. Μια τέταρτη γραμμή, η αποκαλούμενη “Kάνσαι” διατείνεται ότι ο Τόσιο Γκένσο (11 γενιά διαδοχής) υπήρξε ο μοναδικός νόμιμος σόκε της Χιόχο Νίτεν Ίτσι Ρίου. Εδρεύει στην επαρχία Κάνσαϊ της Ιαπωνίας, κάτω από την καθοδήγηση του Μιγιακάβα Γιασούτακα (μαθητή του Αόκι Κίκουο Χισάκατσου, 8ης γενιάς διαδοχής). Σήμερα, επικεφαλής της γραμμής είναι ο Μιγιαγκάβα Μορίτο και η έδρα της έχει μεταφερθεί στην Οϊτα των ΗΠΑ.
Πλέον, η επίσημη διαδοχή στις σχολές, δεν είναι πια κληρονομική και γίνεται με μια τελετή σύμφωνα με την οποία, παραδίδεται στον εκπρόσωπο ένας πάπυρος με τα ονόματα των τεχνικών που διδάσκονται και ένα ξύλινο μποκέν, που έφτιαξε ο ίδιος ο Μουσάσι για να εξασκείται και το χρησιμοποιούσε ως μπαστούνι στα γεράματά του.
Οι τεχνικές που διδάσκονται είναι οι ακόλουθες:
•Τάτσι σέιχο: 12 φόρμες τεχνικών με τάτσι (μακρύ σπαθί).
•Κοντάτσι σέιχο: 7 φόρμες τεχνικών με κοντάτσι (κοντό σπαθί).
•Νίτο σέιχο: 5 φόρμες με δυο σπαθιά.
•Μπο ζούτσου: 12 φόρμες με τεχνικές μπο (μακρύ κοντάρι).
•Αϊκούκι ρόππο: 6 ελεύθερες φόρμες με δυο σπαθιά εναντίον φούκουρο σινάι.
•Τζίτε το ζούτσου: 5 φόρμες με τεχνικές τζίτε εναντίον ξίφους.
Η τελευταία τεχνική προστέθηκε μετά την 8η γενιά διαδοχής. Η μέθοδος εξάσκησης γίνεται μέσα από φόρμες (κάτα). Κάθε κάτα, εκπαιδεύει πάνω σε μια τεχνική, είναι απλό και σύντομο. Μεγάλη σημασία δίνεται στην ακρίβεια και στο κοντρόλ, καθώς και στο κιζέμε, στην πρόθεση, στη δύναμη του νου, απόρροια του κι, που πρέπει να νιώσει ο αντίπαλος και που θα τον κάνει να διστάσει να επιτεθεί. Η σχολή είναι περισσότερο γνωστή για την τέχνη των δυο σπαθιών, Νίτεν ίτσι που σημαίνει «Δυο ουρανοί ως όλον».
Οι τίτλοι ιεραρχίας είναι οι παρακάτω:
Σόντεν: Πλήρη γνώση της Τάτσι Σέιχο
Τσούντεν: Πλήρη γνώση της Τάτσι και Κοντάτσι Σέιχο
Οκούντεν: Πλήρη γνώση της Τάτσι, Κοντάτσι kai Νίτο Σέιχο
Μένκυο: Πλήρη γνώση της Τάτσι, Κοντάτσι, Νίτο σέιχο και Μπο ζούτσου
Mένκυο Kάιντεν: Πλήρη και βαθιά γνώση της όλων των τεχνικών της τέχνης
Σοφία Ξυγαλά
ΠΗΓΕΣ
M. Musashi: The Book of Five Rings, editions SHAMBHALA PUB Incorporated, 2010.
K. Tokitsu: Miyamoto Musashi-His Life and Writings, editions WeatherHill, 2005.
W. S. Wilson: The Lone Samurai- The Life of Miyamoto Musashi, editions Kodansha, 2004.
